| Lumbale kanaalstenose | meer hersenen, ruggenmerg en zenuwstelsel |
| Vernauwing van een wervelkanaal in de rug | |
|
|
||
|
|
 |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de samenvatting ('Quick Facts: Just the basics on this topic') uit de online versie van de
Het wervelkanaal loopt door het midden van de wervelkolom en bevat het ruggenmerg en de zenuwbundel die vanaf de onderkant van het ruggenmerg in de onderrug naar beneden loopt. Het woord lumbaal betekent lager, en stenose betekent vernauwing.
Langs de lengte van het ruggenmerg lopen de ruggenmergzenuwen. De ruggenmergzenuwen ontspringen aan de zijkanten door ruimtes tussen de wervels en staan in verbinding met zenuwen in het hele lichaam. Het deel van de ruggenmergzenuw dat het dichtst bij het ruggenmerg ligt, wordt de ruggenmergzenuwwortel genoemd. Vanwege hun ligging kunnen spinale zenuwwortels in de verdrukking komen wanneer het wervelkanaal vernauwd is, met pijn als gevolg.
Lumbale wervelkanaalstenose is een veel voorkomende oorzaak van lage rugpijn bij oudere mensen en kan ook ischias veroorzaken. Wervelkanaalstenose ontstaat ook bij mensen van middelbare leeftijd die geboren zijn met een nauw wervelkanaal.
De meest voorkomende oorzaken van lumbale wervelkanaalstenose zijn artrose, spondylolisthesis en spondylolysis. Andere oorzaken zijn ankyloserende spondylitis en de ziekte van Paget.
Symptomen
De symptomen van lumbale wervelkanaalvernauwing variëren afhankelijk van welk deel van het ruggenmerg en de zenuwen zijn aangetast. Mensen kunnen pijn, een krampachtig gevoel, zwakte en verminderde reflexen in een voet of been hebben.
De pijn kan over de onderrug worden gevoeld en verergeren door de rug te strekken (zoals bij lopen of achterover leunen), wordt verlicht door voorover te leunen of te zitten, en kan over één been of beide benen lopen.
De pijn treedt ook op in de billen, dijen of kuiten tijdens het lopen, rennen, traplopen of zelfs staan. De pijn wordt niet verlicht door stil te staan, maar door de rug te buigen of door te gaan zitten (hoewel mensen een prikkend gevoel kunnen houden). Bergop lopen is minder pijnlijk dan bergaf lopen omdat de rug licht gebogen is.
In zeldzame gevallen kan plotselinge compressie van een zenuwwortel het cauda equina syndroom veroorzaken. Als de cauda equina (de bundel zenuwen die zich uitstrekt vanaf de onderkant van het ruggenmerg) wordt aangetast, kan de controle over blaas en darmen verloren gaan. Een onderbeen kan verlamd raken en het gevoel in en rond de lies kan verloren gaan. Als deze ernstige symptomen optreden, is onmiddellijk medische hulp nodig.
Diagnose
- evaluatie door een arts
- soms beeldonderzoek (MRI-scan), elektrodiagnostisch onderzoek of beide
Artsen stellen de diagnose lumbale wervelkanaalstenose meestal op basis van de kenmerkende pijn. Tijdens een lichamelijk onderzoek controleren artsen iemands kracht en reflexen.
Artsen kunnen andere tests uitvoeren als mensen zwakte of gevoelloosheid hebben of als hun symptomen langer dan 6 weken duren. Magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) en computertomografie (CT) zijn beeldvormende tests die artsen kunnen helpen afwijkingen van de wervelkolom te identificeren die lumbale wervelkanaalstenose veroorzaken. Testen van de zenuwen en spieren (elektrodiagnostisch onderzoek), zoals zenuwgeleidingsonderzoek en elektromyografie, kunnen artsen helpen het getroffen gebied van stenose en compressie van de spinale zenuwwortel te identificeren, en de ernst van de schade.
