| Fluitende- piepende ademhaling | meer longen en luchtwegen |
| Wheezing | |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
Wat is het?
Piepen is een hoog, fluitend geluid dat optreedt tijdens de ademhaling wanneer de luchtwegen gedeeltelijk geblokkeerd zijn.
Oorzaak
Een piepende ademhaling is het gevolg van een vernauwing of gedeeltelijke verstopping (obstructie) ergens in de luchtwegen. De vernauwing kan wijdverspreid zijn (zoals voorkomt bij astma, chronisch obstructieve longziekte [COPD] en sommige ernstige allergische reacties) of slechts in één gebied (zoals het gevolg kan zijn van een tumor of een vreemd voorwerp dat in een luchtweg is vastgezet).
Veel voorkomende oorzaken
Minder vaak voorkomende oorzaken
Piepende ademhaling kan ook optreden bij andere aandoeningen die de kleine luchtwegen aantasten, zoals hartfalen, een ernstige allergische reactie (anafylactische reactie) en het inademen van een giftige stof. Piepen als gevolg van hartfalen wordt hartastma genoemd.
Soms piepen gezonde mensen tijdens een aanval van acute bronchitis. Bij kinderen kan een piepende ademhaling worden veroorzaakt door Bronchiolitis (infectie van de lagere luchtwegen) of het inademen (aspiratie) van een vreemd voorwerp (zie tabel Enkele oorzaken en kenmerken van piepende ademhaling).
Evaluatie
Iemand met ernstige ademhalingsproblemen (respiratoire nood) wordt tegelijkertijd geëvalueerd en behandeld.
De volgende informatie kan mensen helpen beslissen wanneer een evaluatie door een arts nodig is en hen helpen te weten wat ze tijdens de evaluatie kunnen verwachten.
Waarschuwingssymptomen.
Bij mensen met een piepende ademhaling zijn de volgende symptomen bijzonder zorgwekkend:
- moeizame ademhaling, zwakkere ademhalingspogingen, of een verminderd bewustzijnsniveau
- zwelling van het gezicht en de tong
Wanneer naar de huisarts
Mensen met waarschuwingssignalen of kortademigheid moeten onmiddellijk naar de spoedeisende hulp van het ziekenhuis gaan, zo nodig met een ambulance. Mensen die een piepende ademhaling hebben die komt en gaat en niet kortademig zijn, kunnen meestal een dag of twee wachten.
Wat doet de arts
Artsen stellen eerst vragen over de symptomen en de medische voorgeschiedenis van de persoon en doen dan een lichamelijk onderzoek. Wat artsen vinden tijdens de voorgeschiedenis en het lichamelijk onderzoek wijst vaak op een oorzaak en de onderzoeken die mogelijk moeten worden gedaan (zie tabel Enkele oorzaken en kenmerken van piepende ademhaling).
De artsen stellen vast of de piepende ademhaling voor het eerst optreedt of al eerder is voorgekomen. Als de persoon al eerder een piepende ademhaling heeft gehad, bepalen ze of de huidige symptomen anders van aard of ernst zijn.
Belangrijke aanwijzingen voor een diagnose zijn:
- of de piepende ademhaling plotseling of geleidelijk is begonnen
- of het komt en gaat
- of bepaalde omstandigheden (zoals een infectie van de bovenste luchtwegen, blootstelling aan een allergeen, bepaalde seizoenen van het jaar, koude lucht, lichaamsbeweging, of voeding bij zuigelingen) de piepende ademhaling uitlokken of verergeren
Andere symptomen die aanwijzingen kunnen geven voor de diagnose zijn kortademigheid, koorts, hoest en sputumproductie. Artsen vragen naar de voorgeschiedenis van de persoon met roken en blootstelling aan passief roken.
