Sextant

Breedtegraad.
De oude Grieken en Arabieren wisten hoe ze de noorder- zuiderbreedte moesten meten door naar de sterren te kijken. In Nederland is de hoek van de noordpoolster t.o.v. de evenaar 52°. Nederland ligt op 52° noorderbreedte. Als je de breedtegraad kunt meten dan kun je dus precies oost-west/west-oost zeilen. Zeelieden noteerden hun breedtegraad als ze de haven uitzeilden en keerden terug door eenvoudigweg de tegengestelde richting te zeilen langs dezelfde breedtegraad. Een van de oudste (ons bekende) methoden om de hoogte van een hemellichaam t.o.v. van de evenaar te bepalen is het Astrolabium, uitgevonden in de 4e eeuw. Later kwam de Jakobsstaf, uitgevonden in de 14e eeuw. Het uitvinden van de sextant rond het jaar 1730 heeft het meten van de breedtegraad een stuk nauwkeuriger gemaakt.
Voor het jaar 1761 (lengtegraad berekenen m.b.v. de klok van Harrison) waren er voor oriëntatie (b.v. voor Columbus in 1492) (vermoedelijk) maar twee hulpmiddelen: breedtegraad en de kustlijn.

Een sextant  wiki  (uitgevonden rond 1730),  is een (nautisch) navigatieinstrument waarmee de verticale hoek tussen een hemellichaam en de horizon wordt gemeten. Als die verticale hoek, de datum en het tijdstip van de dag bekend zijn, kan de breedtegraad waarop men zich bevindt worden berekend.


bron

  1. richt de sextant op de horizon, in de richting van de zon; de horizon is links zichtbaar door de kijker en de doorzichtige linkerzijde van de kimspiegel, en rechts gereflecteerd door de grote spiegel en de spiegelende rechterzijde van de kimspiegel; de wijzer of alhidade staat op de nulpositie
  2. druk de kleminrichting in om de wijzer te ontgrendelen
  3. draai de wijzer tot de zon op de kim staat
  4. laat de kleminrichting los; sikkel de sextant heen en weer en gebruik de stelknop op de trommel om de onderkant van de zon precies de kim te laten raken
  5. klaar; de hoogte kan nu worden afgelezen

Je koopt sextanten vanaf 150 euro nieuw, maar dat zijn meestal de kunststof apparaten van het merk Davis. Opzich niet verkeerd, maar niet zo nauwkeurig en moeilijker om mee te werken. Wil je een goede die betrouwbare metingen geeft, vooral met slecht weer, dan moet je eerder richting de € 1000-1200 gaan denken. De hoeveelheid sextanten die te koop aangeboden worden is teleurstellend. 99% is niet bruikbaar als navigatie instrument en is alleen maar bedoeld als ornament. Kijk goed uit of je sextant nog wel juist gerichte spiegels heeft. 1/60st van een graad verkeerd kan een mijl in positie schelen. In de praktijk goed bruikbaar zijn o.a. de merken Cassens & Plath, de Sovjet Navy, en Freiberger. Heb je wel eens met een sextant gewerkt? Gebruik je liever volzicht of half zicht? De meeste sextanten zijn van de laatste categorie, en dat vinden veel mensen prettiger werken. Denk niet te lichtzinnig over de aankoop van zo'n apparaat, er komt toch best wel wat bij kijken als je het als serieus navigatie hulpmiddel wilt gebruiken. Als het alleen voor de lol is, dan is het uiteraard al snel goed.

Azimiuth / Elevatie / Hoogte
De positie van een object aan de hemel wordt aangegeven door de twee coördinaten: azimut en elevatie.
Het azimut is de horizontale component, de kompasrichting, dus de hoek (in graden) met het noorden gemeten over het oosten.
De elevatie (hoogte) van een object aan de hemel is de hoek (in graden) tussen het object en de horizon.
Wiki azimut

Datema-Amsterdam   Hoe hoog komt de zon vandaag   Zonnehoogte

Laatste wijziging: 07 september 2018. Colofon  Disclaimer  Privacy  Zoeken  Copyright © 2002- G. Speek

  Einde van de pagina