Behandeling
- maatregelen om de pijn te verlichten
- soms een operatie bij ernstige pijn
- soms een lumbale laminectomie
Maatregelen om de pijn te verlichten
Één tot twee dagen bedrust kan de pijn verlichten. Langere bedrust verzwakt de kernspieren
(buikspieren, die van de onderkant van de ribbenkast naar het bekken lopen, spieren in de achterkant van de wervelkolom en
spieren in de billen) en vergroot de stijfheid, waardoor de rugpijn verergert en het herstel langer duurt.
Slapen in een comfortabele houding op een matras van gemiddelde grootte wordt aanbevolen.
Mensen die op hun rug slapen, kunnen een kussen onder hun knieën leggen. Mensen die op hun zij slapen, moeten een
kussen gebruiken om hun hoofd in een neutrale positie te ondersteunen (niet schuin naar het bed of naar het plafond).
Zij kunnen een ander kussen tussen hun knieën leggen met hun heupen en knieën licht gebogen als dat hun rugpijn verlicht.
Mensen kunnen op hun buik blijven slapen als ze dat prettig vinden.
Het toedienen van koude (zoals ijskompressen) of warmte (zoals een verwarmingskussen) of het gebruik van vrij verkrijgbare pijnstillers (zoals acetaminofen en niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen [NSAID's]) kan de pijn verlichten. Sommige mensen kunnen baat hebben bij geneesmiddelen die zenuwpijn verminderen, zoals gabapentine, geneesmiddelen tegen epilepsie of bepaalde antidepressiva. Bij ernstige of aanhoudende pijn kunnen artsen corticosteroïden injecteren in de epidurale ruimte (tussen de wervelkolom en de buitenste weefsellaag die het ruggenmerg bedekt).
Fysiotherapie en het voorzichtig rekken van de hamstringspieren na het opwarmen kunnen de spierkrampen helpen verlichten.
- chirurgie
Wanneer pijnverlichtende maatregelen bij mensen met lumbale stenose niet effectief zijn, kan een operatie nodig zijn om de druk op het ruggenmerg en de ruggenmergzenuwen te verlichten. Een chirurgische ingreep is de lumbale laminectomie. Hierbij wordt een kleine incisie in de huid gemaakt langs de onderste botten in de rug (de lendenwervels). De spieren worden losgemaakt en het bot komt bloot te liggen. Een of meer van de achterste wervelbogen worden verwijderd waardoor het ruggenmerg en de ruggenmergzenuwen worden ontlast. Soms, wanneer het verwijderen van het lamina in meerdere wervels noodzakelijk is, kunnen de wervels met een ander stuk bot worden samengesmolten. In sommige gevallen kan de druk worden verlicht door alleen een gat in het lamina te maken in plaats van het helemaal te verwijderen. Deze procedure wordt lumbale laminotomie genoemd. Zowel lumbale laminectomie als lumbale laminotomie kunnen via zeer kleine incisies worden uitgevoerd, wat de hersteltijd verkort.
Bronnen:
- Merck Manual, professional version
- Merck Manual, consumer version
- Wiki Nederlandstalig
- Wiki Engelstalig
- Kanaalstenose
- Hetrugcentrum.nl
- Nederlandse Vereniging voor Neurochirurgie
- Everdingen, J.J.E. van & Eerenbeemt, A.M.M. van den. (2012, 12e dr.). Pinkhof Geneeskundig Woordenboek. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. 1522 pagina's. ISBN 978-90-313-9121-9
- Gelmers, H.J. (2023, 14e dr.). Neurologie voor Verpleegkundigen. Assen: Gorcum. 341 blz. ISBN 978-90-232-5929-9. Blz.297-298
- Jong, T.O.H. de & Vries, H. de & Grundmeijer, H.G.L.M.& Knottnerus, B.J. (Red.) (2016, 4e druk). Diagnostiek van alledaagse klachten. Springer Media B.V. 1024 blz. ISBN: 9789036811545. blz.291-299
- Penman, I.D.; Ralston, S.H.; Strachan, M.W.J. & Hobson, R.P.. (2023, 24e ed.). Davidson's Principles and Practice of Medicine. London. Elsevier. 1357 blz. ISBN 978-0-7020-8348-8. blz. 1189
| Laatste wijziging: 23 juli 2023 | Colofon Disclaimer Privacy Zoeken Copyright © 2002- G. Speek |