Rocky Mountain Spotted Fever meer infecties  
  Rocky Mountains Gevlekte Koorts;  RMSF;  Gevlekte Koorts;  Tekenkoorts;  Tekenbacterie

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?
Rocky Mountain gevlekte koorts is een potentieel dodelijke rickettsiale infectie die wordt overgebracht door hond- en houtteek. De ziekte veroorzaakt huiduitslag, hoofdpijn en hoge koorts.

  • mensen raken besmet als ze worden gebeten door een teek die de infectie bij zich draagt
  • er ontstaat hevige hoofdpijn, koude rillingen, extreme uitputting en spierpijn, meestal een paar dagen later gevolgd door huiduitslag
  • het vermijden van tekenbeten is de beste manier om de infectie te voorkomen
  • mensen krijgen onmiddellijk antibiotica toegediend als ze door een teek gebeten zijn en typische symptomen vertonen

Rocky Mountain gevlekte koorts wordt veroorzaakt door de bacterie Rickettsia rickettsii. Rickettsiae zijn een soort bacteriën die alleen in de cellen van andere organismen kunnen leven.

Rocky Mountain gevlekte koorts is waarschijnlijk de meest voorkomende rickettsiale infectie in de Verenigde Staten. De ziekte werd voor het eerst ontdekt in de Rocky Mountain staten, maar komt in het grootste deel van het vasteland van de Verenigde Staten voor. De ziekte komt het meest voor in het zuidoosten en het midden van de Verenigde Staten (North Carolina, Oklahoma, Arkansas, Tennessee en Missouri). De ziekte komt ook voor in Midden- en Zuid-Amerika.

Rocky Mountain gevlekte koorts komt vooral voor van maart tot september, wanneer volwassen teken actief zijn en de kans groot is dat mensen zich in door teken geteisterde gebieden bevinden. In de zuidelijke staten kan de ziekte het hele jaar door voorkomen. De infectie komt vaker voor bij mensen die veel tijd doorbrengen in gebieden waar teken voorkomen en bij kinderen jonger dan 15 jaar.

Teken krijgen deze rickettsiae binnen door zich te voeden met besmette zoogdieren, meestal knaagdieren. Besmette vrouwelijke teken kunnen de rickettsiae ook overdragen op hun nakomelingen. De infectie wordt op mensen overgebracht door beten van hout- of hondsteken. Een rickettsia-infectie wordt waarschijnlijk niet rechtstreeks van mens op mens overgedragen.

Rickettsiae leven en vermenigvuldigen zich in de cellen die de bloedvaten bekleden. Bloedvaten in en onder de huid en in de hersenen, longen, hart, nieren, lever en milt zijn vaak geïnfecteerd. Kleine geïnfecteerde bloedvaten kunnen verstopt raken door bloedstolsels.

Symptomen   
Typische symptomen van Rocky Mountain gevlekte koorts zijn zware hoofdpijn, rillingen, extreme uitputting (uitputting) en spierpijn. De symptomen beginnen plotseling 3 tot 12 dagen na een tekenbeet. Hoe sneller de symptomen beginnen, hoe ernstiger de infectie. Binnen enkele dagen ontstaat hoge koorts, die bij ernstige infecties 2 tot 3 weken aanhoudt. Er kan ook een droge hoest ontstaan. Misselijkheid en braken komen vaak voor.

Tussen de eerste en de zesde dag van de hoge koorts ontwikkelen de meeste mensen een uitslag op hun polsen, handpalmen, enkels, voetzolen en onderarmen. De uitslag breidt zich snel uit naar de hals, het gezicht, de oksels, de billen en de romp. In het begin is de uitslag vlak en roze, maar later wordt hij donkerder en iets verheven. De uitslag jeukt niet. Warm water, bijvoorbeeld in een bad, maakt de uitslag duidelijker zichtbaar. Na ongeveer 4 dagen ontstaan kleine paarsachtige vlekken (petechiën) als gevolg van bloedingen in de huid. Als de infectie ernstig is, kunnen delen van de huid afsterven en zwart worden, wat wijst op gangreen.

Sommige mensen met Rocky Mountain gevlekte koorts ontwikkelen geen huiduitslag.

Naarmate Rocky Mountain gevlekte koorts vordert, kan het ook andere symptomen veroorzaken:

  • rusteloosheid, slapeloosheid, delirium, of soms coma als de bloedvaten in de hersenen zijn aangetast
  • buikpijn
  • ontsteking van de luchtwegen (pneumonitis) en longontsteking
  • beschadiging van het hart
  • bloedarmoede
  • ernstige lage bloeddruk en dood (zeldzaam, als de infectie ernstig is)

Diagnose   

  • evaluatie door een arts
  • biopsie en onderzoek van de huiduitslag
  • bloedonderzoek

Artsen vermoeden Rocky Mountain gevlekte koorts als mensen beide volgende dingen doen:

  • wonen in of in de buurt van een bosrijk gebied ergens op het westelijk halfrond
  • koorts, hoofdpijn en spierpijn hebben in de lente, zomer of herfst, ongeacht of ze huiduitslag of een tekenbeet hebben

Hoewel de ziekte altijd door teken wordt overgebracht, herinnert slechts ongeveer 70% van de mensen zich door een teek gebeten te zijn.

