|
|
Het onderstaande tekst is de letterlijke vertaling van de Engelstalige wiki.
Wat is het?
Bewusteloosheid is een toestand die optreedt wanneer het vermogen om een bewustzijn van zichzelf en de omgeving te behouden, verloren is gegaan.
Het gaat om een compleet, of bijna compleet, gebrek aan reactievermogen op mensen en andere omgevingsprikkels.
Bewusteloosheid kan optreden als gevolg van traumatisch hersenletsel, hersenhypoxie (zuurstofgebrek, mogelijk als gevolg van een herseninfarct
of hartstilstand), ernstige intoxicatie met drugs die de activiteit van het centrale zenuwstelsel onderdrukken
(bijv. alcohol en andere hypnotische of sedatieve drugs), ernstige vermoeidheid, pijn, anesthesie, en andere oorzaken.
Bewustzijnsverlies mag niet worden verward met het begrip psychoanalytisch onbewuste, cognitieve processen die buiten het bewustzijn plaatsvinden
(bv. impliciete cognitie), en met veranderde bewustzijnstoestanden zoals slaap, >delirium, hypnose, en andere veranderde toestanden
waarin de persoon reageert op stimuli, met inbegrip van trance en psychedelische ervaringen.
Wet en geneeskunde
In de rechtspraak kan bewusteloosheid de strafrechtelijke beklaagde het recht geven op de verdediging van automatisme,
d.w.z. een toestand waarin men geen controle heeft over zijn eigen daden, een verschonende omstandigheid die een beklaagde in staat stelt
aan te voeren dat hij niet strafrechtelijk aansprakelijk moet worden gesteld voor zijn handelen of nalaten.
In de meeste landen moeten rechtbanken nagaan of bewusteloosheid in een bepaalde situatie als verdediging kan worden aanvaard;
dit kan van geval tot geval verschillen.
Zo kunnen epileptische aanvallen, neurologische stoornissen en slaapwandelen als aanvaardbare verschonende omstandigheden worden beschouwd
omdat het verlies van controle niet te voorzien is, maar het in slaap vallen (vooral tijdens het rijden of tijdens een andere veiligheidskritieke
activiteit) misschien niet, omdat de natuurlijke slaap een gewoon persoon zelden zonder waarschuwing overvalt.
In veel landen wordt ervan uitgegaan dat iemand die niet volledig bij bewustzijn is, nergens toestemming voor kan geven.
Dit kan relevant zijn in gevallen van aanranding, euthanasie, of patiënten die geïnformeerde toestemming geven met betrekking
tot het starten of stoppen van een medische behandeling.
Het onderstaande tabel komt uit de Merck Manual.
| Enkele oorzaken van bewusteloosheid en coma |
| oorzaak |
opmerkingen |
| hoofdletsel |
Hoofdletsel, zoals een hersenschudding, snijwonden en hersenkneuzing kan het hersenweefsel direct beschadigen of een bloeding veroorzaken in of rond de hersenen. Het bloed kan het hersenweefsel direct beschadigen of ophopen, waardoor een hematoom ontstaat dat druk op de hersenen uitoefent. Coma kan onmiddellijk intreden of zich geleidelijk in de loop van een aantal uren ontwikkelen. Afhankelijk van de ernst van het letsel kan het coma kort duren of blijvend zijn tot de dood erop volgt. |
| hartstilstand |
Bij een hartstilstand krijgen de hersenen geen bloed meer en sterft het hersenweefsel door zuurstofgebrek af. Bij volledig zuurstofgebrek kan in de hersenen al na enkele minuten onherstelbare schade optreden. Coma treedt onmiddellijk in en kan snel onomkeerbaar worden, afhankelijk van de duur van de hartstilstand en de mate van hersenbeschadiging. |
| hersentumor of -abces |
Een groot gezwel kan de hersenen tegen betrekkelijk starre structuren binnen in de schedel drukken en daardoor functiestoornissen veroorzaken. De patiënt raakt in coma wanneer het gedeelte van de hersenstam waar het bewustzijnsniveau wordt bewaakt, beschadigd raakt. |
