Hoge bloeddruk /  hypertensie meer hart en bloedvaten  

De systolische druk (bovendruk) is de maximale druk die wordt opgebouwd in de aorta (hoofdlichaamsslagader) bij het samentrekken van de linker hartkamer.

De diastolische druk (onderdruk) is het minimum van de druk die optreedt tussen twee samentrekkingen van het hart in, als de linker hartkamer zich weer met bloed vult.

hoge bloeddruk  hypertensie

lage bloeddruk  hypotensie

Lees ook:

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de samenvatting ('Quick Facts: Just the basics on this topic') uit de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?   
Elke hartslag stuwt bloed door uw slagaders. Slagaders zijn de bloedvaten die bloed van uw hart naar uw lichaam vervoeren. Bloeddruk is de druk van het bloed in uw slagaders. Zonder bloeddruk zou het bloed niet door uw bloedvaten stromen en zou u sterven. Maar een te hoge bloeddruk belast uw hart en beschadigt uw slagaders en andere organen.

  • na vele jaren veroorzaakt een hoge bloeddruk ernstige problemen, zoals een hartaanval, hartfalen, beroerte of nierbeschadiging
  • hoge bloeddruk wordt de sluipmoordenaar genoemd omdat het meestal geen symptomen veroorzaakt tot het te laat is
  • hoge bloeddruk veroorzaakt meer sterfgevallen en ernstige problemen dan bijna elke andere aandoening, maar de meeste complicaties kunnen worden voorkomen door een goede behandeling
  • lichaamsbeweging, minder zout eten, afvallen, stoppen met roken en minder alcohol drinken helpen de bloeddruk te verlagen
  • het kan ook nodig zijn bloeddrukverlagende pillen te slikken, soms wel 2 of 3 verschillende
  • het is belangrijk om uw medicijnen te blijven innemen, zelfs als u zich goed voelt

Hoe wordt de bloeddruk gemeten?   
Artsen gebruiken een bloeddrukmanchet om uw bloeddruk te meten. Er worden twee getallen genoteerd. Uw bloeddruk kan bijvoorbeeld 120/80 zijn, ook wel "120 over 80" genoemd.

Het eerste getal is de hoogste druk in de slagaders, wanneer uw hart het bloed naar buiten duwt. Dit is de systolische druk.
Het tweede getal is de laagste druk in de slagaders, wanneer uw hart ontspannen is net voordat het bloed naar buiten begint te stuwen. Dit is de diastolische druk.

Uw bloeddruk is niet elke keer precies hetzelfde als hij wordt gemeten. Hij varieert een beetje in de loop van de dag en van dag tot dag. Maar meestal blijft de meting in de loop van de tijd binnen 5 of 10 punten.

Hoe definiëren artsen hoge bloeddruk?   
Bij volwassenen classificeren artsen de bloeddruk als:

  • normaal: Minder dan 120/80
  • verhoogd: 120-129 systolisch EN minder dan 80 diastolisch
  • fase 1 hoge bloeddruk: 130-139 systolisch OF 80-89 diastolisch
  • fase 2 hoge bloeddruk: 140 of meer systolisch OF 90 of meer diastolisch

Over de grenswaarden van de bloedruk wordt verschillend gedacht. Lees bloeddruk grenswaarden.

Oorzaak   
Hoge bloeddruk heeft meestal geen duidelijke oorzaak - het gebeurt gewoon. Deze vorm van hoge bloeddruk komt vaak in families voor. Het komt vaker voor bij mensen ouder dan 45 jaar en bij negroïde mensen. Het risico op deze vorm van hoge bloeddruk wordt verhoogd door:

  • hogere leeftijd
  • overgewicht of obesitas
  • niet elke dag actief zijn
  • stress
  • roken
  • te veel zout eten

Minder vaak veroorzaken andere medische problemen een hoge bloeddruk, met name:

  • nierproblemen
  • hormoonproblemen, zoals een teveel aan schildklierhormoon (hyperthyreoïdie) of een teveel aan bijnierhormonen (Cushing syndroom)
  • soms, zwanger zijn

Veel medicijnen en stoffen kunnen de bloeddruk verhogen. De bloeddruk daalt wanneer het effect van het geneesmiddel of de stof wegebt, tenzij u om andere redenen een hoge bloeddruk hebt. Veel voorkomende stoffen die de bloeddruk verhogen zijn onder andere:

  • alcohol
  • geboortebeperkingspillen
  • cafeïne
  • corticosteroïden
  • neusdecongestiva, zoals fenylefrine en pseudo-efedrine
  • NSAID's (ontstekingsremmers zoals ibuprofen)
  • stimulerende middelen zoals amfetamines en cocaïne

Symptomen   
Hoge bloeddruk veroorzaakt meestal geen symptomen. U kunt niet zien of uw bloeddruk hoog is aan de hand van hoe u zich voelt. Mensen denken vaak dat hoofdpijn, bloedneuzen, duizeligheid, vermoeidheid en andere algemene symptomen het gevolg zijn van hoge bloeddruk. Maar u hebt net zoveel kans om deze dingen te hebben als uw bloeddruk normaal is.

Als uw hoge bloeddruk echter complicaties heeft veroorzaakt, zoals een hartaanval, hartfalen of beroerte, kunt u symptomen van die aandoeningen hebben, zoals:

  • pijn op de borst
  • kortademigheid
  • hoofdpijn
  • verwarring of moeite met spreken
  • wazig zicht
  • zwakte of verlamming van een kant van uw lichaam of gezicht

Diagnose   

Tests om te controleren op hoge bloeddruk
Artsen gebruiken een bloeddrukmanchet om uw bloeddruk te meten, en ze kunnen uw bloeddruk 3 of meer keer meten. Artsen kunnen een stethoscoop of een machine gebruiken om uw bloeddruk te meten. Artsen kunnen de bloeddruk in uw arm of been meten.