Een test is meestal nodig om Rocky Mountain gevlekte koorts te bevestigen. Het is echter mogelijk dat de beschikbare tests de bacterie niet meteen opsporen of dat het lang duurt om ze te verwerken. Als artsen Rocky Mountain spotted fever vermoeden, beginnen ze dus meestal met de behandeling voordat ze de testresultaten hebben.

Om de diagnose te bevestigen, doen artsen meestal een immunofluorescentietest op een monster dat van de huiduitslag is genomen (biopsie). Bij immunofluorescentietests worden vreemde stoffen die door de bacteriën worden geproduceerd (antigenen), gelabeld met een fluorescerende kleurstof, waardoor de bacteriën gemakkelijker kunnen worden opgespoord en geïdentificeerd.

Artsen kunnen bloedonderzoeken doen om antilichamen tegen de bacterie op te sporen. Met deze tests kunnen deze antilichamen echter pas ongeveer 7 tot 10 dagen na het begin van de symptomen voor het eerst worden opgespoord. Antilichaamtesten die voor die tijd worden gedaan, kunnen negatief zijn. Daarom doen artsen de test meestal twee keer met een tussenpoos van enkele weken om te controleren of het gehalte aan antilichamen toeneemt. Deze tests helpen artsen dus niet om de infectie onmiddellijk nadat iemand ziek is geworden vast te stellen, maar kunnen wel helpen om de diagnose later te bevestigen.

Preventie   
Er bestaat geen vaccin tegen Rocky Mountain gevlekte koorts, dus het vermijden van tekenbeten en het onmiddellijk verwijderen van vastzittende teken zijn de beste preventie.

Het voorkomen dat teken op de huid komen omvat:

  • op paden en trails blijven
  • het instoppen van broeken in laarzen of sokken
  • het dragen van shirts met lange mouwen
  • het aanbrengen van insectwerende middelen met diethyltoluamide (DEET) op huidoppervlakken

DEET moet met voorzichtigheid worden gebruikt bij zeer jonge kinderen, omdat er toxische reacties zijn gemeld. Permethrin op kleding doodt teken effectief. Regelmatig zoeken naar teken, vooral in behaarde gebieden en op kinderen, is essentieel in gebieden waar infecties die door teken worden overgebracht veel voorkomen.

Regelmatig zoeken naar vastzittende teken helpt infectie te voorkomen, omdat de teek gemiddeld 24 uur vast moet zitten om een infectie te kunnen overdragen. Vastzittende teken moeten voorzichtig worden verwijderd en niet tussen de vingers worden geplet, omdat het pletten van de teek kan leiden tot ziekteoverdracht. Het lichaam van de teek mag niet worden vastgepakt of platgedrukt. Door geleidelijk aan de kop te trekken met een kleine tang wordt de teek losgemaakt. Het aanhechtingspunt moet met alcohol worden ingewreven. Vaseline, brandende lucifers en andere irriterende middelen zijn geen effectieve manieren om teken te verwijderen en dienen niet gebruikt te worden.

Er zijn geen praktische middelen beschikbaar om hele gebieden van teken te ontdoen. Het aantal teken kan echter verminderd worden in gebieden waar ze veel voorkomen, door de omgeving minder aantrekkelijk te maken voor de dieren die de teken dragen. Mensen kunnen bijvoorbeeld gebieden minder aantrekkelijk maken voor muizen door houtstapels en bladafval te verwijderen en hoge grassen en struiken rond huizen op te ruimen, vooral rond speelplaatsen. Muizen kunnen zich op dergelijke plaatsen verstoppen en nestelen.

Behandeling   

Artsen schrijven onmiddellijk antibiotica voor als ze Rocky Mountain-koorts vermoeden op basis van de symptomen en de mogelijkheid van blootstelling aan besmette teken - zelfs als er nog geen laboratoriumtestresultaten beschikbaar zijn. Vroegtijdige behandeling met antibiotica heeft het sterftecijfer teruggebracht van ongeveer 20% tot 5%.

Doxycycline wordt meestal gebruikt. Het wordt via de mond toegediend als de infectie mild is en intraveneus als de infectie ernstiger is. Mensen nemen het antibioticum tot ze beter worden en 24 tot 48 uur geen hoge koorts hebben gehad, maar ze moeten het ten minste 7 dagen innemen.

Een arts schrijft echter meestal geen antibiotica voor aan mensen die een tekenbeet hebben gehad maar geen symptomen hebben. In plaats daarvan kan de arts hen vragen om eventuele symptomen onmiddellijk te melden.

Zwangere vrouwen moeten met hun arts de mogelijke risico's tegen de voordelen van het innemen van doxycycline tegen Rocky Mountain spotted fever bespreken.

Bronnen:

Laatste wijziging: 19 mei 2022 Colofon  Disclaimer  Privacy  Zoeken  Copyright © 2002- G. Speek
  Einde van de pagina