| Portaal veneuze trombose | meer lever en galblaas meer hart en bloedvaten |
|
|
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
- de meeste mensen hebben geen symptomen, maar bij sommige mensen hoopt zich vocht op in de buik, vergroot de milt en/of treden ernstige bloedingen op in de slokdarm
- doppler ultrasonografie kan meestal de diagnose bevestigen
- de oorzaak wordt indien mogelijk behandeld, verwante problemen worden behandeld en er kunnen geneesmiddelen worden gebruikt om het stolsel op te lossen of om te voorkomen dat het stolsel zich uitbreidt of opnieuw ontstaat
Omdat de poortader vernauwd of geblokkeerd is, neemt de druk in de poortader toe. Deze verhoogde druk (portale hypertensie genoemd) veroorzaakt een vergroting van de milt (splenomegalie). Het leidt ook tot verwijde, gedraaide (spataderen) aderen in de slokdarm (slokdarmvarices genoemd) en vaak ook in de maag (maagvarices genoemd). Deze aderen kunnen hevig bloeden.
Vochtophoping in de buik (ascites genoemd) komt niet vaak voor. Maar het kan zich ontwikkelen wanneer mensen ook levercongestie (opstuwing van bloed in de lever) of leverschade hebben, zoals ernstige littekenvorming van de levercirrose, of wanneer grote hoeveelheden vloeistoffen intraveneus worden toegediend om massale bloedingen van gescheurde spataderen in de slokdarm of de maag te behandelen. Als bij mensen met levercirrose poortadertrombose ontstaat, verslechtert hun toestand.
Oorzaak
Ongeveer 25% van de volwassenen met levercirrose heeft poortadertrombose, meestal omdat de bloedstroom door de ernstig verlittekende lever traag is.
Wanneer de bloedstroom traag is, is de kans groter dat het bloed stolt. Elke aandoening waardoor bloed sneller stolt, kan poortadertrombose veroorzaken.
Veel voorkomende oorzaken verschillen per leeftijdsgroep:
- pasgeborenen: infectie van de navelstrengstomp (bij de navel)
- oudere kinderen: appendicitis (de infectie kan zich verspreiden naar de poortader en de vorming van bloedstolsels veroorzaken)
- volwassenen: te veel rode bloedcellen (polycythemie), bepaalde vormen van kanker (lever, alvleesklier, nier of bijnier), levercirrose, verwondingen, aandoeningen die de kans op bloedstolsels vergroten, operaties en zwangerschap
Vaak werken verschillende aandoeningen samen om de verstopping te veroorzaken. Bij ongeveer een derde van de mensen is de oorzaak onbekend.
Symptomen
De meeste mensen hebben geen symptomen.
Bij sommige mensen ontstaan geleidelijk problemen als gevolg van portale hypertensie. Als er spataderen ontstaan in de slokdarm of de maag,
kunnen deze scheuren en bloeden, soms hevig. Mensen braken dan bloed. Het bloed kan ook in het spijsverteringskanaal terechtkomen, waardoor de ontlasting zwart,
teer en stinkend wordt (melena).
Diagnose
Artsen vermoeden poortadertrombose bij mensen die een combinatie van het volgende hebben:
- bloedingen uit spataderen in de slokdarm of maag
- een vergrote milt
- aandoeningen die het risico op het ontwikkelen van poortadertrombose verhogen (bijvoorbeeld navelstrenginfectie bij pasgeborenen of acute blindedarmontsteking bij oudere kinderen)
Er wordt bloedonderzoek gedaan om te bepalen hoe goed de lever functioneert en of hij beschadigd is (levertests), maar de resultaten zijn vaak normaal.
Doppler-echografie bevestigt meestal de diagnose. Die toont aan dat de bloedstroom door de poortader verminderd of afwezig is. Bij sommige mensen is beeldvorming door middel van magnetische resonantie (MRI-scan) of computertomografie (CT-scan) noodzakelijk.
Behandeling
- geneesmiddelen (om bloedstolsels op te lossen of te voorkomen)
- behandeling van oorzaak van verstopping en complicaties
Als een bloedstolsel de ader plotseling blokkeert, wordt soms een geneesmiddel gebruikt dat stolsels oplost (zoals weefselplasminogeenactivator). De doeltreffendheid van deze behandeling (trombolyse genoemd) is onduidelijk.
Als de aandoening zich geleidelijk ontwikkelt, wordt soms op lange termijn een antistollingsmiddel, zoals heparine, gebruikt om te voorkomen dat de stolsels zich opnieuw voordoen of groter worden. Antistollingsmiddelen lossen bestaande stolsels niet op.
Bij pasgeborenen en kinderen wordt de oorzaak behandeld (meestal een geïnfecteerde navelstreng of een acute blindedarmontsteking).
Problemen veroorzaakt door portale hypertensie worden ook behandeld. Bloedingen door spataderen in de slokdarm kunnen met verschillende technieken worden gestopt:
- meestal worden elastiekjes ingebracht via een flexibele kijkbuis (endoscoop), die via de mond in de slokdarm wordt gebracht. De bandjes worden gebruikt om de spataderen af te binden
- antihypertensiva, zoals bètablokkers en nitraten, verminderen de druk in de poortader en voorkomen zo bloedingen in de slokdarm
- octreotide, een geneesmiddel dat de bloedstroom naar de lever vermindert en zo de bloeddruk in de buikholte verlaagt, kan intraveneus worden toegediend om het bloeden te helpen stoppen
Bronnen:
| Laatste wijziging: 18 april 2023 |