Leverencefalopathie meer lever en galblaas  
  Hepatische encefalopathie
  Portosystemische Encefalopathie
  Lever Coma

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?
Hepatische encefalopathie is een verslechtering van de hersenfunctie die optreedt bij mensen met een ernstige leverziekte doordat giftige stoffen die normaal gesproken door de lever worden verwijderd, zich ophopen in het bloed en de hersenen bereiken.

  • leverencefalopathie komt voor bij mensen met een langdurige (chronische) leveraandoening
  • hepatische encefalopathie kan worden veroorzaakt door een bloeding in het spijsverteringskanaal, een infectie, het niet innemen van medicijnen zoals voorgeschreven, of een andere stress
  • mensen worden verward, gedesoriënteerd en slaperig, met veranderingen in persoonlijkheid, gedrag en stemming
  • artsen baseren de diagnose op de symptomen, de resultaten van het onderzoek en de reactie op de behandeling
  • het elimineren van de trigger en het nemen van lactulose (een laxeermiddel) en rifaximin (een antibiotica) kan helpen bij het oplossen van de symptomen

Stoffen die vanuit de darm in de bloedbaan worden opgenomen, passeren de lever, waar gifstoffen normaal gesproken worden verwijderd. Veel van deze gifstoffen (zoals ammoniak) zijn normale afbraakproducten van de vertering van eiwitten. Bij hepatische encefalopathie worden de toxines niet verwijderd omdat de leverfunctie verstoord is. Ook kunnen sommige toxines de lever volledig omzeilen via abnormale verbindingen (collaterale vaten genoemd) die zich vormen tussen het poortaderstelsel (dat de lever van bloed voorziet) en de algemene circulatie. Deze vaten ontstaan als gevolg van een leverziekte en portale hypertensie (hoge bloeddruk in de poortader, de grote ader die het bloed van de darm naar de lever brengt).

Een procedure voor de behandeling van portale hypertensie (portosystemische shunting) kan er ook voor zorgen dat gifstoffen de lever omzeilen. Wat de oorzaak ook is, het resultaat is hetzelfde: gifstoffen kunnen de hersenen bereiken en de werking ervan aantasten. Artsen weten niet precies welke stoffen de hersenen aantasten. Hoge niveaus van eiwitafbraakproducten in het bloed, zoals ammoniak, lijken echter een rol te spelen.

Bij mensen met een langdurige (chronische) leveraandoening wordt encefalopathie meestal veroorzaakt door een gebeurtenis zoals:

  • het hebben van een infectie
  • het niet innemen van medicijnen zoals voorgeschreven
  • bloedingen in het spijsverteringskanaal, zoals bloedingen uit vergrote, gedraaide (spat)aderen in de slokdarm (slokdarmvarices)
  • uitdroging
  • het hebben van een elektrolytisch onevenwicht
  • gebruik van bepaalde medicijnen, vooral alcohol, sommige kalmeringsmiddelen, pijnstillers (analgetica) of diuretica

Symptomen   
De symptomen zijn die van een verminderde hersenfunctie, vooral verminderde alertheid en verwarring. In de vroegste stadia treden subtiele veranderingen op in logisch denken, persoonlijkheid en gedrag. De stemming van de persoon kan veranderen en het beoordelingsvermogen kan worden aangetast. Normale slaappatronen kunnen worden verstoord. Mensen kunnen depressief, angstig of prikkelbaar worden. Ze kunnen moeite hebben zich te concentreren.

In elk stadium van encefalopathie kan de adem van de persoon een muffe, zoete geur hebben.

Naarmate de aandoening voortschrijdt, kunnen mensen hun handen niet stevig houden als ze hun armen uitstrekken, wat resulteert in een ruwe wapperende beweging van de handen (asterixis). Hun spieren kunnen onwillekeurig schokken of nadat mensen worden blootgesteld aan een plotseling geluid, licht, een beweging of een andere prikkel. Dit schokken wordt myoclonus genoemd. Ook worden mensen meestal slaperig en verward, en worden bewegingen en spraak traag. Desoriëntatie komt vaak voor. Minder vaak worden mensen met encefalopathie geagiteerd en opgewonden. Uiteindelijk kunnen zij, naarmate de leverfunctie verder verslechtert, het bewustzijn verliezen en in coma raken. Coma leidt vaak tot de dood, ondanks behandeling.

