| De eerste paar dagen na de geboorte | meer kinderen |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
Let op: in deze pagina moeten nog de broodnodige links worden aangebracht.
Veel ziekenhuizen en andere organisaties leren ouders hoe ze een pasgeboren baby moeten voeden, baden en aankleden en hoe ze vertrouwd kunnen raken met de activiteiten, signalen en geluiden van de baby. Ouders krijgen ook les over routinematige aspecten van de verzorging met betrekking tot de navelstreng, besnijdenis, huid, urine- en stoelgang en gewicht.
Navelstreng
Een pasgeborene heeft meestal een plastic navelstrengklem om de navelstreng. De klem kan worden verwijderd als de navelstreng helemaal droog is.
Er mag niet worden geprobeerd om aan de navelstrengstomp te trekken of deze te verwijderen, omdat deze na een week of twee vanzelf loslaat. De navelstrengstomp moet schoon en droog gehouden worden. Het is niet nodig om alcohol of andere antiseptische oplossingen op de stomp aan te brengen.
In zeldzame gevallen kan de navelstreng geïnfecteerd raken, dus als er tekenen van roodheid, zwelling of afscheiding zijn, moet dit door een arts worden gecontroleerd.
Besnijdenis
Besnijdenis bij mannelijke pasgeborenen wordt, indien gewenst, meestal binnen de eerste levensdagen uitgevoerd. De beslissing om een pasgeborene te laten besnijden hangt meestal af van de religieuze overtuiging of persoonlijke voorkeur van de ouders.
Er zijn weinig medische problemen die een besnijdenis noodzakelijk maken. Soms is er sprake van een ongewoon strakke voorhuid (phimosis) die de urinestroom belemmert en dan moet besnijdenis worden uitgevoerd om de belemmering op te heffen. Hoewel besneden mannen ook een lager risico hebben op urineweginfecties, kunnen deze risico's geminimaliseerd worden met een goede hygiëne. Besneden mannen hebben ook een lager risico op kanker van de penis, maar dit is een zeldzame vorm van kanker en een preventiestrategie is vaccinatie tegen de meest voorkomende kankerverwekkende stammen van het humaan papillomavirus.
Besnijdenissen zijn over het algemeen ongecompliceerde ingrepen. Een klein percentage van de jongens heeft een complicatie tijdens de besnijdenis, meestal een kleine bloeding of plaatselijke infectie. Ernstige complicaties komen echter af en toe voor.
Besnijdenis mag niet worden uitgevoerd als de jongen nog niet heeft geplast of een bloedingsstoornis heeft of als de penis op een of andere manier abnormaal is, omdat de voorhuid kan worden gebruikt voor plastische chirurgische reparaties die later nodig kunnen zijn. De besnijdenis moet worden uitgesteld als de moeder tijdens de zwangerschap medicijnen heeft gebruikt die het risico op bloedingen verhogen, zoals anticoagulantia (bloedverdunners) of aspirine. De besnijdenis moet worden uitgesteld totdat al deze medicijnen uit het lichaam van de pasgeborene zijn verdwenen.
Huid
De meeste pasgeborenen hebben ergens in de eerste week na de geboorte een milde huiduitslag. De uitslag verschijnt meestal op plaatsen van het lichaam waar kleding overheen wrijft - de armen, benen en rug - en zelden in het gezicht. De uitslag verdwijnt meestal zonder behandeling. Het aanbrengen van lotions of poeders, het gebruik van geparfumeerde zeep en het omdoen van luiers zodat het vocht niet kan opdrogen, kunnen de uitslag verergeren, vooral bij warm weer. Vaak treedt na een paar dagen droogheid en wat afschilfering van de huid op, vooral in de plooien bij de polsen en enkels.
