| Overzicht van seksuele functie en disfunctie bij mannen | meer mannen |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
|
Wat is het? Seksuele disfunctie verwijst bij mannen naar problemen met geslachtsgemeenschap. Seksuele disfunctie omvat een verscheidenheid aan aandoeningen die invloed hebben op: |
- geslachtsdrift (libido)
- het vermogen om een erectie te krijgen of te behouden (erectiestoornis of impotentie)
- het vermogen om te ejaculeren
- het vermogen om een erectie te krijgen zonder misvorming van de penis
- het vermogen om een orgasme te krijgen
Seksuele disfunctie kan het gevolg zijn van lichamelijke of psychologische factoren. Veel seksuele problemen zijn het gevolg van een combinatie van lichamelijke en psychologische factoren. Een fysiek probleem kan leiden tot psychologische problemen (zoals angst, depressie of stress), die op hun beurt het fysieke probleem kunnen verergeren. Mannen zetten zichzelf soms onder druk of voelen zich onder druk gezet door hun partner om goed te presteren op seksueel gebied en raken overstuur als dat niet lukt (prestatieangst). Prestatieangst kan lastig zijn en het vermogen van een man om van seksuele relaties te genieten verder verslechteren.
Ejaculatiestoornissen zijn de meest voorkomende seksuele stoornissen bij mannen. De stoornissen omvatten
- vroegtijdige zaadlozing voor of kort na het penetreren van de vagina (vroegtijdige zaadlozing)
- ejaculatie in de blaas (retrograde ejaculatie)
- onvermogen om te ejaculeren (anejaculatie)
Erectiestoornissen komen vaak voor bij mannen van middelbare leeftijd en ouder. Sommige mannen hebben ook last van een verminderd libido.
Normale mannelijke seksuele functie
Een normale seksuele functie is een complexe interactie waarbij zowel het lichaam als de geest betrokken zijn. Het zenuwstelsel, de bloedsomloop en het endocriene
(hormonale) systeem werken allemaal samen met de geest om een seksuele reactie te produceren. Een delicaat en evenwichtig samenspel tussen deze systemen regelt de mannelijke seksuele respons.
Verlangen (ook wel geslachtsdrift of libido genoemd) is de wens om seksuele activiteit te ontplooien. Het kan worden uitgelokt door gedachten, woorden, beelden, geuren of aanrakingen. Verlangen leidt tot de eerste fase van de seksuele responscyclus, opwinding.
Opwinding, of seksuele opwinding, volgt. Tijdens de opwinding sturen de hersenen zenuwsignalen via het ruggenmerg naar de penis. De slagaders die de erectiele weefsels (corpora cavernosa en corpus spongiosum) van bloed voorzien, reageren door wijder te openen (ontspannen en verwijden). De verwijde slagaders zorgen voor een dramatische toename van de bloedstroom naar deze gebieden, die vollopen met bloed en uitzetten. Deze uitzetting oefent druk uit op de aderen die normaal gesproken het bloed uit de penis afvoeren, waardoor de bloedstroom wordt vertraagd en de bloeddruk in de penis toeneemt. Deze verhoogde druk in de penis resulteert in stijfheid en een erectie. Ook neemt de spierspanning in het hele lichaam toe.
In de plateaufase worden opwinding en spierspanning versterkt.
Het orgasme is de piek of het hoogtepunt van seksuele opwinding. Bij het orgasme neemt de spierspanning in het hele lichaam verder toe en trekken de bekkenspieren samen, gevolgd door ejaculatie.
Ejaculatie ontstaat wanneer zenuwen spiersamentrekkingen stimuleren in de mannelijke voortplantingsorganen: de zaadblaasjes, de prostaatklier en de kanalen van de bijbal en de zaadleider. Deze contracties dwingen sperma in de urinebuis. Het samentrekken van de spieren rond de urinebuis stuwt het sperma verder de penis uit. De blaashals vernauwt zich ook, waardoor het sperma niet terug de blaas in kan stromen.
Hoewel ejaculatie en orgasme vaak bijna gelijktijdig plaatsvinden, zijn het afzonderlijke gebeurtenissen. In zeldzame gevallen vindt ejaculatie plaats zonder orgasme. Ook kan een orgasme optreden zonder zaadlozing, vooral vóór de puberteit, of als bijwerking van bepaalde medicijnen (zoals antidepressiva) of na een operatie (zoals het verwijderen van de dikke darm of prostaatklier). Orgasme is normaal zeer aangenaam.
In de oplossingsfase keert het lichaam terug naar een niet-opgewonden toestand. Zodra de ejaculatie plaatsvindt of het orgasme optreedt, vernauwen de penisslagaders zich en trekken de gladde spieren van de corpora cavernosa en het corpus spongiosum samen, waardoor de bloedtoevoer vermindert, de bloedafvoer toeneemt en de penis slap wordt (detumescence). Na het orgasme kan gedurende een bepaalde tijd geen erectie worden verkregen (refractaire periode), vaak 20 minuten of minder bij jonge mannen, maar langer bij oudere mannen. De tijd tussen erecties neemt over het algemeen toe naarmate mannen ouder worden.
Seksuele activiteit en hartaandoeningen
Seksuele activiteit is over het algemeen minder belastend dan matige tot zware lichamelijke activiteit en is daarom meestal veilig voor mannen met hartaandoeningen.
Hoewel het risico op een hartaanval hoger is tijdens seksuele activiteit dan tijdens rust, is het risico nog steeds erg laag tijdens seksuele activiteit.
Toch moeten seksueel actieve mannen met aandoeningen aan het hart en het cardiovasculaire systeem (waaronder angina pectoris, hoge bloeddruk, hartfalen, abnormale hartritmes en verstopping van de aortaklep [aortastenose]) hun arts raadplegen. Gewoonlijk is seksuele activiteit veilig als de ziekte mild is, weinig symptomen veroorzaakt en de bloeddruk normaal is. Als de ziekte matig ernstig is of als de man andere aandoeningen heeft die een hartaanval waarschijnlijk maken, kunnen tests nodig zijn om te bepalen hoe veilig seksuele activiteit is. Als de ziekte ernstig is of als de man een vergroot hart heeft dat de bloedstroom uit de linkerhartkamer blokkeert (obstructieve cardiomyopathie), moet seksuele activiteit worden uitgesteld tot na behandeling die de ernst van de symptomen vermindert.
Mensen moeten hun arts vragen hoe snel na een hartaanval ze seksuele activiteit moeten hervatten. De American Heart Association adviseert dat seksuele activiteit al 1 week na een hartaanval kan worden hervat als lichte tot matige lichamelijke activiteit geen pijn op de borst of kortademigheid veroorzaakt.
Het gebruik van sildenafil, vardenafil, avanafil of tadalafil is gevaarlijk bij mannen die nitroglycerine gebruiken omdat de bloeddruk gevaarlijk laag kan worden.
Meestal wordt de veiligheid van seksuele activiteit getest door het hart te controleren op tekenen van slechte bloedtoevoer terwijl de man op een loopband oefent. Als de bloedtoevoer tijdens het sporten voldoende is, is een hartaanval tijdens seksuele activiteit zeer onwaarschijnlijk.
Psychologische oorzaken van seksuele disfunctie
|
Bronnen:
| Laatste wijziging: 20 oktober 2023 |