Bijschildkliertumoren meer hormonaal-metabolisch  
  Bijschildklieradenoom;  Bijschildklierkanker

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?

De bijschildklieren bevinden zich in de buurt van de schildklier. Hun exacte locatie, en zelfs het totale aantal klieren, is nogal variabel. Deze klieren scheiden bijschildklierhormoon (PTH) af, dat het calciumgehalte in het bloed en de weefsels regelt door zijn werking op de botten, de nieren en de darmen.

De meeste bijschildkliertumoren zijn goedaardig (geen kanker). Bijschildkliertumoren scheiden meer bijschildklierhormoon (PTH) af dan normaal.

Een verhoogd PTH-gehalte, hyperparathyreoïdie genoemd, leidt tot een verhoogd calciumgehalte in het bloed (hypercalciëmie). In het begin hebben mensen met hypercalciëmie last van zwakte en vermoeidheid, constipatie, verminderde eetlust, slechte concentratie, geheugenverlies en meer urineren. Als het ernstig is, leidt hypercalciëmie tot verwardheid en uiteindelijk coma. Als de aandoening niet wordt herkend en behandeld, kan deze levensbedreigend zijn.

Zie ook Overzicht van de bijschildklierfunctie.

Bijschildklieradenoom   
Bijschildklieradenomen zijn goedaardige tumoren die overmatige hoeveelheden PTH afscheiden, wat leidt tot hyperparathyreoïdie. Naast hypercalciëmie veroorzaakt hyperparathyreoïdie het volgende:

  • hypofosfatemie (laag fosfaatgehalte in het bloed)
  • vrijkomen van het calcium en fosfaat opgeslagen in de botten in het bloed (botresorptie), wat leidt tot osteoporose

Bijschildklieradenomen komen meestal voor als geïsoleerde solitaire tumoren en ze komen vaker voor bij oudere vrouwen. Er kunnen echter meerdere bijschildklieradenomen voorkomen in erfelijke syndromen bij mensen met multipele endocriene neoplasie (). MEN-syndromen zijn zeldzame erfelijke aandoeningen waarbij verschillende endocriene klieren (klieren die hormonen rechtstreeks afgeven aan de bloedsomloop) goedaardige (niet-kankerachtige) of kwaadaardige (kankerachtige) tumoren ontwikkelen. De endocriene klieren kunnen ook gewoon groter worden zonder tumoren te vormen.

De meeste bijschildklieradenomen veroorzaken geen symptomen en worden ontdekt wanneer bloedonderzoek om een andere reden een te hoog calciumgehalte aantoont. Als er symptomen optreden, zijn die meestal het gevolg van hypercalciëmie of nierstenen.

Artsen stellen de diagnose hyperparathyreoïdie op basis van verhoogde PTH-waarden bij mensen met hypercalciëmie. Als de arts verhoogde PTH-waarden vindt, zijn verdere tests nodig, waaronder

  • meting van de calciumspiegel
  • meting van fosforspiegels
  • beeldvormingsonderzoek (om de botdichtheid te evalueren en de aanwezigheid van nierstenen vast te stellen)

Artsen gebruiken soms verschillende beeldvormingsonderzoeken, zoals computertomografie (CT-scan) met hoge resolutie met of zonder biopsie, magnetische resonantiebeeldvorming (MRI-scan), ultrasonografie met hoge resolutie of angiografie om het adenoom te identificeren voor de operatie.

De behandeling bestaat meestal uit het operatief verwijderen van de aangetaste bijschildklier. Bij mensen met slechts licht verhoogde calciumspiegels die geen symptomen of complicaties hebben, kunnen artsen hen regelmatig controleren (actief toezicht genoemd).

Soms schrijven artsen medicijnen voor zoals cinacalcet of etelcalcetide om de afscheiding van PTH te verminderen.

Bijschildklierkanker   
Kanker van de bijschildklier is zeldzaam.

Risicofactoren voor bijschildklierkanker zijn onder andere

  • bestraling van de hals
  • gamiliegeschiedenis van bijschildkliertumoren
  • multiple endocriene neoplasie (MEN) syndroom

Hyperparathyreoïdie en hypercalciëmie door bijschildklierkanker zijn ernstiger dan die door bijschildklieradenomen.

De symptomen zijn te wijten aan hypercalciëmie en omvatten zwakte en vermoeidheid, constipatie, verlies van eetlust, slechte concentratie, geheugenverlies, verwardheid en meer urineren.

Artsen diagnosticeren bijschildklierkanker met bloedtesten om verhoogde PTH-waarden op te sporen en met beeldvormende testen om tumoren te lokaliseren.

Bijschildklierkanker wordt meestal operatief verwijderd. Soms is ook bestraling en/of chemotherapie nodig.

Bijschildklierkanker groeit meestal langzaam. Als de chirurg in staat is om de hele klier schoon te verwijderen, is overleving op lange termijn zonder terugkeer waarschijnlijk. Kanker die toch terugkomt, groeit meestal langzaam en verspreidt zich plaatselijk in de hals. Af en toe kan bijschildklierkanker uitzaaien naar andere delen van het lichaam.

Bronnen:

Laatste wijziging: 27 december 2023 Colofon  Disclaimer  Privacy  Zoeken  Copyright © 2002- G. Speek
  Einde van de pagina