Electriciteitsletsel meer verwonding en vergiftiging 

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?   
Een elektrisch letsel treedt op wanneer een stroom door het lichaam gaat, waardoor de functie van een inwendig orgaan wordt verstoord of soms weefsel verbrandt.

  • vaak is het belangrijkste symptoom een brandwond op de huid, maar niet alle ernstige verwondingen zijn zichtbaar
  • artsen controleren de persoon op abnormale hartritmes, breuken, ontwrichtingen, en ruggenmerg- of andere letsels
  • abnormale hartritmes worden gecontroleerd, brandwonden worden behandeld, en als de brandwond grote interne schade heeft veroorzaakt, worden intraveneuze vloeistoffen en andere behandelingen toegediend

Elektrisch letsel kan het gevolg zijn van contact met defecte elektrische apparaten of machines of van onopzettelijk contact met huishoudelijke bedrading of elektrische leidingen. Een schok krijgen door het aanraken van een stopcontact in huis of door een klein apparaat is zelden ernstig, maar onbedoelde blootstelling aan hoogspanning veroorzaakt elk jaar ongeveer 300 sterfgevallen in de Verenigde Staten.

Hoe beïnvloedt elektriciteit het lichaam?
Elektrische stroom die door het lichaam gaat, genereert warmte, die weefsels verbrandt en vernietigt. Brandwonden kunnen zowel inwendige weefsels als de huid aantasten. Een elektrische schok kan kortsluiting veroorzaken in het eigen elektrische systeem van het lichaam, waardoor zenuwen geen of onregelmatig impulsen meer doorgeven. Abnormale prikkeloverdracht kan invloed hebben op de

  • spieren, waardoor ze heftig samentrekken
  • het hart, waardoor het niet meer klopt (hartstilstand)
  • hersenen, met aanvallen, bewustzijnsverlies of andere afwijkingen tot gevolg

De ernst van het letsel varieert van licht tot dodelijk en wordt bepaald door de volgende factoren:

  • intensiteit van de stroom
  • type stroom
  • traject van de stroom door het lichaam
  • duur van de blootstelling aan de stroom
  • elektrische weerstand tegen de stroom

Intensiteit van de stroom
De intensiteit van de stroom wordt gemeten in volt en ampère. De normale huishoudstroom in de Verenigde Staten bedraagt 110 tot 220 volt. In veel andere landen is de standaard huishoudelijke stroom 220 volt. Een standaard stopcontact in de VS is 110 volt, en 220 volt wordt gebruikt voor grote apparaten zoals drogers of koelkasten. Alles boven 500 volt wordt beschouwd als hoogspanning. Hoogspanning kan, afhankelijk van het voltage, door de lucht springen (vonken) van een centimeter tot enkele meters. Een persoon kan dus verwondingen oplopen door te dicht bij een hoogspanningslijn te komen. Hoogspanning veroorzaakt ernstigere verwondingen dan laagspanning en zal eerder inwendige schade veroorzaken.

Type stroom
Elektrische stroom wordt gecategoriseerd als gelijkstroom (DC) of wisselstroom (AC). Gelijkstroom, zoals stroom die door batterijen wordt opgewekt, stroomt voortdurend in dezelfde richting. Wisselstroom, zoals stroom die beschikbaar is via stopcontacten in huis die zijn aangesloten op het elektriciteitsnet, verandert 50 tot 60 keer per seconde van richting. Wisselstroom is gevaarlijker dan gelijkstroom. Gelijkstroom veroorzaakt één spiercontractie die vaak sterk genoeg is om mensen van de stroombron weg te duwen. Wisselstroom veroorzaakt een voortdurende samentrekking van de spieren, waardoor mensen vaak hun greep op de stroombron niet kunnen loslaten. Als gevolg daarvan kan de blootstelling langer duren. Zelfs een kleine hoeveelheid wisselstroom - nauwelijks genoeg om als een lichte schok te voelen - kan ertoe leiden dat de greep bevriest. Iets meer wisselstroom kan de borstspieren doen samentrekken, waardoor ademhalen onmogelijk wordt. Nog meer stroom kan dodelijke abnormale hartritmestoornissen (aritmie) veroorzaken.

