| Aneurysma in de hersenen | meer hersenen, ruggenmerg en zenuwstelsel |
| Hersenaneurysma; Intracranieel aneurysma | |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
|
Wat is het? Een aneurysma is een uitstulping (verwijding) in de wand van een slagader. Aneurysma's die voorkomen in de slagaders van de hersenen (cerebrale slagaders) worden cerebrale aneurysma's genoemd. Aneurysma's kunnen in elke slagader voorkomen. In de Verenigde Staten komen hersenaneurysma's bij 3 tot 5% van de mensen voor. Hersenaneurysma's kunnen op elke leeftijd optreden, maar komen het meest voor bij mensen tussen de 30 en 60 jaar. Ze komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Mensen kunnen slechts één hersenaneurysma hebben of meerdere. |
Oorzaak
Veel hersenaneurysma's zijn het gevolg van een zwakke plek in de slagaderwand die al bij de geboorte aanwezig is (aangeboren).
Andere worden veroorzaakt door atherosclerose (ophoping van plaque of vet in de wand van bloedvaten).
Andere aneurysma's zijn het gevolg van bacteriële of schimmelinfecties in de wand van de slagader die ontstaan na het gebruik van illegale intraveneuze drugs zoals heroïne. Dergelijke infecties beginnen meestal elders in het lichaam, meestal in een hartklep, voordat ze zich verspreiden naar de wand van de slagader.
Factoren die het risico op een hersenaneurysma verhogen zijn onder andere:
- erfelijke bindweefselaandoeningen (zoals Ehlers-Danlos syndromen, pseudoxanthoma elasticum en autosomaal dominant polycysteus niersyndroom)
- een eerstegraads familielid (ouder, broer of zus, of kind) die een aneurysma heeft gehad
- hoge bloeddruk (hypertensie)
- sigaretten roken
- een stoornis in middelengebruik
Symptomen
De meeste hersenaneurysma's veroorzaken geen symptomen, tenzij ze groot zijn of scheuren.
Grotere, ongestoorde hersenaneurysma's kunnen op hersenweefsel en zenuwen drukken en hoofdpijn veroorzaken, die bonzend kan aanvoelen op het ritme van de pols (pulsatiele). Minder vaak kunnen mensen verwijde pupillen hebben en/of symptomen van een beroerte, zoals zwakte of verlamming aan één kant van het lichaam. Mensen met een aneurysma veroorzaakt door een bacteriële of schimmelinfectie kunnen koorts hebben en vermageren.
Een breuk van een cerebraal aneurysma veroorzaakt een subarachnoïdale bloeding met onmiddellijke, ernstige hoofdpijn. De pijn bereikt zijn hoogtepunt binnen enkele seconden. De pijn wordt soms beschreven als opkomend als een donderslag en 'de ergste hoofdpijn ooit'. Een gescheurd aneurysma kan ook misselijkheid, braken, een stijve nek, gevoeligheid voor licht, bewustzijnsverlies en/of toevallen veroorzaken.
Als het gescheurde aneurysma in het hersenweefsel bloedt (intracerebrale bloeding), ontwikkelen mensen vaak de symptomen van een beroerte (die meestal wordt veroorzaakt door bloedstolsels in plaats van een bloeding). De bloeding kan de druk in de hersenen verhogen, wat kan leiden tot coma en soms de dood.
Diagnose
Omdat hersenaneurysma's zich dicht bij de hersenen bevinden en meestal klein zijn, verschillen de diagnose en behandeling ervan van die van andere aneurysma's.Hersenaneurysma's kunnen incidenteel worden ontdekt wanneer om andere redenen beeldvormend onderzoek wordt gedaan.
De diagnose van een hersenaneurysma is gebaseerd op de resultaten van computertomografie (CT-scan)-angiografie (CT die wordt uitgevoerd nadat een contrastmiddel in een ader is geïnjecteerd) of magnetische resonantie angiografie. Digitale subtractie-angiografie is echter de meest nauwkeurige manier om aneurysma's te diagnosticeren.