De arts kan een hoge bloeddruk vaststellen wanneer u nerveus of niet ontspannen bent, wat een normaal gevoel is in een dokterspraktijk. De arts kan u vragen even te gaan zitten of terug te komen voor een nieuwe meting om er zeker van te zijn dat u zich rustig en op uw gemak voelt, zodat de meting nauwkeurig is. Soms zal de arts u gedurende een dag of twee zelf uw bloeddruk laten meten met een bloeddrukmeter voor thuis.

Tests als u een hoge bloeddruk hebt
Als u een hoge bloeddruk hebt, zullen artsen het volgende doen:

Artsen kunnen ook andere onderzoeken doen om na te gaan of er een ongebruikelijker oorzaak is voor uw hoge bloeddruk. Ze zullen deze onderzoeken vooral doen als u jong bent of als de gebruikelijke behandeling uw bloeddruk niet verlaagt.

Behandeling   
Hoge bloeddruk kan meestal niet worden genezen. Maar door uw gedrag te veranderen en medicijnen te nemen, kunt u uw bloeddruk onder controle houden. Het doel voor uw bloeddruk is afhankelijk van uw leeftijd en welke andere medische problemen u heeft.

Als de behandeling eenmaal is gestart, is het belangrijk om uw bloeddruk vaak te controleren om er zeker van te zijn dat deze op het juiste niveau komt. De arts kan u ook vragen uw bloeddruk thuis te controleren en dit bij te houden voor uw volgende bezoek aan de arts. Het kan zijn dat uw arts medicijnen moet toevoegen of veranderen om uw bloeddruk te verlagen.

Veranderingen in gedrag
Iedereen met hoge bloeddruk moet zijn levensstijl veranderen. Artsen stellen meestal voor dat u een dieet volgt dat DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) heet. Dit dieet houdt in dat u veel fruit en groenten eet en magere zuivelproducten gebruikt. U mag gevogelte, vis, volle granen en noten eten, maar niet veel rood vlees, zoetigheden en zout. Artsen kunnen u ook aanraden:

Medicijnen   
Artsen schrijven vaak een of meer bloeddrukverlagende medicijnen voor. Verschillende medicijnen verlagen de bloeddruk op verschillende manieren. Soms kost het tijd om de juiste combinatie van medicijnen en de juiste dosering te vinden om de bloeddruk te verlagen tot het gewenste niveau.

De meeste mensen moeten de rest van hun leven medicijnen gebruiken. Het is heel belangrijk dat u en uw arts uw bloeddruk blijven controleren om er zeker van te zijn dat deze laag blijft.

Vertel het altijd aan uw arts als u zich door uw bloeddrukmedicijnen niet goed voelt. Uw arts kan de hoeveelheid of het type dat u inneemt veranderen zodat u zich beter voelt.

Thee   
Je kunt het beste zwarte thee en groene thee drinken. Deze soorten thee verlagen de bloeddruk en verkleinen de kans op een beroerte. Het advies voor volwassenen is om 3 koppen groene of zwarte thee te drinken per dag.

Andere soorten thee zoals bijvoorbeeld rooibos-, gember- of muntthee, zijn eigenlijk geen echte thee want deze thee komt niet van de theeplant. Het zijn aftreksels van kruiden, planten, specerijen of een combinatie daarvan. In deze soorten thee zit geen cafeïne. In zwarte en groene thee zit wel cafeïne. Kinderen onder de 13 jaar kunnen ook prima rond de 2 kopjes groene of zwarte thee drinken per dag.

Spotlight on Aging: Hoge bloeddruk
Veranderingen als gevolg van het ouder worden kunnen bijdragen tot hoge bloeddruk zonder bekende oorzaak (primaire hypertensie). Naarmate mensen ouder worden, worden grote slagaders geleidelijk stijver en kunnen kleine slagaders gedeeltelijk verstopt raken. Sommige deskundigen denken dat deze verstijving in combinatie met de vernauwing van de kleine slagaders gedeeltelijk verklaart waarom de bloeddruk stijgt naarmate mensen ouder worden.

Bronnen:

Medicatie: bloeddruk verlagende middelen:
Eerste keus zijn de thiaziden (plaspillen, diuretica);
          eerste keus: chloorthalidon (handelsnaam: Hygroton) of hydrochloorthiazide (handelsnaam: Hydrochloorthiazide).
Lukt het niet met een plaspil dan wordt meestal geprobeerd het met een bètablokker te doen.
Lukt het dan nog niet dan komt een combinatie van die twee in aanmerking.
Komt men er op die manier niet uit dan kan men aan ACE-remmers of calciumantagonisten gaan denken.

  • Bouvy, M. & Buurma, H. (2012). Het juiste medicijn. Consumentenbond. ISBN 978-90-5951-192-7.  blz.51-61
  • Wolffers, Ivan. (2005). Medicijnen 2006-2007. Klachten, ziekten, behandeling en medicatie. 1028 blz. Uitg.Contact. ISBN 978-90-254-2604-2
  • Wolffers, Ivan. (2009). De top 100 van meestgebruikte medicijnen. Amsterdam/Antwerpen: Contact. 623 blz. ISBN 978-90-498-0038-3. blz. 39, 547

Laatste wijziging: 02 mei 2022
  Einde van de pagina