De afgelegde weg van de stroom
De weg die de elektriciteit door het lichaam aflegt, bepaalt meestal welke weefsels worden aangetast. Omdat wisselstroom voortdurend van richting verandert, zijn de vaak gebruikte termen "ingang" en "uitgang" niet geschikt. De termen "bron" en "aarde" zijn nauwkeuriger. Het meest voorkomende bronpunt voor elektriciteit is de hand, en het op een na meest voorkomende is het hoofd. Het meest voorkomende massapunt is de voet. Een stroom die van arm naar arm of van arm naar been gaat, kan door het hart gaan en is veel gevaarlijker dan een stroom die tussen een been en de grond gaat. Een stroom die door het hoofd gaat, kan de hersenen aantasten.

Duur van de blootstelling
In het algemeen geldt: hoe langer de persoon aan de stroom wordt blootgesteld, hoe erger het letsel.

Weerstand tegen de stroom
Weerstand is het vermogen om de stroom van elektriciteit te belemmeren. De meeste weerstand van het lichaam is geconcentreerd in de huid. Hoe dikker de huid is, hoe groter de weerstand. Een dikke, eeltige handpalm of zool is bijvoorbeeld veel beter bestand tegen elektrische stroom dan een gebied met dunne huid, zoals een binnenarm. De weerstand van de huid neemt af wanneer zij breekt (bijvoorbeeld doorboord of geschaafd) of wanneer zij nat wordt. Als de huidweerstand hoog is, is de schade meestal plaatselijk en ontstaan er vaak alleen brandwonden. Als de huidweerstand laag is, wordt meer schade toegebracht aan de inwendige organen. De schade is dus vooral inwendig als mensen die nat zijn in contact komen met elektrische stroom, bijvoorbeeld wanneer een haardroger in een badkuip valt of mensen in een plas stappen die in contact staat met een neergeslagen elektriciteitsleiding.

Symptomen   
Vaak is het belangrijkste symptoom van een elektrisch letsel een brandwond op de huid, hoewel niet alle elektrische letsels uitwendige schade veroorzaken. Hoogspanningsletsels kunnen massale inwendige brandwonden veroorzaken. Als de spieren ernstig beschadigd zijn, kan een ledemaat zo sterk opzwellen dat de slagaders dichtgedrukt raken (compartimentsyndroom), waardoor de bloedtoevoer naar het ledemaat wordt afgesneden. Als een stroom in de buurt van de ogen komt, kan dit leiden tot cataract. Cataract kan zich binnen enkele dagen na het letsel of jaren later ontwikkelen. Als grote hoeveelheden spieren beschadigd raken (een aandoening die rhabdomyolysis wordt genoemd), komt er een chemische stof, myoglobine, vrij in het bloed. De myoglobine kan de nieren beschadigen.

Jonge kinderen die op elektrische snoeren bijten of zuigen, kunnen hun mond en lippen verbranden. Deze brandwonden kunnen leiden tot misvormingen van het gezicht en groeiproblemen van de tanden, de kaak en het gezicht. Een bijkomend gevaar is dat ernstige bloedingen uit een slagader in de lip kunnen optreden wanneer het korstje eraf valt, meestal 5 tot 10 dagen na de verwonding.

Een lichte schok kan spierpijn veroorzaken en kan lichte spiersamentrekkingen veroorzaken of mensen laten schrikken, waardoor ze vallen. Zware schokken kunnen abnormale hartritmes veroorzaken, variërend van onbeduidend tot onmiddellijk fataal. Ernstige schokken kunnen ook krachtige spiersamentrekkingen veroorzaken die voldoende zijn om mensen op de grond te werpen of gewrichtslocaties, botbreuken en andere stompe verwondingen te veroorzaken.

De zenuwen en de hersenen kunnen op verschillende manieren worden verwond, wat kan leiden tot toevallen, bloedingen in de hersenen, een slecht kortetermijngeheugen, persoonlijkheidsveranderingen, prikkelbaarheid of slaapproblemen. Beschadiging van de zenuwen in het lichaam of letsel aan het ruggenmerg kan leiden tot zwakte, verlamming, gevoelloosheid, tintelingen, chronische pijn, en erectiestoornissen (impotentie).

Diagnose   

  • evaluatie door een arts

Artsen controleren mensen op brandwonden, breuken, ontwrichtingen, en ruggenmergletsels of andere letsels.

De meeste mensen die geen symptomen hebben, hoeven niet te worden getest of gecontroleerd. Bij sommige mensen wordt een elektrocardiogram (ECG) gemaakt om de hartslag te controleren. Bij sommige mensen kan bloedonderzoek en urineonderzoek nodig zijn. Als mensen bewusteloos zijn, kan beeldvormend onderzoek nodig zijn, zoals een computertomografie (CT) of magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) van de hersenen.

