Vlektyfus meer infecties  
  Epidemische tyfus   European typhus   Classic typhus   Louse-Borne Typhus   Jail Fever

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van 'Epidemic Typhus' uit de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?   
Epidemische tyfus is een rickettsiale ziekte die wordt veroorzaakt door Rickettsia prowazekii en wordt verspreid door lichaamsluizen.

  • mensen met epidemische tyfus hebben koorts, hevige hoofdpijn en extreme uitputting, gevolgd door huiduitslag 4 tot 6 dagen later
  • om de infectie vast te stellen, testen artsen een monster van de huiduitslag en soms doen ze bloedonderzoek
  • het wassen en drogen van besmette kleding bij hoge temperaturen kan helpen de verspreiding van de infectie te voorkomen
  • epidemische tyfus wordt behandeld met een antibioticum

Rickettsiae zijn een soort bacteriën die alleen in de cellen van andere organismen kunnen leven. De rickettsiae die epidemische tyfus veroorzaken, leven gewoonlijk in mensen (de gastheer). Maar in Noord-Amerika kunnen deze rickettsiae ook leven in vliegende eekhoorns. Epidemische tyfus komt over de hele wereld voor. De infectie wordt meestal overgebracht door lichaamsluizen, wanneer hun uitwerpselen het lichaam binnendringen via breuken in de huid of soms via de slijmvliezen van de ogen of de mond. In de Verenigde Staten krijgen mensen af en toe epidemische tyfus nadat ze in contact zijn gekomen met vliegende eekhoorns. Deze infectie wordt epidemische tyfus genoemd omdat zij in het verleden grote uitbraken (epidemieën) heeft veroorzaakt waarbij grote aantallen mensen omkwamen. Dergelijke uitbraken zijn nu zeldzaam, maar er hebben zich onlangs kleinere uitbraken voorgedaan in Afrika. Epidemische tyfus verspreidt zich het gemakkelijkst in overbevolkte, onhygiënische omstandigheden zoals tijdens oorlog of burgerlijke onrust of in gebieden van extreme armoede.

Symptomen   
De symptomen van epidemische tyfus beginnen plotseling, ongeveer 7 tot 14 dagen nadat de bacteriën het lichaam zijn binnengedrongen.

  • koorts
  • hevige hoofdpijn
  • erg moe
  • 4 tot 6 dagen later verschijnt er uitslag. De uitslag begint meestal op de borst en breidt zich uit naar de armen en benen
  • soms wordt de milt vergroot
  • als de infectie ernstig is, kan de bloeddruk zeer laag worden, kunnen de nieren slecht gaan werken en kan gangreen en/of longontsteking ontstaan
  • onbehandeld kan epidemische tyfus dodelijk zijn, vooral bij mensen boven de 50

Diagnose   

  • evaluatie door een arts
  • biopsie en onderzoek van de huiduitslag
  • bloedonderzoek

De diagnose van epidemische tyfus wordt gesteld op basis van de symptomen, met name als de persoon lichaamsluizen heeft of in een gebied is geweest waar tyfus is uitgebroken. Om de diagnose te bevestigen, kunnen de artsen een immunofluorescentieproef doen, waarbij een monster van de huiduitslag (biopsie) wordt genomen. Of ze kunnen de polymerasekettingreactietechniek (PCR) gebruiken om de bacterie sneller op te sporen. Artsen kunnen bloedonderzoek doen om antilichamen tegen de bacterie op te sporen. De test één keer doen is echter niet voldoende. De test moet 1 tot 3 weken later worden herhaald om na te gaan of het antilichaamniveau is gestegen. Antistoftests helpen artsen dus niet om de infectie vast te stellen onmiddellijk nadat iemand ziek is geworden, maar kunnen wel helpen om de diagnose later te bevestigen.

Preventie   

  • maatregelen om luizen te bestrijden kunnen helpen voorkomen dat de infectie zich verspreidt
  • met luis besmette kleding en beddengoed moeten bijvoorbeeld met heet water worden gewassen en op hoge temperatuur worden gedroogd of chemisch worden gereinigd
  • contact met vliegende eekhoorns en hun nesten vermijden
  • mensen met een luizenplaag kunnen lindaan of malathion (receptplichtige geneesmiddelen) toegediend krijgen om op hun huid aan te brengen en de luizen uit te roeien. Maar omdat lichaamsluizen in kleding en beddengoed leven en niet op de huid (zoals hoofdluizen en schaamluizen), is behandeling van kleding en beddengoed meestal afdoende.

Behandeling   

  • een antibioticum

De behandeling van epidemische tyfus bestaat meestal uit het antibioticum doxycycline, dat via de mond wordt toegediend. Mensen nemen het antibioticum tot ze beter worden en 24 tot 48 uur geen koorts hebben gehad, maar ze moeten het minstens 7 dagen innemen. Chlooramfenicol is ook effectief, maar kan ernstige bijwerkingen hebben en is niet verkrijgbaar in de Verenigde Staten.

Ziekte van Brill-Zinsser   
De ziekte van Brill-Zinsser is een herhaling van epidemische tyfus, soms jaren na de eerste besmetting. Sommige van de organismen die epidemische tyfus veroorzaken, blijven in het lichaam aanwezig. Ze kunnen opnieuw geactiveerd worden als het immuunsysteem van een persoon verzwakt is. De symptomen van de ziekte van Brill-Zinsser zijn bijna altijd mild en lijken op die van epidemische tyfus. De koorts duurt ongeveer 7 tot 10 dagen. Het kan zijn dat mensen geen uitslag hebben. De diagnose en behandeling van de ziekte van Brill-Zinsser zijn vergelijkbaar met die van epidemische tyfus.

Bronnen:

Laatste wijziging: 5 januari 2022
  Einde van de pagina