| Verlamming van de stembanden | meer keel, neus, oren |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
|
Wat is het? Stembandverlamming is het onvermogen om de spieren te bewegen die de stembanden aansturen. |
- verlamming kan worden veroorzaakt door tumoren, verwondingen of zenuwschade
- typische symptomen zijn stemveranderingen en mogelijk ademhalingsmoeilijkheden
- de diagnose is gebaseerd op onderzoek van het strottenhoofd, de bronchiën of de slokdarm
- verschillende procedures kunnen helpen voorkomen dat de luchtweg afsluit
Stembandverlamming kan één of beide stembanden treffen. Vrouwen worden vaker getroffen dan mannen.
Verlamming van één stemband kan het gevolg zijn van hersenaandoeningen, zoals hersentumoren, beroertes en demyeliniserende ziekten (zoals multiple sclerose), of schade aan de zenuwen die naar de stembus (larynx) leiden. Zenuwbeschadiging kan worden veroorzaakt door niet-kankerachtige (goedaardige) en kankerachtige (kwaadaardige) tumoren; nekletsel; veel soorten operaties waarbij de nek of borstkas betrokken zijn, zoals operaties waarbij de schildklier wordt verwijderd, operaties aan de wervelkolom of hartoperaties; een virusinfectie van de zenuwen; de ziekte van Lyme; neurotoxinen (stoffen die zenuwweefsel vergiftigen of vernietigen), zoals lood, kwik en arsenicum; of de toxinen die bij difterie worden geproduceerd. Bij sommige mensen is de oorzaak onbekend.
Verlamming van beide stembanden is een levensbedreigende aandoening omdat de stembanden zich niet voldoende kunnen openen om lucht goed door te laten. Deze verlamming kan worden veroorzaakt door een operatie aan de wervelkolom via de voorkant van de nek, een chirurgische verwijdering van de schildklier, het inbrengen van een beademingsbuis in de luchtpijp (tracheale intubatie) of ziekten die de zenuwen en spieren aantasten (zoals myasthenia gravis).
Symptomen
Stembandverlamming verhindert het openen en sluiten van de stembanden en kan het spreken, ademen en slikken beïnvloeden.
Door de verlamming kunnen voedsel en vloeistoffen worden ingeademd (opgezogen) in de luchtpijp (trachea) en longen.
Als slechts één stemband verlamd is, is de stem hees en ademhalingsmoe. Meestal wordt de luchtweg niet geblokkeerd omdat de normale stemband aan de andere kant voldoende opent.
Als beide stembanden verlamd zijn, is de stem minder sterk maar klinkt hij verder normaal. De ruimte tussen de verlamde stembanden is echter erg klein en de luchtweg is ontoereikend, zodat zelfs matige inspanning moeite met ademen veroorzaakt en een hard, hoog geluid (stridor) bij elke ademhaling.
Diagnose
- laryngoscopie
- beeldvormende studies
Artsen proberen de oorzaak van de stembandverlamming te achterhalen. Ze stellen vragen over alle mogelijke oorzaken, waaronder chronische blootstelling aan zware metalen (arsenicum, lood en kwik), gebruik van de geneesmiddelen fenytoïne en vincristine, geschiedenis van een bindweefselaandoening (zoals het syndroom van Marfan), de ziekte van Lyme, sarcoïdose, diabetes en een alcoholstoornis.
Naast het stellen van vragen over iemands medische voorgeschiedenis, baseren artsen de diagnose op laryngoscopie. Laryngoscopie is onderzoek van het strottenhoofd met een dunne, flexibele kijkbuis.
Aanvullende tests kunnen het volgende omvatten:
- magnetische resonantiebeeldvorming (MRI-scan) of computertomografie (CT-scan) van het hoofd, de nek en de borstkas
- een scan van de schildklier
- röntgenfoto's van de slokdarm (bariumslik)
Behandeling
- chirurgie
Als slechts één kant verlamd is, kan een operatie worden uitgevoerd om de verlamde stemband in de beste positie te brengen voor een normalere spraak. De operatie kan bestaan uit het plaatsen van een instelbare afstandhouder in de buurt van de verlamde stemband of het injecteren van een stof in de verlamde stemband om de stembanden dichter bij elkaar te brengen, de stem te verbeteren en aspiratie te voorkomen.
Als beide kanten verlamd zijn, is het moeilijk om de luchtweg goed open te houden. Een tracheotomie (operatie waarbij een opening in de luchtpijp wordt gemaakt door aan de voorkant van de nek te snijden) kan nodig zijn. De tracheotomie-opening kan permanent zijn of alleen gebruikt worden als de persoon een infectie van de bovenste luchtwegen heeft. Soms kan een reïnnervatieoperatie (het herstellen van de zenuwen naar de stembanden) helpen bij het spreken, ademen en slikken.
Bij een andere ingreep, een arytenoidectomie, worden de stembanden permanent gescheiden, waardoor de luchtweg wijder wordt. Deze procedure kan echter de stemkwaliteit verslechteren.
Laserverwijdering van een deel van één of beide stembanden heeft de voorkeur boven arytenoidectomie en helpt de luchtweg te verwijden. Als laserverwijdering correct wordt uitgevoerd, kan de stemkwaliteit bevredigend blijven en is een tracheotomie niet nodig.
Bronnen:
| Laatste wijziging: 20 september 2023 |