Pasgeborenen kunnen na de eerste levensdag een gele kleur op hun huid krijgen (geelzucht). Geelzucht ontstaat omdat de lever van de pasgeborene moet overschakelen van functioneren in de baarmoeder naar functioneren buiten de baarmoeder. Geelzucht die optreedt vóór de leeftijd van 24 uur is echter bijzonder zorgwekkend en kan wijzen op ernstigere problemen. Als de pasgeborene geelzucht krijgt, voeren de artsen meestal een bloedtest uit om het bilirubinegehalte te meten. Als het bilirubineniveau boven een bepaald getal ligt, wordt een behandeling met fototherapie gestart. Bij fototherapie wordt de pasgeborene zonder kleren onder speciale lampen (“bili”-lampen) geplaatst om de bilirubine af te breken zodat deze kan worden afgevoerd. De lampen kunnen 2 dagen tot een week nodig zijn. Typische geelzucht bij pasgeborenen zou met 2 weken moeten verdwijnen. Een zuigeling met geelzucht die optreedt na of aanhoudt na de leeftijd van 2 weken moet worden geëvalueerd door een arts.
Urine- en darmbewegingen
In de eerste 2 levensdagen is de urine die een pasgeborene produceert geconcentreerd en bevat vaak chemische stoffen die uraten worden genoemd en die de luier oranje of roze kunnen kleuren. Als een pasgeborene niet binnen de eerste 24 uur plast, kan een medisch onderzoek nodig zijn.
De eerste stoelgang is een kleverige, groenzwarte substantie die meconium wordt genoemd. Elke baby moet meconium uitscheiden binnen de eerste 24 uur na de geboorte. Als een baby dit niet doet, kan de dokter tests doen om te bepalen of er een probleem is. Soms kan bijvoorbeeld een geboorteafwijking een verstopping van de darmen veroorzaken.
Gewicht
De meeste pasgeborenen verliezen 5 tot 7% van hun geboortegewicht tijdens de eerste levensdagen, meestal doordat ze vocht verliezen via de urine en doordat ze meconium afscheiden. Pasgeborenen bereiken hun geboortegewicht na ongeveer 2 weken als ze borstvoeding krijgen en na ongeveer 10 dagen als ze flesvoeding krijgen. Daarna moeten ze de eerste maanden elke dag ongeveer 20 tot 30 gram aankomen. Zuigelingen wegen over het algemeen twee keer hun geboortegewicht als ze ongeveer 5 maanden oud zijn.
Ontslag uit het ziekenhuis
In de Verenigde Staten worden baby's meestal in het ziekenhuis geboren en binnen 24 tot 48 uur ontslagen. Zuigelingen die binnen 48 uur worden ontslagen, moeten 2 tot 3 dagen later op controle komen bij een zorgverlener (zie Preventieve zorgbezoeken bij kinderen). Zuigelingen die na 48 uur worden ontslagen, moeten na 2 weken worden gecontroleerd, of eerder als ze specifieke problemen hebben (zoals slechte voeding, verstopping, diarree of geelzucht).
Voordat het kind wordt ontslagen, krijgen de ouders specifieke informatie over wanneer ze het kantoor van de kinderarts moeten bellen. Ouders moeten bijvoorbeeld onmiddellijk de kinderarts bellen als hun kind koorts heeft (de temperatuur moet rectaal worden opgenomen), ademhalingsmoeilijkheden heeft, geen eetlust heeft, gal braakt (groengeel materiaal braakt) of een blauwe verkleuring van de huid (cyanose).
Eenmaal thuis vergt het hebben van een nieuwe baby in een huishouden veel aanpassing voor alle betrokkenen. Voor een huishouden dat geen kinderen heeft gehad, kunnen de veranderingen in levensstijl dramatisch zijn. Als er andere kinderen aanwezig zijn, kan jaloezie een probleem zijn. Door andere kinderen voor te bereiden op de nieuwe baby en aandacht aan hen te besteden en hen te betrekken bij de zorg voor de baby, kan de overgang gemakkelijker verlopen. Huisdieren kunnen ook wat extra aandacht nodig hebben om zich aan te passen aan de baby. In sommige gevallen kan het nodig zijn om huisdieren uit de buurt van de baby te houden.
Bronnen: