| Slokdarmspataderen | meer spijsvertering |
| Slokdarmvarices | |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
|
Wat is het? Slokdarmvarices zijn vergrote aderen in de slokdarm, die grote bloedingen kunnen veroorzaken. |
- slokdarmvarices worden veroorzaakt door een hoge bloeddruk in de bloedvaten in en rond de lever (portale hypertensie).
- slokdarmvarices veroorzaken meestal geen symptomen, maar kunnen spontaan bloeden.
- de bloeding kan zeer ernstig zijn en een shock of zelfs de dood veroorzaken.
- artsen diagnosticeren en behandelen slokdarmvarices met behulp van endoscopie.
Spataders kunnen ook ontstaan in het bovenste deel van de maag, vlakbij waar de slokdarm binnenkomt. Dit worden maagvarices genoemd en ze veroorzaken vergelijkbare symptomen.
Oorzaak
Slokdarmvarices worden veroorzaakt door:
- portale hypertensieportale hypertensie
De poortader is de grote ader die bloed naar de lever brengt vanuit de darmen en andere buikorganen zoals de milt, alvleesklier en galblaas. Een hoge bloeddruk in de poortader wordt portale hypertensie genoemd. De meest voorkomende oorzaak van portale hypertensie in landen met veel hulpbronnen is littekenvorming in de lever als gevolg van cirrose.
Portale hypertensie leidt tot de ontwikkeling van nieuwe aderen, collaterale vaten genaamd, die de lever omzeilen. Collaterale vaten verbinden de portale bloedvaten rechtstreeks met aders die het bloed van de lever afvoeren naar de algemene circulatie. De collaterale vaten ontwikkelen zich op specifieke plaatsen. De gevaarlijkste plaatsen zijn aan de onderkant van de slokdarm en aan de bovenkant van de maag. De ontwikkeling op deze plaatsen is gevaarlijk omdat de bloedvaten groter worden en vol kronkels komen te zitten en bekend staan als varices of spataderen. Deze vergrote varices zijn kwetsbaar en kunnen scheuren, wat enorme maag-darmbloedingen kan veroorzaken. Meestal is er geen duidelijke aanleiding voor het scheuren.
Symptomen
Mensen met slokdarmvarices hebben meestal geen symptomen totdat de varices beginnen te bloeden. Dan braken mensen helderrood bloed, soms in grote hoeveelheden.
De bloeding is pijnloos.
Mensen die veel bloed verliezen, kunnen tekenen van shock vertonen, zoals zich licht in het hoofd, zwak en zweterig voelen. Hun hart kan snel kloppen en hun bloeddruk kan laag zijn.
Diagnose
- endoscopie
Artsen vermoeden dat slokdarmvarices bloeden wanneer mensen met een chronische leverziekte, in het bijzonder cirrose, bloed beginnen over te geven. Dan brengen artsen een flexibele kijkbuis (endoscoop) door de mond om de slokdarm te bekijken. Als ze varices zien, kunnen ze via de endoscoop ook behandelingen uitvoeren om het bloeden te stoppen.
Behandeling
- vocht toegediend via een ader (intraveneus) en soms een bloedtransfusie
- endoscopische behandelingen om het bloeden te stoppen
- intraveneus octreotide
- soms antibiotica
- soms een portosystemische shunting procedure
Mensen met een varicesbloeding hebben meestal intraveneuze vloeistoffen nodig om hun bloedverlies te compenseren. Als ze veel bloed hebben verloren, kan een bloedtransfusie nodig zijn.
Tijdens een endoscopie kunnen artsen behandelingen uitvoeren om het bloeden te stoppen. Meestal leggen artsen banden rond de varices om ze af te sluiten (een procedure die endoscopisch banderen wordt genoemd). Soms injecteren ze de spataderen met stoffen die ze afsluiten (een procedure die injectiesclerotherapie wordt genoemd). Tegelijkertijd kunnen artsen intraveneus octreotide of vasopressine toedienen om het bloeden te stoppen.
Als de bloeding ondanks deze behandelingen aanhoudt, kunnen artsen een procedure uitvoeren die portosystemische shunting wordt genoemd. Bij deze procedure wordt de poortader of een van de vertakkingen ervan verbonden met een ader in de algemene circulatie en wordt het grootste deel van het bloed dat normaal gesproken naar de lever gaat, omgeleid zodat het de lever omzeilt. Deze bypass (shunt genoemd) verlaagt de druk in de poortader, zodat bloedingen beter onder controle zijn. Er zijn verschillende soorten portosystemische shuntprocedures. Bij het ene type, dat transjugulaire intrahepatische portosystemische shunting (TIPS) wordt genoemd, brengen artsen met behulp van röntgenstralen een katheter met een naald in een ader in de hals en leiden deze naar aders in de lever. De katheter wordt gebruikt om een doorgang (shunt) te creëren die de poortader (of een van de vertakkingen ervan) rechtstreeks verbindt met een van de leveraders. Minder vaak worden portosystemische shunts operatief aangelegd.
Als het leven van de persoon in direct gevaar is door ernstige bloedingen tijdens het wachten op de shuntprocedure, kunnen artsen een buisje met ballonnen in de slokdarm van de persoon plaatsen. Ze blazen de ballonnen op om de varices samen te drukken, waardoor het bloeden onder controle wordt gehouden. Dit buisje is slechts een tijdelijke maatregel. Uitzetbare metalen slokdarmstents kunnen worden gebruikt om de varices samen te drukken om het bloeden onder controle te houden.
Mensen met cirrose en bloedingen lopen risico op een bacteriële infectie en krijgen een antibioticum.
Zelfs na een succesvolle behandeling kunnen slokdarmvarices opnieuw gaan bloeden, vooral als de leverziekte actief blijft. Artsen kunnen medicijnen zoals bètablokkers geven om de portale hypertensie onder controle te houden, maar mensen die problemen blijven houden, kunnen een levertransplantatie nodig hebben.
Bronnen:
| Laatste wijziging: 13 november 2023 |