Cryptosporidiose meer infecties   meer parasitaire-infecties  

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?
Cryptosporidiose is een darminfectie veroorzaakt door Cryptosporidium, een protozoaire parasiet. De belangrijkste symptomen zijn buikkrampen en diarree.

  • mensen lopen de infectie op door het consumeren van besmet water of voedsel of door contact met besmette mensen of dieren
  • buikkrampen en waterige diarree kunnen plotseling beginnen, soms vergezeld van misselijkheid, braken, koorts en zwakte
  • artsen stellen de diagnose door een ontlastingmonster te onderzoeken of te analyseren op tekenen van de parasiet
  • adequate sanitaire voorzieningen en het wassen van de handen kunnen helpen om verspreiding van de infectie te voorkomen, net als het koken van water voordat je het drinkt
  • gezonde mensen herstellen vaak vanzelf, maar hebben soms behandeling met een antiparasitair geneesmiddel nodig
  • mensen met AIDS of een verzwakt immuunsysteem kunnen diarree blijven houden, zelfs als ze worden behandeld met een antiparasitair geneesmiddel

Cryptosporidium parasieten zijn protozoa die mensen en vele diersoorten over de hele wereld infecteren.

Cryptosporidiose wordt opgelopen door

  • Cryptosporidium parasieten op te nemen in water of voedsel dat besmet is met menselijke of dierlijke uitwerpselen die eitjes van de parasiet bevatten
  • het binnenkrijgen van parasieten uit grond of een voorwerp dat met eitjes besmet is geweest
  • het eten van parasieten die zijn opgelopen door nauw contact met een besmet persoon of dier

De dikwandige eitjes van Cryptosporidium zijn zeer winterhard en komen vaak voor in zwembaden, warmwaterbaden, waterparken, meren en rivieren over de hele wereld. De parasiet wordt niet gedood door bevriezing of door de gebruikelijke hoeveelheden chloor in zwembaden of drinkwater.

Nadat mensen de eitjes hebben ingeslikt, verplaatsen de eitjes zich naar de darm, waar ze een onrijpe vorm van de parasiet loslaten, die in de cellen terechtkomt die de darm bekleden. De parasiet rijpt, vermenigvuldigt zich en produceert eitjes. Mensen geven de eitjes vervolgens via hun ontlasting door. Er is slechts een klein aantal Cryptosporidium-eitjes nodig om een infectie te veroorzaken. Door het enorme aantal Cryptosporidium eitjes dat een besmette persoon of dier kan uitscheiden (10 miljoen tot 100 miljoen) in de ontlasting en het feit dat slechts enkele ingeslikte organismen een infectie kunnen veroorzaken, kan de infectie zich gemakkelijk van mens tot mens verspreiden, bijvoorbeeld in kinderdagverblijven of kinderboerderijen.

Cryptosporidiose is een veel voorkomende oorzaak van diarree bij kinderen die in ontwikkelingsgebieden wonen waar de sanitaire voorzieningen slecht zijn. Het komt af en toe voor bij reizigers naar dergelijke gebieden. Cryptosporidiose veroorzaakt ook uitbraken van diarree in de Verenigde Staten. In Baker City, Oregon, werden 2.780 mensen ziek toen de watervoorziening van de stad in 2013 besmet was met Cryptosporidium. Uitbraken hebben zich voorgedaan in andere steden en in kinderdagverblijven.

Mensen met een verzwakt immuunsysteem, vooral mensen met gevorderde AIDS, zijn vatbaar voor cryptosporidiose en hebben meer kans op ernstige, aanhoudende ziekte.

Symptomen   
De symptomen van cryptosporidiose kunnen ongeveer 7 dagen nadat mensen besmet zijn plotseling beginnen en bestaan voornamelijk uit buikkrampen en overvloedige, waterige diarree. Misselijkheid, braken, gebrek aan eetlust, koorts en zwakte kunnen ook optreden. De symptomen duren meestal 1 tot 2 weken en nemen dan af. Mensen kunnen nog enkele weken na het verdwijnen van de symptomen eieren in hun ontlasting achterlaten.

Bij mensen met een verzwakt immuunsysteem kunnen de symptomen van cryptosporidiose geleidelijk beginnen, en de diarree kan variëren van mild tot ernstig (tot wel 3 tot 4 liter waterige ontlasting per dag bij mensen met AIDS) en kan lange tijd aanhouden.

