| Hersenontsteking | meer hersenen, ruggenmerg en zenuwstelsel |
| Encefalitis; Encefalopathie | |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de samenvatting ('Quick Facts: Just the basics on this topic') uit de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
Wat is het?
Enkéfalos betekent hersenen en phalos betekent ziekte.
Encefalopathie betekent dus letterlijk 'hersenziekte'.
Wordt ook geschreven als 'encephalopathie'. Pinkhof houdt het op 'encefalopathie'.
Encefalopathie is de aandoening, de specificatie wordt vaak voor het woord geschreven.
Encefalitis is een ontsteking van de hersenen, meestal veroorzaakt door een infectie.
Encefalitis kan worden veroorzaakt door een virus dat uw hersenen rechtstreeks infecteert of wanneer een virus of een verkeerde immuunreactie een hersenontsteking veroorzaakt
Typische symptomen zijn koorts, hoofdpijn en een slaperig of verward gevoel.
De artsen maken een MRI en een ruggenprik (lumbaalpunctie)
Artsen behandelen uw symptomen en geven soms antivirale geneesmiddelen of corticosteroïden
Oorzaak
De meest voorkomende oorzaak van encefalitis is een virale infectie.
Veel verschillende virussen kunnen encefalitis veroorzaken. Enkele van deze virussen zijn:
- herpesvirussen
- HIV
- bofvirus
- hondsdolheidvirus
- West-Nijl virus
- Zika-virus
Sommige van deze virussen komen van insectenbeten, zoals van muggen of teken. Hondsdolheid is afkomstig van dierenbeten. Soms zorgt een virus er ten onrechte voor dat uw immuunsysteem weefsel in uw hersenen aanvalt (auto-immuunreactie). Als gevolg daarvan raken uw hersenen ontstoken. Dit gebeurt meestal een paar weken nadat u bepaalde virale infecties hebt opgelopen.
Symptomen
De eerste symptomen hangen af van wat de encefalitis heeft veroorzaakt. Veel virussen veroorzaken eerst maag- en verkoudheidssymptomen (griepachtige verschijnselen).
U kunt zich ziek in uw maag voelen en overgeven. U kunt keelpijn hebben, een loopneus en hoesten.
Wanneer uw hersenen ontstoken raken, heeft u meestal:
- koorts
- hoofdpijn
- slaperigheid
- persoonlijkheidsveranderingen of verwardheid
Bij ernstige encefalitis kunt u epileptische aanvallen krijgen of in coma raken. Sommige mensen overlijden.
Diagnose
Artsen vermoeden encefalitis op basis van uw symptomen. Artsen doen dan meestal een:
- MRI
- een ruggenprik (met een lange naald wordt ruggenmergvloeistof uit uw onderrug gehaald)
- in zeldzame gevallen moeten artsen een monster (biopsie) van het hersenweefsel nemen en dat onderzoeken om de oorzaak van de encefalitis te achterhalen
Behandeling
Voor sommige vormen van virale encefalitis geven artsen u antivirale geneesmiddelen.
Ze kunnen u corticosteroïden geven als de encefalitis wordt veroorzaakt door een auto-immuunreactie.
Sommige oorzaken van encefalitis hebben geen specifieke behandeling.
Artsen behandelen de symptomen en bieden levensondersteuning (zoals een beademingsbuis) totdat de infectie is verdwenen. Dit duurt meestal ongeveer 1 tot 2 weken.