Diagnose   

De diagnose is voornamelijk gebaseerd op de symptomen, de resultaten van het onderzoek en de reactie op de behandeling. Artsen vragen naar mogelijke triggers voor de encefalopathie (zoals een infectie of een geneesmiddel) om mogelijke oorzaken vast te stellen. Zij doen bloedonderzoek om de triggers te identificeren, met name aandoeningen die kunnen worden behandeld (zoals infecties of bloedingen in het spijsverteringskanaal), en om de diagnose te bevestigen. Ook het ammoniakgehalte wordt gemeten. Het ammoniakgehalte is meestal abnormaal hoog (wat wijst op een slechte werking van de lever), maar het meten van het gehalte is niet altijd een betrouwbare manier om de diagnose encefalopathie te stellen.

Artsen kunnen mentale statustests doen om na te gaan of er subtiele veranderingen optreden in de vroege stadia van hepatische encefalopathie. Ook kan elektro-encefalografie (EEG) worden gedaan. Een EEG kan afwijkingen in de hersenactiviteit opsporen, maar kan hepatische encefalopathie niet onderscheiden van andere mogelijke oorzaken.

Bij oudere mensen kan hepatische encefalopathie moeilijker te herkennen zijn in het

De diagnose is voornamelijk gebaseerd op de symptomen, de resultaten van het onderzoek en de reactie op de behandeling. Artsen vragen naar mogelijke triggers voor de encefalopathie (zoals een infectie of een geneesmiddel) om mogelijke oorzaken vast te stellen. Zij doen bloedonderzoek om de triggers te identificeren, met name aandoeningen die kunnen worden behandeld (zoals infecties of bloedingen in het spijsverteringskanaal), en om de diagnose te bevestigen. Ook het ammoniakgehalte wordt gemeten. Het ammoniakgehalte is meestal abnormaal hoog (wat wijst op een slechte werking van de lever), maar het meten van het gehalte is niet altijd een betrouwbare manier om de diagnose encefalopathie te stellen.

Artsen kunnen mentale statustests doen om na te gaan of er subtiele veranderingen optreden in de vroege stadia van hepatische encefalopathie. Ook kan elektro-encefalografie (EEG) worden gedaan. Een EEG kan afwijkingen in de hersenactiviteit opsporen, maar kan hepatische encefalopathie niet onderscheiden van andere mogelijke oorzaken.

Bij oudere mensen kan hepatische encefalopathie in een vroeg stadium moeilijker te herkennen zijn, omdat de eerste symptomen (zoals een verstoord slaappatroon en lichte verwardheid) aan dementie kunnen worden toegeschreven of ten onrechte als delirium worden bestempeld.

Behandeling   

  • eliminatie van triggers
  • verwijdering van giftige stoffen uit de darm

Artsen proberen eventuele oorzaken van de encefalopathie te elimineren, zoals een infectie of een geneesmiddel.

Artsen proberen ook giftige stoffen uit de darm te verwijderen, omdat deze stoffen kunnen bijdragen tot encefalopathie. Zij kunnen een of meer van de volgende maatregelen gebruiken:

  • lactulose:Lactulose, een synthetische suiker die via de mond wordt ingenomen, werkt als laxeermiddel en versnelt de passage van voedsel. Door deze en andere effecten vermindert het de hoeveelheid ammoniak die door het lichaam wordt opgenomen
  • antibiotica: Artsen kunnen antibiotica voorschrijven (zoals rifaximin) die via de mond worden ingenomen, maar niet uit de darm worden opgenomen. Deze antibiotica blijven in de darm, waar ze het aantal bacteriën dat tijdens de spijsvertering gifstoffen vormt, kunnen verminderen

Met behandeling is hepatische encefalopathie vaak omkeerbaar. Volledig herstel is zelfs mogelijk, vooral als de encefalopathie is veroorzaakt door een omkeerbare oorzaak. Mensen met een chronische leveraandoening zijn echter gevoelig voor toekomstige episoden van encefalopathie. Sommigen hebben continue behandeling nodig.

Bronnen:

Laatste wijziging: 26 oktober 2022 Colofon  Disclaimer  Privacy  Zoeken  Copyright © 2002- G. Speek
  Einde van de pagina