Preventie   
Voorlichting over en respect voor elektriciteit zijn essentieel. Door ervoor te zorgen dat alle elektrische apparaten goed ontworpen, geïnstalleerd en onderhouden zijn, kunnen elektrische verwondingen thuis en op het werk worden voorkomen. Elektrische bedrading moet worden geïnstalleerd en onderhouden door goed opgeleide mensen. Afdekplaatjes voor stopcontacten verminderen het risico in huizen met baby's of jonge kinderen.

Elk elektrisch apparaat dat het lichaam aanraakt of kan aanraken, moet correct geaard zijn. Drie-polige stopcontacten zijn het veiligst. Het afknippen van de onderste (aard)pin van een netsnoer met drie pinnen (zodat het in oudere stekkers met twee pinnen past) is gevaarlijk en verhoogt de kans op elektrisch letsel. Stroomonderbrekers die stroomkringen onderbreken (uitschakelen) wanneer er een stroom van slechts 5 milliampère lekt, zijn aan te bevelen in ruimten die nat worden, zoals keukens en badkamers en buitenshuis.

Om letsel door overspringende stroom (boogletsel) te voorkomen, mogen stokken en ladders niet worden gebruikt in de buurt van hoogspanningsleidingen.

Behandeling   

  • cardiopulmonale reanimatie
  • behandeling van brandwonden

Eerst moet de persoon van de bron van de stroom worden gescheiden. De veiligste manier om dit te doen is door de stroom af te sluiten - bijvoorbeeld door een stroomonderbreker of schakelaar uit te schakelen of door het apparaat uit het stopcontact te halen. Niemand mag de persoon aanraken tot de stroom is uitgeschakeld, vooral als er hoogspanningslijnen in het spel kunnen zijn.

Hoog- en laagspanningslijnen zijn moeilijk te onderscheiden, vooral buiten. Het afsluiten van hoogspanningslijnen wordt gedaan door de plaatselijke elektriciteitsmaatschappij. Veel goedbedoelende redders zijn gewond geraakt door elektriciteit toen ze iemand probeerden te bevrijden.

Zodra de persoon veilig kan worden aangeraakt, moet de hulpverlener controleren of de persoon ademt en een polsslag heeft. Als de persoon niet ademt en geen polsslag heeft, moet onmiddellijk worden begonnen met cardiopulmonale reanimatie (CPR). Voor personen die meer dan een lichte verwonding hebben, moet medische spoedhulp worden ingeroepen. Omdat de omvang van een elektrische brandwond bedrieglijk kan zijn, moet bij twijfel over de ernst medische hulp worden ingeroepen.

Mensen met rhabdomyolysis krijgen meestal grote hoeveelheden vocht intraveneus toegediend.

Indien nodig wordt een tetanusprik gegeven.

Als het letsel pijnlijk is, krijgen mensen pijnstillers.

Brandwonden op de huid worden behandeld met brandwondencrème (zoals zilversulfadiazine of bacitracine) en steriele verbanden. Iemand met slechts kleine brandwonden kan meestal thuis worden behandeld. Als het letsel ernstiger is, wordt de persoon opgenomen in het ziekenhuis, idealiter een brandwondencentrum. De persoon wordt 6 tot 12 uur in het ziekenhuis gehouden als een van de volgende situaties zich voordoet:

  • de hartslag of de resultaten van een elektrocardiogram (ECG) zijn abnormaal
  • de persoon heeft symptomen van een hartprobleem (bijvoorbeeld pijn op de borst of soms kortademigheid)
  • de persoon heeft andere ernstige verwondingen
  • de betrokkene is zwanger (in veel, maar niet noodzakelijkerwijs alle gevallen)
  • de persoon heeft een bekend hartprobleem (in veel, maar niet noodzakelijk alle, gevallen)

Jonge kinderen die op elektrische snoeren bijten of zuigen moeten worden doorverwezen naar een kinderorthodontist, een kaakchirurg of een chirurg die ervaring heeft met de behandeling van deze verwondingen.

Bronnen:

Laatste wijziging: 5 januari 2022 Colofon  Disclaimer  Privacy  Zoeken  Copyright © 2002- G. Speek
  Einde van de pagina