Cryptosporidiose wordt ook in verband gebracht met ondervoeding bij kinderen die leven in gebieden met slechte sanitaire voorzieningen.

Diagnose   

  • testen van de ontlasting

Om de diagnose cryptosporidiose te stellen, stuurt een arts een ontlastingmonster op om te worden getest op een eiwit dat door de parasiet wordt afgegeven (antigeentest) of op het genetisch materiaal van de parasiet (DNA).

Een andere methode is de ontlasting onder een microscoop te onderzoeken op Cryptosporidium-eitjes, maar deze methode is minder gevoelig, en er kunnen meerdere ontlastingmonsters nodig zijn om de parasiet te vinden. Gespecialiseerde technieken kunnen worden gebruikt om de kans op het identificeren van de eitjes te vergroten.

Artsen kunnen een flexibele kijkbuis (endoscoop) gebruiken om het bovenste deel van het spijsverteringskanaal te onderzoeken, inclusief het eerste deel van de dunne darm (twaalfvingerige darm), wanneer diagnostisch onderzoek van de ontlasting geen oorzaak voor aanhoudende diarree aan het licht brengt. Artsen kunnen deze procedure gebruiken om een weefselmonster te verkrijgen dat moet worden onderzocht en geanalyseerd (biopsie). Cryptosporidium, indien aanwezig, kan worden gezien in een biopsiemonster van de darm.

Preventie   
Cryptosporidiose kan worden voorkomen door goede hygiëne en het wassen van de handen, met name in gezondheidszorginstellingen en kinderdagverblijven en na contact met aarde, dieren of besmette mensen. Mensen moeten geen water drinken of inslikken dat besmet kan zijn, zoals water uit een zwembad, hot tub, waterpark, beek, rivier, meer of oceaan, of kraanwater tijdens internationale reizen naar gebieden waar de hygiëne slecht is. Veiliger sekspraktijken zijn belangrijk om infectie door anaal contact te voorkomen.

Wanneer volksgezondheidsdiensten een plaatselijke uitbraak van de ziekte ontdekken, adviseren zij de mensen meestal om:

  • drinkwater te koken (ook water voor tandenpoetsen en voedsel wassen)
  • alleen gekookt voedsel te eten
  • niet gepasteuriseerde melk en sap te vermijden

Kraanwaterfilters die omgekeerde osmose gebruiken of de vermelding "getest en gecertificeerd door NSF/ANSI Standaard Nr. 53 of Nr. 58 voor cysteverwijdering/-reductie" hebben, zijn waarschijnlijk effectief. Andere soorten filters zijn dat mogelijk niet.

Behandeling   

  • voor mensen met een normaal immuunsysteem is de behandeling met nitazoxanide
  • voor mensen met AIDS, behandeling van de HIV infectie, plus soms nitazoxanide om de symptomen te helpen verlichten
  • als de diarree ernstig is, vocht toedienen en een antidiarreemiddel

Mensen met een gezond immuunsysteem herstellen meestal vanzelf. Als deze mensen ernstige of aanhoudende diarree hebben, kan nitazoxanide (een antiparasiticum) helpen het herstel te versnellen.

Nitazoxanide geneest mensen met AIDS niet. De belangrijkste therapie is het behandelen van de HIV-infectie (met antiretrovirale geneesmiddelen). Wanneer een dergelijke behandeling het verzwakte immuunsysteem versterkt, wordt de diarree meestal minder. Hoewel nitazoxanide cryptosporidiose bij mensen met AIDS niet geneest, kan het de diarree en andere symptomen verminderen. Het is niet duidelijk hoe effectief nitazoxanide is bij mensen met andere oorzaken van een verzwakt immuunsysteem, maar het kan sommige mensen helpen. Tenzij het probleem met het immuunsysteem wordt verholpen, kan bij anderen de diarree levenslang aanhouden.

Mensen met ernstige diarree moeten worden behandeld met vocht, dat via de mond of een ader wordt toegediend, en antidiarreemiddelen zoals loperamide. Loperamide helpt echter niet bij mensen met AIDS.

Wist u dat...
Mensen met een gezond immuunsysteem hoeven mogelijk niet behandeld te worden voor cryptosporidiose.

Bronnen:

Laatste wijziging: 19 juni 2022
  Einde van de pagina