home Navigatie  /  GPS  /  Garmin

inleiding inhoudsopgave introductie laatste wijzigingen 3d advies: welke navi afstanden antenne apps basecamp beidou  glonass gps galileo bmw navigator coördinaten lengte-breedte    rd utm    ups    mgrs maidenhead    osgb decimale minuten decimale graden formaten omrekenen coördinaten vinden adres - coördinaten csv datumgrens  tijdzone eenheden metrisch nautical imperial statute egnos  msas waas extentie's garmin flitspalen galileo  beidou glonass gps geschiedenis gps glonass  beidou galileo gps gon  graad mil gps  beidou galileo glonass gpx graad  gon mil herberekenen hidden tasks hoogtemeting horloge kaart-projectie kaarten koers boven kompas links garmin routes fabrikanten diversen literatuur logger map datum mapsource mil  gon graad middeleeuwen miswijzing motor streetpilot 2610 streetpilot 2720 streetpilot 2820 gpsmap 276c gpsmap 278 montana zümo 210 zümo 220 zümo 350 zümo 390 zümo 550 zümo 590 zümo 660 msas  egnos waas nauwkeurigheid navi doet ut niet noord geografische noorden magnetische noorden kaart noorden noordpool declinatie   miswijzing noord boven nroute orion poi poolster problemen route doet ut niet routes schaduw scherm sd kaart selective availability sextant software tourguide tijdzone  datumgrens trackpoint viapunt vliegen volgsystemen vragen waas  egnos msas waypoint waypoint symbolen werking woordenlijst zomertijd zon zonnetijd zuiderkruis Garmin GPS-V Garmin GPSmap 60Cx Garmin GPSmap 60CSx Garmin GPSmap 64 Garmin GPSmap 76 Garmin StreetPilot 2610 Garmin StreetPilot 2720 Garmin StreetPilot 2820 Garmin StreetPilot 7200 Garmin GPSmap 276C Garmin GPSmap 278 Garmin GPSmap 296 Garmin Etrex 10 Garmin Etrex Vista HCx Garmin Fenix 2 Garmin Montana 600 Garmin 276C tov 276Cx 176 - 496  datacard 2610 - 2720 - 2820 60 - 62 - 64 - 66

Vroeger Breedtegraad. De oude Grieken en Arabieren wisten hoe ze de noorder- zuiderbreedte moesten meten door naar de sterren te kijken. In Nederland is de hoek van de noordpoolster t.o.v. de evenaar 52°. Nederland ligt op 52° noorderbreedte. Als je de breedtegraad kunt meten dan kun je dus precies oost-west/west-oost zeilen. Zeelieden noteerden hun breedtegraad als ze de haven uitzeilden en keerden terug door eenvoudigweg de tegengestelde richting te zeilen langs dezelfde breedtegraad. Een van de oudste (ons bekende) methoden om de hoogte van een hemellichaam t.o.v. van de evenaar te bepalen is het Astrolabium, uitgevonden in de 4e eeuw. Later kwam de Jakobsstaf, uitgevonden in de 14e eeuw. Het uitvinden van de sextant rond het jaar 1730 heeft het meten van de breedtegraad een stuk nauwkeuriger gemaakt. Voor het jaar 1761 (lengtegraad berekenen m.b.v. de klok van Harrison, zie hieronder) waren er voor oriëntatie (vermoedelijk) maar drie hulpmiddelen: breedtegraad, de zon en de kustlijn. Columbus zeilde in zijn eerste reis (1492) vanuit Portugal langs de kust naar de Canarische Eilanden en van daaruit langs de 28ste noorderbreedtegraad westwaarts en kwam uit op de Bahama's (250-400km noord-oost van Cuba). Portolaan. En toch zijn er zeekaarten die zo nauwkeurig zijn dat ze in hun tijd eigenlijk niet hadden kunnen worden gemaakt. Portolaankaarten heten ze. Ze verschijnen eind 13e eeuw, schijnbaar vanuit het niets, zonder aantoonbare voorlopers. Over hun oorsprong is vrijwel niets bekend. Recente studie Nicolai (2014) toont aan dat portolaankaarten soms zijn gemaakt op basis van een geodetische kaartprojectie die veel weg heeft van een mercatorprojectie. En dat is, volgens onze huidige kennis, onverenigbaar met een middeleeuwse oorsprong, want Gerard Mercator introduceerde zijn revolutionaire techniek pas in 1569. Portolaankaarten zijn dus kartografisch geavanceerder dan met de kennis van toen mag worden verwacht. Tot nu toe (2014) is dat een raadsel wat nog moet worden opgelost. Lengtegraad.          Amerigo Vespucci     John Harrison De breedtegraad meten is dus niet zo moeilijk. Veel lastiger is het meten van de lengtegraad. Daarvoor heb je een uitgebreide kennis van de sterrenhemel en rekenkunde nodig. Amerigo Vespucci had die kennis. Op 48 jarige leeftijd in 1499 zeilde Vespucci vanuit de Oude Wereld naar het land dat Columbus had ontdekt en waarvan Columbus dacht dat het India was. In Ferrara (Italië) had Vespucci een almanak gemaakt waarin de posities van een aantal sterren en de bijbehorende exacte tijdstippen stonden. In die almanak was genoteerd dat op 23 augustus 1499 in Ferrara de maan de planeet Mars bedekte om precies 12 uur 's nachts. Vespucci was intussen geland in wat nu Brazilië is. Hij mat de sterren om de juiste locale tijd te bepalen en wachtte totdat de maan opnieuw Mars bedekte. Toen het zover was, bleek dat moment 6.5 uur later te vallen dan in Ferrara. Gebruik makend van de omtrek van de aarde, zoals in de derde eeuw voor Christus door de Griek Eratosthenes al was berekend, was de conclusie van Vespucci dat hij 4500 mijlen ten westen van Ferrara aan land was gegaan. Vespucci had dus zijn lengtegraad uitgerekend. En hij wist dus ook dat Columbus geen nieuwe route naar India had ontdekt, maar een gehele nieuwe wereld. Het werelddeel Amerika is naar hem genoemd. Alper (1991). John Harrison maakte de berekening van de lengtegraad een stuk eenvoudiger. Hij maakte in 1761 de eerste exact werkende tijdmeter. Als een schip vertrok werd de vertrektijd genoteerd, meestal Greenwich (Engeland). Het verschil tussen de lokale tijd (berekend aan de sterren) en de vertrektijd was de afstand langs de aardomtrek. Kapitein James Cook maakte (1768) gebruik van deze methode. John Harrison en versie vier (H-4) van zijn beroemde klok. Na de eerste transatlantische reis van H-4 (aankomst 19 januari 1762 op Jamaica) bleek H-4 vijf seconden achter te lopen na 81 dagen op zee. Sobel (1996)  lekker leesbaar Mörzer Bruyns & Hooijmaijers (2012), blz.68-70. Klein detail:  bovenstaande berekeningen zijn volledig afhankelijk van een onbedekte hemel... Navigeren was in die tijd geen gemakkelijke opgave. Deze pagina is voor het laatst bijgewerkt op 20 augustus 2016. Colofon      Disclaimer      Privacy      Zoeken      Copyright © 2002-  G. Speek