| aneurysma (een uitstulping in een verzwakt deel van een slagaderwand) |
Een aneurysma bij de hersenen kan scheuren. Het bloed kan het hersenweefsel direct beschadigen of een snelle toename van de druk in de schedel veroorzaken, waardoor de bloedtoevoer naar de hersenen afneemt. Coma kan hiervan het gevolg zijn. |
| infecties |
Infecties van de hersenen, zoals encefalitis en meningitis, en infecties die hoge koorts veroorzaken, zoals sepsis, kunnen de hersenfunctie aantasten en tot coma leiden. |
| ernstige longaandoeningen |
Astma, chronische obstructieve longziekte (COPD), longoedeem en longembolie leiden soms tot ademhalingsstilstand. De patiënt raakt in coma doordat de hersenen niet voldoende zuurstof ontvangen. |
| inademing van grote hoeveelheden koolmonoxide |
Koolmonoxide bindt zich aan de hemoglobine in de rode bloedcellen, waardoor deze geen zuurstof kunnen vervoeren. Ernstige koolmonoxidevergiftiging kan door zuurstoftekort coma of onherstelbare hersenbeschadiging veroorzaken. |
| CVA's waarbij de hersenstam aangetast raakt |
Als de bloedtoevoer naar een deel van de hersenstam wordt geblokkeerd, kan dit tot plotseling bewustzijnsverlies en coma leiden. Als de bloedtoevoer naar de gehele hersenstam wordt geblokkeerd, treedt de dood in. |
| epileptische aanvallen |
Iemand kan in coma raken bij steeds terugkerende aanvallen waarbij de patiënt tussentijds niet bij bewustzijn komt. Een dergelijk coma is levensbedreigend. |
| toxische effecten van geneesmiddelen |
Veel geneesmiddelen (zoals barbituraten en opioïden als morfine (handelsnaam: MS Contin, Kapanol, Noceptin, Sevredol) kunnen tot coma leiden. Een overdosis van een kalmerend middel [diazepam (handelsnaam: Valium, Stesolid) bijvoorbeeld] kan tot coma leiden. Bij een snelle behandeling is dit type coma geheel omkeerbaar. Het gebruik van drugs kan tot delirium, epileptische aanvallen en coma leiden. |
| alcoholvergiftiging |
Alcoholvergiftiging kan tot stupor of coma leiden, vooral wanneer de alcoholconcentratie in het bloed meer dan 2,0‰ bedraagt. |
| hypothyreoïdie (een traag werkende schildklier) |
Wanneer hypothyreoïdie niet wordt behandeld, kan dit verwardheid veroorzaken, wat zich tot stupor en coma kan ontwikkelen. |
| leverencefalopathie of leverinsufficiëntie |
Deze aandoeningen kunnen leiden tot een ophoping van toxische afvalstoffen in het bloed resulterend in coma. Coma als gevolg van chronische leverinsufficiëntie is meestal omkeerbaar. Coma als gevolg van acute, ernstige leverinsufficiëntie leidt tot vochtophoping in de hersenen (cerebraal oedeem) en is vaak dodelijk. |
| nierinsufficiëntie |
Nierinsufficiëntie kan leiden tot ophoping van toxische afvalstoffen in het bloed en uiteindelijk tot coma, tenzij er dialyse plaatsvindt. |
| lage of hoge bloedglucosespiegels |
Een abnormaal lage bloedglucosespiegel (hypoglykemie) kan tot coma leiden. Blijvende hersenbeschadiging kan worden voorkomen door onmiddellijk intraveneus glucose toe te dienen. Door een abnormaal hoge bloedglucosespiegel (hyperglykemie) wordt het bloed stroperig waardoor het vocht onttrekt aan de hersenen, wat leidt tot stupor en coma./td>
|
| lage of hoge natriumspiegel in het bloed |
Een lage natriumspiegel (zout, hyponatriëmie), meestal door overvulling, of een hoge natriumspiegel (zout, hypernatriëmie), meestal door uitdroging, verstoort de stofwisseling in de hersenen. Als gevolg daarvan kunnen epileptische aanvallen en coma optreden. |
|