Er zijn vele soorten encefalopathie
Enkele voorbeelden zijn:
| Acute necrotiserende encefalopathie | zeldzame ziekte die optreedt na een virale infectie |
| Anoxische encefalopatie | |
| Anti-NMDA receptor encefalitis | een auto-immuun encefalitis |
| Bovine Spongiforma Encefalopie | BSE, gekke koeienziekte |
| BRAT1 encefalopathie | een ultra zeldzame autosomaal recessieve neonatale encefalopathie |
| Chronische traumatische encefalopathie | een progressieve degeneratieve ziekte geassocieerd met meerdere hersenschuddingen en andere vormen van hersenletsel |
| Creutzfeldt-Jakob | overdraagbare spongiforme encefalopathie |
| Encephalitis lethargica | |
| Encefalomyopathie | een combinatie van encefalopathie en myopathie. Oorzaken kunnen zijn: mitochondriale ziekte (met name MELAS) of chronische hypofosfatemie, zoals kan voorkomen bij cystinose |
| Epileptische encefalopathie, vroege infantiele | verworven of aangeboren abnormale corticale ontwikkeling |
| Epileptische encefalopathie, vroege myoclonische | mogelijk als gevolg van metabole stoornissen |
| Gluten encefalopathie | focale afwijkingen van de witte stof (meestal gebied met lage perfusie) worden gewaardeerd via magnetische resonantie (MRI-scan). Migraine is het meest gemelde symptoom |
| Glycine encefalopathie | een genetische stofwisselingsstoornis met overmatige productie van glycine |
| Hashimoto's encefalopathie | ontstaan door een auto-immuunziekte |
| Hepatische encefalopatie | |
| HIV encefalopathie | encefalopathie geassocieerd met HIV infectie en AIDS, gekenmerkt door atrofie en slecht gedefinieerde witte stof hyperintensiteit |
| Hyperammonemie | een aandoening veroorzaakt door hoge niveaus van ammoniak, die te wijten is aan aangeboren fouten in het metabolisme (met inbegrip van ureumcyclus stoornis of meervoudige carboxylase deficiëntie), een dieet met te hoge niveaus van eiwitten, tekorten aan specifieke voedingsstoffen zoals arginine of biotine, of orgaanfalen |
| Hypertensieve encefalopathie | ontstaan door acuut verhoogde bloeddruk |
| Hypoxische ischemische encefalopathie | permanente of tijdelijke encefalopathie als gevolg van een sterk verminderde zuurstoftoevoer naar de hersenen |
| Lood encefalopatie | |
| Lever encefalopathie | voortkomend uit gevorderde levercirrose |
| Lyme encefalopathie | voortkomend uit de ziekte van Lyme bacterie, inclusief Borrelia burgdorferi |
| Metabole encefalopatie | |
| Mitochondriale encefalopathie | metabole stoornis veroorzaakt door disfunctie van mitochondriaal DNA. Kan vele lichaamssystemen aantasten, vooral de hersenen en het zenuwstelsel |
| Neonatale encefalopathie, hypoxisch-ischemische encefalopathie | een obstetrische vorm, die vaak optreedt door een gebrek aan zuurstof in de bloedstroom naar het hersenweefsel van de foetus tijdens de bevalling |
| Overdraagbare spongiforme encefalopathie | een verzameling van ziekten die allemaal veroorzaakt worden door prionen en gekenmerkt worden door "sponsachtig" hersenweefsel (met gaten), verminderde motoriek of coördinatie en een sterftecijfer van 100%. Hieronder vallen onder andere boviene spongiforme encefalopathie (gekkekoeienziekte), scrapie en kuru |
| Panencefalitis, subacute scleroserende | |
| Portale systemische encefalopatie | |
| Postanoxische encefalopatie | |
| Posterieur reversibel encefalopatiesyndroom | |
| Progressieve multifocale vasculaire leuco-encefalopatie | |
| Salmonella encefalopathie | een vorm van encefalopathie veroorzaakt door voedselvergiftiging (vooral uit pinda's en bedorven vlees) die vaak resulteert in permanente hersenbeschadiging en stoornissen van het zenuwstelsel |
| Sepsis-geassocieerde encefalopathie | dit type kan voorkomen bij duidelijke sepsis, trauma, ernstige brandwonden of trauma, zelfs zonder duidelijke identificatie van een infectie |
| Statische encefalopathie | ongewijzigde of permanente hersenbeschadiging, meestal veroorzaakt door prenatale blootstelling aan ethanol |
| Susac, syndroom van | |
| Toxisch-metabole encefalopathie | een verzamelnaam voor hersendisfunctie veroorzaakt door infectie, orgaanfalen of vergiftiging |
| Toxische encefalopathie | een vorm van encefalopathie veroorzaakt door chemicaliën en voorgeschreven medicijnen, vaak resulterend in permanente hersenbeschadiging |
| Uremische encefalopathie | ontstaan door hoge niveaus van gifstoffen die normaal door de nieren worden verwijderd - zeldzaam waar dialyse gemakkelijk beschikbaar is |
| Virale encefalopatie | |
| Wernicke's encephalopathie | ontstaan door thiamine (B1) tekort, meestal bij alcoholisme |
Bronnen:
- Merck Manual, professional version
- Merck Manual, consumer version
- Wiki Nederlandstalig, hersenontsteking
- Wiki Nederlandstalig, encefalopathie
- Wiki Engelstalig, encephalitis
- Wiki Engelstalig encephalopathy
- Hersenletsel-uitleg.nl
| Laatste wijziging: 25 novemver 2024 |