|
|
Wat is het?
De veroorzaker van de ziekte is de eencellige parasiet Trypanosoma brucei.
De slaapziekte wordt overgedragen door een steek van de tseetseevlieg, een vlieg die alleen voorkomt in Afrika.
De bloedzuigende vlieg is ongeveer twee maal zo groot als de gewone huisvlieg, zijn vleugels zijn geschaard.
Maar een klein gedeelte van de tseetseevliegen is besmet met Trypanosoma brucei. De vlieg steekt overdag.
Het is een ziekte die zonder behandeling dodelijk is.
Er zijn twee vormen van de Afrikaanse slaapziekte, de ene vorm komt heel snel op, de andere vorm verloopt heel langzaam:
Oost-Afrikaanse slaapziekte (trypanosomiasis rhodesiense) en West-Afrikaanse slaapziekte (trypanosomiasis gambiense).
Welke landen
De slaapziekte komt het meeste voor in het westelijke en het centrale deel van Afrika.
Een hoge kans op besmetting is in Congo, Oeganda, Soedan en Angola.
In Nederland komt de Afrikaanse slaapziekte nagenoeg niet voor, het is een zeldzame importziekte.
West-Afrikaanse komt voor in Centraal- en West-Afrika.
Kom je met name tegen bij akkers die bebouwd zijn, met meertjes, riviertjes.
Twee stadia
In het eerste stadium verspreidt de parasiet zich in de lymfevaten en de bloedsomloop
In het tweede stadium wordt het centrale zenuwstelsel aangetast.
Symptomen van Oost-Afrikaanse slaapziekte
- deze variant komt heel snel op en verloopt ook heel snel
- komt met name voor in beboste gebieden, wildparken en savannen in Centraal en Oost Afrika
- iemand krijgt een steek die heel veel pijn doet
- na enkele dagen verschijnt er op de plaats waar iemand gestoken is een rode en open zweer
- verhoogde lichaamstemperatuur
- hevige hoofdpijn
- de persoon kan prikkelbaar zijn
- zeer vermoeid gevoel
- opgezette lymfeklieren
- spieren en gewrichten kunnen pijn doen
- verward raken
- persoonlijkheidsveranderingen
- moeilijk spreken
- epilepsie
- problemen met lopen
- sufheid
- bewusteloos
Symptomen van West-Afrikaanse slaapziekte
- dit is de chronische variant, verloopt langzaam
- de door een tseetseevlieg is erg pijnlijk
- na weken, maanden of zelfs jaren verschijnt er op de plaats waar iemand is gestoken een grote, open zweer die rood is van kleur
- uitputting
- opgezette lymfklieren
- verhoogde lichaamstemperatuur
- hoofdpijn
- pijn in gewrichten en spieren
- klieren aan de achterzijde van de nek kunnen opgezwollen raken
- zelling bij de ogen
- opgezette handen
- ontsteking van de hersenen kan optreden (encefalitis)
- slaapstoornissen
- verward raken
- epilepsie
- problemen met lopen
- gevoelloze handen en voeten
- afvallen, vermageren
- bewusteloosheid
- coma
Preventie
- preventie
- vraag bij de lokale bevolking na waar er veel tseetseevliegen zijn
- kies voor dikke stoffen kleding zoals linnen
- draag geen felle kleuren
- gebruik in gebieden waar je risico loopt middelen met DEET die insecten weren
- gebruik een muskietennet tijdens het rusten of slapen
- stap je in een voertuig, check de ruimte dan op tseetseevliegen
- laat je niet vervoeren in voertuigen die open zijn, het stof wat opwaait kan de vliegen aantrekken
- ga struikgewas uit de weg omdat hier de tseetseevliegen zich ophouden op de hete momenten op de dag
- profylaxe (medische middelen om de ziekte te voorkomen)
Diagnose
Zie symptomen.
Behandeling
- zelf
- medicatie
-
voorheen werd melarsoprol gebruikt, dit was niet zonder gevaren, het kon bijvoorbeeld heftige allergische reacties veroorzaken.
In 2009 werd NECT toegevoegd aan de lijst met basisgeneesmiddelen van de Wereldgezondheidsorganisatie.
- arts
- bij een zweer op de plaats van de steek, z.s.m. naar een arts
- er moet gecontroleerd worden op besmetting met Trypanosoma brucei
- je moet twee jaar onder controle blijven (onderzoek bijvoorbeeld door lumbaalpunctie)
Extra info
Wereldwijd lijden er zeer veel mensen aan de Afrikaanse slaapziekte.
Toch wordt er niet heel veel onderzoek naar de ziekte gedaan, daarom wordt het een vergeten ziekte genoemd.
|