Agnosie meer hersenen, ruggenmerg en zenuwstelsel  

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?   
Agnosie is het verlies van het vermogen om objecten te identificeren met behulp van een of meer van de zintuigen.

  • symptomen variëren afhankelijk van waar de hersenen beschadigd zijn
  • artsen stellen vast of mensen agnosie hebben door hen te vragen om gewone voorwerpen te identificeren door middel van zicht, tast of een ander zintuig en door een lichamelijk onderzoek, tests van de hersenfunctie en beeldvormend onderzoek te doen
  • de oorzaak wordt indien mogelijk behandeld en spraak- en bezigheidstherapie kunnen helpen

Agnosie is relatief zeldzaam. Meestal is slechts één zintuig aangedaan.

Oorzaak   
Agnosie wordt veroorzaakt door schade aan de pariëtale, temporale of occipitale kwab van de hersenen. Deze gebieden slaan herinneringen op over het gebruik en het belang van bekende voorwerpen, bezienswaardigheden en geluiden en integreren het geheugen met de waarneming en identificatie.

Agnosie treedt vaak plotseling op na een hoofdletsel of beroerte. Andere oorzaken van agnosie zijn hersentumoren, hersenabcessen (puszakken) en aandoeningen die een progressieve degeneratie van bepaalde delen van de hersenen veroorzaken, zoals de ziekte van Alzheimer.

Symptomen   
Symptomen van agnosie variëren afhankelijk van welke gebieden van de hersenen beschadigd zijn.
Agnosie kan betrekking hebben op elk van de zintuigen:

  • horen (auditieve agnosie): Mensen kunnen voorwerpen niet identificeren op basis van geluid. Ze kunnen bijvoorbeeld een telefoon niet herkennen als ze hem horen rinkelen. Deze vorm van agnosie is het gevolg van beschadiging van de temporale kwab
  • smaak (gustatory agnosia): Mensen kunnen geen smaken herkennen, ook al kunnen ze die wel ervaren. Dit type agnosie is het gevolg van beschadiging van de temporale kwab
  • reuk (olfactorische agnosie): Net als bij gustatorische agnosie kunnen mensen geen geuren identificeren, ook al kunnen ze die wel ervaren. Olfactorische agnosie kan het gevolg zijn van beschadiging van het voorste deel van de temporale kwab
  • aanraking (somatosensorische agnosie): Mensen hebben bijvoorbeeld moeite met het herkennen van een vertrouwd voorwerp (zoals een sleutel of veiligheidsspeld) dat in hun hand wordt gelegd. Wanneer zij echter naar het voorwerp kijken, herkennen zij het onmiddellijk en kunnen zij het identificeren. Deze vorm van agnosie is het gevolg van beschadiging van de pariëtale kwab
  • zicht (visuele agnosie): Mensen kunnen gewone voorwerpen (zoals een lepel of een potlood) niet herkennen, ook al kunnen ze deze dingen zien, maar ze herkennen ze wel als ze de voorwerpen aanraken. Visuele agnosie is het gevolg van beschadiging van de occipitale kwab

Gewoonlijk is slechts één zintuig aangetast.

Bij sommige vormen van agnosie zijn alleen specifieke processen binnen een zintuig aangetast. Zij omvatten de volgende:

  • prosopagnosie: Mensen kunnen geen bekende gezichten herkennen
  • omgevings agnosie: Mensen kunnen bekende plaatsen niet herkennen
  • achromatopsie: mensen worden kleurenblind
  • anosognosia: Mensen houden vol dat er niets aan de hand is of negeren het probleem, zelfs wanneer één kant van hun lichaam verlamd is
  • simultanagnosia: Mensen kunnen niet meer dan één voorwerp of deel van een voorwerp tegelijk zien. Als ze naar een tafel kijken met eten en verschillende gebruiksvoorwerpen erop, kunnen ze zeggen dat ze alleen een lepel zien

Diagnose   

  • evaluatie door een arts
  • gestandaardiseerde tests van de hersenfunctie
  • beeldvormingstests zoals computertomografie of magnetische resonantie beeldvorming

Artsen vragen de persoon om gewone voorwerpen te identificeren door zicht, tast of een ander zintuig. Artsen doen ook een lichamelijk onderzoek om te bepalen of de symptomen worden veroorzaakt door een andere aandoening, zoals een oog- of gehooraandoening.

Er kunnen bepaalde gestandaardiseerde tests van de hersenfunctie (neuropsychologische tests genoemd) worden gedaan. Gestandaardiseerd betekent dat de tests aan alle mensen op dezelfde manier worden gegeven en dat de scores elke keer hetzelfde zijn. De scores worden dan vergeleken met die van gezonde mensen met een vergelijkbare achtergrond. De tests geven dus informatie over het functioneren van verschillende hersengebieden. Artsen stellen mensen vragen om de intelligentie te beoordelen, het vermogen om problemen op te lossen en acties te plannen en te initiëren (de zogenaamde executieve functie), aandacht, geheugen, taal, motivatie, stemming en emotie, kwaliteit van leven en persoonlijkheid.

Beeldvormend onderzoek, zoals computertomografie (CT) of magnetische resonantie beeldvorming (MRI), wordt gedaan om te controleren op oorzaken van hersenbeschadiging, zoals een tumor of beroerte. Afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak kunnen ook andere onderzoeken worden gedaan. Functionele MRI (fMRI) kan bijvoorbeeld aantonen welke delen van de hersenen actief zijn wanneer iemand een bepaalde taak uitvoert, zoals lezen, schrijven, onthouden, rekenen of een ledemaat bewegen. Positronemissietomografie (PET) kan aantonen hoe actief verschillende gebieden van de hersenen zijn. Deze twee tests worden echter voornamelijk in onderzoekscentra gebruikt.

Prognose   
Hoe goed een persoon herstelt, wordt beïnvloed door het volgende:

  • het type, de grootte en de plaats van de beschadiging
  • de omvang van de beschadiging (bijvoorbeeld, hoe moeilijk het is om voorwerpen te herkennen)
  • de leeftijd van de persoon
  • de effectiviteit van de behandeling

Als de oorzaak van de schade kan worden omgekeerd, beginnen de meeste mensen in de eerste 3 maanden te herstellen, en kunnen ze tot een jaar lang in zekere mate blijven vooruitgaan.

Behandeling   

  • behandeling van de oorzaak
  • spraak- en bezigheidstherapie

Indien mogelijk wordt de oorzaak van agnosie behandeld. Als bijvoorbeeld een abces de oorzaak is, kan de behandeling bestaan uit antibiotica en een operatie om het abces af te voeren.

Er bestaat geen specifieke behandeling voor agnosie.

Spraak- en bezigheidstherapie kunnen mensen met agnosie helpen om hun beperkingen te leren compenseren. Deze therapeuten helpen mensen met agnosie hun communicatievaardigheden te verbeteren door hen te leren zich te oriënteren, de aandacht vast te houden, voorwerpen te herkennen, de stappen te plannen voor het uitvoeren van taken, alledaagse problemen op te lossen en effectiever met andere mensen om te gaan.

Bronnen:

Laatste wijziging: 21 februari 2022 Colofon  Disclaimer  Privacy  Zoeken  Copyright © 2002- G. Speek
  Einde van de pagina