| Overzicht van inflammatoire darmziekten | meer spijsvertering |
| Inflammatory Bowel Disease; IBD | |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
Let op: in deze pagina moeten nog de broodnodige links worden aangebracht.
|
Wat is het? Bij inflammatoire darmziekten raakt de darm ontstoken, wat vaak terugkerende buikpijn en diarree veroorzaakt. |
De 2 belangrijkste vormen van inflammatoire darmziekten (IBD) zijn:
Deze 2 ziekten hebben veel overeenkomsten en zijn soms moeilijk van elkaar te onderscheiden. Er zijn echter verschillende verschillen. Zo kan de ziekte van Crohn bijna elk deel van het spijsverteringskanaal aantasten, terwijl colitis ulcerosa bijna altijd alleen de dikke darm aantast.
De oorzaak van IBD is niet bekend idiopathisch, maar er zijn aanwijzingen dat normale darmbacteriën een immuunreactie opwekken bij mensen met een genetische aanleg.
IBD komt voor bij mensen van alle leeftijden, maar begint meestal voor de leeftijd van 30 jaar, meestal tussen de leeftijd van 14 en 24 jaar. Sommige mensen krijgen hun eerste aanval tussen hun 50e en 70e.
IBD komt het meest voor bij mensen van Noord-Europese en Angelsaksische afkomst. Het komt 2 tot 4 keer vaker voor bij mensen van Asjkenazische joodse afkomst (mensen uit Midden- of Oost-Europa) dan bij niet-joodse blanken uit dezelfde regio. Beide geslachten worden even vaak getroffen. Eerstegraads familieleden (moeder, vader, zus of broer) van mensen met IBD hebben een 4- tot 20-voudig verhoogd risico op het ontwikkelen van IBD. De neiging om in families voor te komen is veel groter bij de ziekte van Crohn dan bij colitis ulcerosa.
Symptomen
De symptomen van IBD variëren afhankelijk van welk deel van de darm is aangetast en of de persoon de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa heeft. Mensen met de ziekte van Crohn hebben meestal chronische diarree en buikpijn. Mensen met colitis ulcerosa hebben meestal intermitterende episodes van buikpijn en bloederige diarree. Bij beide ziekten kunnen mensen met langdurige diarree gewicht verliezen en ondervoed raken.
Soms kan IBD andere delen van het lichaam aantasten, zoals de gewrichten, ogen, mond, lever, galblaas en huid. IBD verhoogt ook het risico op kanker in gebieden van de darm die zijn aangetast.
Diagnose
- ontlasting-en bloedonderzoek
- endoscopie met weefselbiopsie
Om de diagnose IBD te kunnen stellen, moet een arts eerst andere mogelijke oorzaken van ontsteking uitsluiten. Een infectie met parasieten of bacteriën kan bijvoorbeeld een ontsteking veroorzaken. Daarom doet de arts verschillende onderzoeken.
Ontlastingmonsters worden geanalyseerd op aanwijzingen voor een bacteriële of parasitaire infectie (bijvoorbeeld opgelopen tijdens reizen), waaronder een type bacteriële infectie (Clostridioides difficile-infectie [voorheen Clostridium difficile]) die het gevolg kan zijn van antibioticagebruik.
Er kunnen ook tests worden gedaan om seksueel overdraagbare infecties van het rectum op te sporen, zoals gonorroe, herpesvirusinfectie en chlamydiale infectie.
Tijdens endoscopie (een onderzoek van het spijsverteringskanaal met behulp van een kijkbuis) kunnen weefselmonsters van de bekleding van het spijsverteringskanaal worden genomen en microscopisch worden onderzocht op aanwijzingen voor andere oorzaken van ontsteking van de dikke darm (colitis) of ontsteking van het laatste deel van de dunne darm (ileum). Dit verwijderen en onderzoeken van weefsel wordt een biopsie genoemd.
Artsen kijken ook naar andere aandoeningen die vergelijkbare buikklachten veroorzaken, zoals het prikkelbare darmsyndroom, ischemische colitis (dat vaker voorkomt bij mensen ouder dan 50), xmalabsorptiesyndromen, waaronder coeliakie, en bepaalde gynaecologische aandoeningen bij vrouwen. De arts kan beeldvormend onderzoek doen, zoals röntgenfoto's, computertomografie (CT-scan) of magnetische resonantiebeeldvorming (MRI-scan) van de buik om andere aandoeningen uit te sluiten. De arts kan een videocapsule-endoscopie doen om de darmen te beoordelen van mensen die symptomen hebben die wijzen op de ziekte van Crohn.
Behandeling
- medicijnen
- soms chirurgie
- dieet en stressmanagement
Hoewel er geen genezing is voor IBD, zijn er veel medicijnen (zie tabel Medicijnen die de ontsteking van de darm verminderen veroorzaakt door de ziekte van Crohn en tabel Medicijnen die de ontsteking van de darm verminderen veroorzaakt door colitis ulcerosa), waaronder aminosalicylaten, corticosteroïden, immunomodulerende medicijnen, biologische middelen, middelen met kleine molecule en antibiotica, die kunnen helpen de ontsteking te verminderen en de symptomen van IBD te verlichten. Mensen met een zeer ernstige ziekte hebben soms een operatie nodig. Dieet en stressmanagement De meeste mensen en hun familie zijn geïnteresseerd in dieet- en stressmanagement. Hoewel sommige mensen beweren dat bepaalde diëten hebben geholpen hun IBD te verbeteren, waaronder een dieet met strenge koolhydraatbeperkingen, is niet aangetoond dat diëten effectief zijn in klinische onderzoeken. Artsen raden soms stressmanagementtechnieken aan om mensen te helpen om te gaan met de stress van het hebben van een chronische ziekte. Gezondheid
IBD geeft mensen een verhoogd risico op het ontwikkelen van bepaalde infecties en aandoeningen vanwege de onderliggende ziekte, slechte voeding of het gebruik van immunomodulerende medicijnen. Vaccinaties en diagnostische tests en screenings kunnen het risico helpen verminderen.
Het griepvaccin is elk jaar nodig om je te beschermen tegen griep. Het pneumokokkenvaccin helpt beschermen tegen bacteriële infecties veroorzaakt door Streptococcus pneumoniae. Mensen van 19 jaar en ouder zouden het gordelroosvaccin moeten krijgen. Het gordelroosvaccin moet waar mogelijk worden gegeven voordat mensen immunomodulerende medicijnen gaan gebruiken. Mensen moeten ook routinematig tetanus-difterie, hepatitis A, hepatitis B en humaan papillomavirus vaccins krijgen, indien van toepassing. COVID-19 vaccins die gebruik maken van mRNA worden aanbevolen voor mensen met IBD, inclusief degenen die immunomodulerende medicijnen gebruiken.
Vrouwen met IBD die immunomodulerende medicijnen gebruiken, moeten elk jaar worden gescreend op baarmoederhalskanker. Vrouwen met IBD die geen immunomodulerende medicijnen gebruiken, moeten elke 3 jaar worden gescreend op baarmoederhalskanker.
Mensen met IBD die immunomodulerende medicijnen of biologische middelen gebruiken of van plan zijn te gaan gebruiken, moeten elk jaar worden gescreend op huidkanker en moeten zonnebrandcrème gebruiken en beschermende kleding dragen.
Mensen die risico lopen op een verminderde botdichtheid (osteoporose) moeten een DXA-scan (dual-energy x-ray absorptiometry) laten maken.
Wist u dat...
|
Bronnen: