Parkinsonisme meer hersenen, ruggenmerg en zenuwstelsel  
  Secundair Parkinsonisme; Atypisch Parkinsonisme

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de samenvatting ('Quick Facts: Just the basics on this topic') uit de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?

Er zijn een aantal ziekten die sterk op elkaar lijken, maar in sommige opzichten daar toch van verschillen en die worden aangeduid als het 'Parkinson syndroom' of Parkinsonisme. Omdat, ook na het nodige onderzoek, lang niet altijd duidelijk is of het gaat om de 'ziekte van Parkinson' of het 'Parkinson syndroom', worden soms in het wat slordige jargon van de dagelijkse praktijk deze termen dan ook min of meer door elkaar gebruikt.

Mannen en vrouwen worden even vaak door ziekten met parkinsosime getroffen. Het aantal patiënten in Nederland wordt geschat op 40.000. Ieder jaar komen er ongeveer 1700 patiënten bij. Bij mensen ouder dan 65 jaar komt de ziekte bij 1:100 voor, beneden de 65 jaar is dat 1:1000.

De ziekte van Parkinson is een erfelijk bepaalde ziekte die nog geen 10% uitmaakt van alle gevallen van patiënten met Parkinson verschijnselen.

Bij Parkinsonisme heb je symptomen van de ziekte van Parkinson, maar worden ze veroorzaakt door een andere hersenaandoening of door bepaalde medicijnen of vergiften.

  • in het begin heb je trillende vingers en handen wanneer je spieren ontspannen en in rust zijn
  • je kunt ook stijve spieren hebben, langzame bewegingen en problemen met evenwicht en lopen
  • artsen behandelen waar mogelijk de oorzaak van parkinsonisme en gebruiken medicijnen en fysiotherapie

Oorzaak   
Oorzaken van parkinsonisme zijn onder andere:

  • de ziekte van Alzheimer, Lewy body dementie en andere aandoeningen waarbij je hersenen na verloop van tijd achteruitgaan
  • de ziekte van Wilson (een ziekte die een ophoping van koper in je lichaam veroorzaakt)
  • hersentumoren en beroertes
  • hoofdverwondingen, vooral als ze steeds opnieuw gebeuren, zoals bij boksen of voetbal
  • bepaalde medicijnen, zoals sommige medicijnen tegen schizofrenie en sommige medicijnen tegen misselijkheid
  • vergiften, zoals koolmonoxide en houtalcohol
  • Postencefalitische parkinsonisme. Bekend is dat (jaren) na een virusencefalitis parkinsonisme kan ontstaan. Mensen die in het begin van de 20e eeuw de Spaanse griep doormaakten (die toen als een epidemie over heel Europa ging), ontwikkelden vele jaren later een parkinsonisme. komt tegenwoordig niet of slechts incidenteel voor
  • Encephalitis lethargica

Daarnaast zijn er een aantal, betrekkelijk weinig voorkomende ziekten, die ook gepaard gaan met verschijnselen van parkinsonisme, maar daarnaast ook nog geheel andere verschijnselen vertonen en worden aangeduid als Parkinson-‘plus’ syndromen. Genoemd kunnen worden:

  • MSA: Multiple systeem atrofie (verkleinen, verschrompelen van organen); gaat in een vroeg stadium gepaard met stoornissen van het autonoom zenuwstelsel, zoals orthostatische hypotensie, obstipatie
  • PSP: Progressieve Supranuclear Palsy gaat gepaard met typerende vorm van blikverlamming
  • CBD: Cortico-basale degeneratie. Een vorm van dementie met parkinsonisme

Symptomen   
Parkinsonisme symptomen zijn onder andere:

  • je hand trilt terwijl je spieren ontspannen zijn (dit is een belangrijk symptoom, aangezien de meeste andere handtrillingen optreden wanneer de handspieren in gebruik zijn)
  • stijve spieren
  • langzame bewegingen
  • problemen met balanceren en lopen

Je kunt symptomen hebben die geen deel uitmaken van de ziekte van Parkinson, zoals:

  • geheugenverlies in een vroeg stadium (bij de ziekte van Parkinson treedt geheugenverlies later op)
  • lage bloeddruk, moeite met slikken, obstipatie en urineproblemen
  • ongebruikelijke oogbewegingen
  • hallucinaties (dingen horen of zien die er niet zijn) in een vroeg stadium (bij Parkinson treden hallucinaties later op)
  • problemen met het gebruiken of begrijpen van taal

Diagnose   
Artsen zullen je vragen naar dingen die parkinsonisme kunnen veroorzaken, zoals:

  • gebruik van bepaalde medicijnen
  • blootstelling aan giftige stoffen
  • familiegeschiedenis van hersenaandoeningen
  • herhaaldelijk hoofdletsel

Meestal zullen artsen tests doen zoals:

  • computertomografie (CT-scan) of magnetische resonantie beeldvorming (MRI-scan).

Soms laten artsen je gewoon een medicijn tegen de ziekte van Parkinson proberen. Als dat medicijn werkt, dan heb je waarschijnlijk de ziekte van Parkinson en geen parkinsonisme.

Behandeling   
Als er een ander gezondheidsprobleem is dat je parkinsonisme veroorzaakt, zullen artsen dat zo mogelijk behandelen.
Artsen kunnen ook:

  • je fysio- of ergotherapie laten doen
  • je actief laten blijven, gezond laten eten en hulpmiddelen (zoals een wandelstok of rollator) laten gebruiken om je te helpen bij het dagelijks leven

Bronnen:

Laatste wijziging: 31 juli 2023
  Einde van de pagina