Bij digitale subtractie-angiografie worden röntgenfoto's van bloedvaten gemaakt voor en na het inspuiten van een radiopaak contrastmiddel. Vervolgens trekt een computer het ene beeld van het andere af. Beelden van andere structuren dan slagaders (zoals botten) worden geëlimineerd. Hierdoor zijn de slagaders duidelijker te zien.
Tests die worden gebruikt om een geïnfecteerd aneurysma te diagnosticeren zijn onder andere CT-angiografie of magnetische resonantie-angiografie en bloedkweken, die de groei van micro-organismen (zoals bacteriën of schimmels) kunnen aantonen.
Behandeling
- voor kleine, ongestoorde aneurysma's regelmatig beeldvormend onderzoek om de groei te controleren
- voor grote, ongestoorde aneurysma's, chirurgische reparatie of reparatie met een katheter
De behandeling van niet-uitgebarsten aneurysma's is afhankelijk van
- type, grootte en locatie van het aneurysma
- risico op scheuring
- leeftijd en gezondheid van de persoon
- medische voorgeschiedenis van de persoon en familieleden om te controleren op eerdere aneurysma's en risicofactoren daarvoor
- risico's van behandeling
Artsen bespreken de risico's van behandeling in vergelijking met die van een mogelijke ruptuur, zodat de persoon een weloverwogen beslissing kan nemen.
Controle van risicofactoren voor atherosclerose, vooral stoppen met roken en gebruik van antihypertensiva, is belangrijk.
Als het risico op een ruptuur laag is, kan regelmatige controle van het aneurysma de enige maatregel zijn.
Als het aneurysma groot is of symptomen veroorzaakt, bestaat de behandeling vaak uit chirurgische reparatie. Een van de volgende chirurgische procedures (endovasculaire chirurgie genoemd) wordt gebruikt om een aneurysma te repareren:
- endovasculaire coiling
- endovasculaire stenting
Endovasculaire coiling, een minder invasieve behandeling, wordt vaak gebruikt. Hierbij worden opgerolde draden in het aneurysma geplaatst. Voor deze procedure wordt een katheter ingebracht in een slagader, meestal in de lies, en naar de aangetaste slagader in de hersenen geleid. Er wordt een contrastmiddel ingespoten zodat de arts het aneurysma zichtbaar kan maken op een röntgenfoto. De katheter wordt vervolgens gebruikt om de spoelen in het aneurysma te plaatsen. Bij deze procedure hoeft de schedel dus niet te worden geopend. Door de bloedstroom door het aneurysma te vertragen, bevorderen de spoelen de vorming van bloedstolsels, waardoor het aneurysma wordt afgesloten en niet kan scheuren. Endovasculaire spoelen kunnen worden geplaatst op hetzelfde moment als de cerebrale angiografie, wanneer het aneurysma wordt gediagnosticeerd. De spoelen blijven permanent zitten.
Bij endovasculaire stenting wordt een katheter gebruikt om een buisje van draad (stent) over de opening van het aneurysma te plaatsen. De stent leidt de normale bloedstroom om het aneurysma heen, waardoor wordt voorkomen dat bloed het aneurysma binnendringt en het risico op scheuren wordt geëlimineerd. De stent blijft permanent zitten.
Minder vaak wordt een metalen clip over het aneurysma geplaatst. Voor deze procedure maken chirurgen een snee in de huid van het hoofd en verwijderen een stukje van de schedel zodat ze het aneurysma kunnen zien. De clip wordt dan over de opening van het aneurysma geplaatst. Deze procedure voorkomt dat bloed het aneurysma binnendringt en elimineert het risico op scheuren. De clip blijft permanent zitten. Chirurgische plaatsing van een clip vereist een verblijf van meerdere nachten in het ziekenhuis.
Als het aneurysma geïnfecteerd is, worden antibiotica of schimmelwerende medicijnen gegeven.
Als het aneurysma is gescheurd, wordt digitale subtractieangiografie gebruikt om het aneurysma te lokaliseren, waarna een endovasculaire of open operatie wordt uitgevoerd.
Bronnen:
| Laatste wijziging: 05 augustus 2023 |