Tijdens het lichamelijk onderzoek controleren de artsen de temperatuur en de hart- en ademhalingsfrequentie van de patiënt. De artsen zoeken naar tekenen van ademnood en onderzoeken de longen, met name hoe goed de lucht in en uit de longen stroomt en of de piepende ademhaling de longen in hun geheel of slechts een deel ervan lijkt te treffen. Een arts kan een piepende ademhaling meestal waarnemen door met een stethoscoop te luisteren terwijl de persoon ademt. Een luide piepende ademhaling kan gemakkelijk worden gehoord, soms zelfs zonder stethoscoop. Om een lichte piepende ademhaling te horen, moeten artsen soms met een stethoscoop luisteren terwijl de persoon krachtig uitademt. Een aanhoudende piepende ademhaling die zich bij rokers op één plaats voordoet, kan het gevolg zijn van longkanker. Artsen onderzoeken ook het hart, de neus en keel, de ledematen, handen, voeten en huid.
Onderzoeken worden gedaan om de ernst van de aandoening te beoordelen, de diagnose vast te stellen en complicaties op te sporen. Ze omvatten gewoonlijk het volgende:
- meting van het zuurstofgehalte in het bloed met een sensor die op een vinger wordt geplaatst (pulsoximetrie)
- een röntgenfoto van de borst (als de diagnose onduidelijk is)
- soms meting van gassen (zuurstof en kooldioxide) en zuurgraad (pH) in een slagader (arteriële bloedgasanalyse)
- soms tests om te beoordelen hoe goed de longen functioneren (longfunctieonderzoek)
Als een piepende ademhaling voor het eerst optreedt, kan een röntgenfoto van de borstkas helpen bij het stellen van de diagnose. Bij mensen met aanhoudende, herhaalde of niet gediagnosticeerde episoden van piepende ademhaling kunnen longfunctietests nodig zijn om de mate van vernauwing van de luchtwegen te helpen meten en om de voordelen van behandeling te beoordelen. Als astma mogelijk lijkt, maar niet wordt bevestigd door longfunctietesten, kan mensen worden gevraagd om te oefenen of een geneesmiddel toegediend te krijgen dat bij mensen met astma een piepende ademhaling opwekt. Als luchtwegobstructie optreedt, kan astma worden bevestigd.
Als artsen een tumor of een vreemd voorwerp in de luchtwegen vermoeden, kunnen ze een flexibele kijkbuis (bronchoscoop) in de luchtwegen inbrengen om het probleem te identificeren en, als het een voorwerp is, het te verwijderen.
Behandeling
Het belangrijkste doel van de behandeling is het behandelen van de onderliggende aandoening.
Bronchodilatatoren (die de luchtwegen verwijden), zoals ingeademde albuterol, kunnen piepende ademhaling verlichten. Corticosteroïden, die gedurende een week of twee via de mond worden ingenomen, kunnen vaak helpen een acute aanval van piepende ademhaling te verlichten als deze het gevolg is van astma of een chronisch obstructieve longziekte.
Langdurige controle van aanhoudende piepende ademhaling als gevolg van astma kan corticosteroïden, mestcel stabilisatoren, leukotrieen modifiers, of immunomodulatoren (geneesmiddelen die het immuunsysteem beïnvloeden - zie tabel Geneesmiddelen die vaak worden gebruikt om astma te behandelen) vereisen.
Antihistaminica (zoals difenhydramine) die intraveneus worden toegediend, corticosteroïden (zoals methylprednisolon), albuterol dat via een vernevelaar wordt toegediend, en epinefrine die onder de huid (subcutaan) wordt ingespoten, worden gegeven aan mensen met een ernstige allergische reactie.
Belangrijke punten over wheezing
|
Bronnen:
- Merck Manual, professional version
- Merck Manual, consumer version
- Beers, Marc H. (red.), 2005, 2e druk. Merck Manual Medisch Handboek. Bohn Stafleu van Loghum. 1970 blz. ISBN 978-90-313-4300-5. blz.251-252
- Wiki Engelstalig
| Laatste wijziging: 11 februari 2022 |