Actinomycose meer infecties  

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?
Actinomycose is een chronische infectie die voornamelijk wordt veroorzaakt door de anaerobe bacterie Actinomyces israelii. Deze bacteriesoort verblijft normaal gesproken in de spleten tussen de tanden en het tandvlees, op de amandelen en op de slijmvliezen van de darmen en de vagina.

  • infectie treedt alleen op wanneer weefsel wordt gebroken, waardoor de bacteriën dieper gelegen weefsels kunnen binnendringen
  • op verschillende plaatsen, zoals de darm of het gezicht, ontstaan abcessen die pijn, koorts en andere symptomen veroorzaken
  • de symptomen suggereren de diagnose, en artsen bevestigen deze door de bacteriën te identificeren in een monster van geïnfecteerd weefsel
  • de abcessen worden gedraineerd en er worden antibiotica toegediend
  • als de diagnose snel wordt gesteld en de juiste behandeling wordt gegeven, herstellen de meeste mensen volledig

Actinomyces-bacteriën hebben geen zuurstof nodig om te leven. Dat wil zeggen dat deze bacteriën anaëroben zijn.

Actinomyces-bacteriën veroorzaken alleen een infectie wanneer het oppervlak van het weefsel waarop zij zich bevinden wordt beschadigd, waardoor zij andere, dieper gelegen weefsels kunnen binnendringen, die geen afweer tegen hen hebben. Naarmate de infectie zich verspreidt, vormen zich littekenweefsel en abnormale kanalen (fistels` of kanalen genoemd). Na maanden tot jaren kunnen fistels` uiteindelijk de huid bereiken en pus afvoeren. Zakken met pus (abcessen) kunnen zich ontwikkelen in de borst, buik, gezicht of hals.

Mannen worden het vaakst getroffen, maar actinomycose ontwikkelt zich soms ook bij vrouwen die een intra-uterine apparaat (IUD) gebruiken.

Symptomen   
Actinomycose kent verschillende vormen. Ze veroorzaken allemaal abcessen, littekenweefsel en fistels`.

Abdominale actinomycose
Actinomyces-bacteriën infecteren de darm, meestal het gebied bij de blindedarm, en de bekleding van de buikholte (buikvlies).
Chronische buikpijn, koorts, braken, diarree of constipatie, en ernstig gewichtsverlies zijn veel voorkomende symptomen. Er kunnen zich fistels` vormen van het inwendige van de buik naar de huid erboven en tussen de darm en andere organen.

Actinomycose van het bekken
De bacterie verspreidt zich naar de baarmoeder, meestal via een spiraaltje dat al jaren op zijn plaats zit. Er kunnen zich abcessen en littekenweefsel vormen in de eileiders, de eierstokken en nabijgelegen organen zoals de blaas en de urineleiders. Tussen deze organen kunnen zich fistels vormen.
Symptomen zijn chronische buik- of bekkenpijn, koorts, gewichtsverlies en vaginale bloedingen en afscheiding.

Cervicofaciale actinomycose
Gewoonlijk ontstaan kleine, harde, soms pijnlijke zwellingen in de mond en op het gezicht, de hals of de huid onder de kaak (knobbelkaak). Deze zwellingen kunnen zacht worden en pus afscheiden dat kleine, ronde, gelige korreltjes bevat.
De infectie kan zich uitbreiden tot de wang, tong, keel, speekselklieren, schedel, nekbeenderen (halswervels) en gezicht, hersenen of de ruimte in de weefsels die de hersenen bedekken (hersenvliezen).

Thoracale actinomycose
Deze vorm tast de borstkas (thorax) aan. Mensen hebben chronische pijn op de borst en koorts. Ze vermageren en hoesten, waarbij soms sputum wordt geproduceerd. Mensen raken waarschijnlijk besmet wanneer ze vloeistoffen inademen die bacteriën bevatten uit hun mond.
Abcessen kunnen zich in de longen vormen en zich uiteindelijk uitbreiden naar het vlies tussen de longen en de borstwand (pleura). Daar veroorzaken de abcessen irritatie (pleuritis) en verzamelt zich geïnfecteerd vocht (een zogeheten empyema). Er kunnen zich fistels vormen, waardoor de infectie zich kan verspreiden naar de ribben, de huid van de borstkas en de wervelkolom.
De infectie kan zich sterk uitbreiden voordat er symptomen optreden. Symptomen zijn pijn op de borst, koorts en een productieve hoest.

Gegeneraliseerde actinomycose
In zeldzame gevallen worden de bacteriën in de bloedbaan meegevoerd om andere organen te infecteren, zoals de hersenen, de wervelkolom, de longen, de lever, de nieren en de hartkleppen. Bij vrouwen kunnen de voortplantingsorganen geïnfecteerd raken.
De symptomen variëren afhankelijk van de organen die zijn aangetast. Mensen kunnen bijvoorbeeld hoofdpijn, rugpijn of buikpijn hebben.

Diagnose   

  • onderzoek en kweek van een monster van sputum, pus of weefsel
  • soms beeldvormend onderzoek

Artsen vermoeden actinomycose bij mensen die typische symptomen hebben. Vervolgens worden monsters van sputum, pus of weefsel genomen en gecontroleerd op verschillende soorten Actinomyces, zoals Actinomyces israelii. Vaak wordt een naald door de huid ingebracht om een monster van een abces of geïnfecteerd weefsel te nemen. Soms wordt computertomografie (CT-scan) of ultrasonografie gebruikt om de artsen te helpen de naald in het geïnfecteerde gebied te plaatsen. Soms is een operatie nodig om een monster te verwijderen. Het monster wordt onder een microscoop onderzocht en naar een laboratorium gestuurd waar bacteriën, indien aanwezig, kunnen worden gekweekt (gekweekt).

Identificatie van de bacteriën in het monster van sputum, pus of weefsel bevestigt de diagnose.

Soms worden beeldvormende onderzoeken (röntgenfoto's of CT) gedaan om het aantal, de grootte en de precieze plaats van de abcessen te bepalen.

Behandeling   

De behandeling van actinomycose bestaat uit:

  • het draineren van abcessen met een naald (meestal door de huid ingebracht) of met een operatie
  • het geven van hoge doses antibiotica

Antibiotica zoals penicilline of tetracycline moeten gedurende ten minste 2 maanden worden ingenomen en kunnen langer dan 12 maanden nodig zijn.

CT-scan of magnetische resonantie beeldvorming (MRI) kan worden gebruikt om te bepalen of abcessen oplossen. Chirurgie kan noodzakelijk zijn, vooral als de infectie kritieke gebieden aantast, zoals de wervelkolom.

Bij vrouwen met bekkenactinomycose wordt het spiraaltje verwijderd en wordt penicilline toegediend. Bij een uitgebreide bekkenontsteking kan extra drainage van abcessen nodig zijn. Soms moeten de baarmoeder, de eileiders en de eierstokken worden verwijderd.

Als actinomycose vroeg wordt gediagnosticeerd en adequaat wordt behandeld, herstellen de meeste mensen volledig. Het herstel hangt samen met welke delen van het lichaam zijn aangetast. Het herstel is het best als alleen het gezicht en de hals zijn aangetast en het slechtst als de infectie algemeen is, vooral als de hersenen zijn aangetast.

Bronnen:

Laatste wijziging: 5 januari 2022 Colofon  Disclaimer  Privacy  Zoeken  Copyright © 2002- G. Speek
  Einde van de pagina