| Vitamine C tekort | meer voeding |
| scheurbuik; scorbuut; scorbutus; scurvy | |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
|
Wat is het? In landen met weinig voedselonzekerheid kan een vitamine C-tekort ontstaan door een dieet met weinig vitamine C, maar een ernstig tekort (dat scheurbuik veroorzaakt) komt zelden voor. |
 |
- het niet eten van voldoende vers fruit en groenten kan het tekort veroorzaken
- mensen voelen zich moe, zwak en prikkelbaar
- een ernstig tekort, scheurbuik genoemd, veroorzaakt blauwe plekken, tandvlees- en tandproblemen, droog haar en een droge huid en bloedarmoede
- de diagnose wordt gesteld op basis van symptomen en soms bloedonderzoek
- het verhogen van de consumptie van vers fruit en groenten of het innemen van vitamine C-supplementen via de mond corrigeert het tekort meestal
Vitamine C (ascorbinezuur) is essentieel voor de vorming, groei en reparatie van botten, huid en bindweefsel (dat andere weefsels en organen samenbindt en pezen, ligamenten en bloedvaten omvat). Het is ook essentieel voor de normale werking van bloedvaten. Vitamine C helpt bij het behoud van gezonde tanden en tandvlees. Het helpt het lichaam ijzer te absorberen, dat nodig is om rode bloedcellen te maken. Vitamine C helpt ook bij de genezing van brandwonden en wonden. Goede bronnen van vitamine C zijn citrusvruchten, tomaten, aardappelen, broccoli, aardbeien en paprika's. (Zie ook Overzicht Vitaminen.)
Net als vitamine E is vitamine C een antioxidant: Het beschermt cellen tegen schade door vrije radicalen, die bijproducten zijn van normale celactiviteit en die deelnemen aan chemische reacties in cellen. Sommige van deze reacties kunnen een mensenleven lang schade veroorzaken.
Oorzaak
Bij volwassenen is een vitamine C-tekort meestal het gevolg van:
- een dieet met weinig vitamine C
Een tekort aan vitamine C kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van een dieet met te weinig vers fruit en verse groenten. Ook kan koken een deel van de vitamine C in voedsel vernietigen.
De volgende omstandigheden kunnen de behoefte van het lichaam aan vitamine C en het risico op een vitamine C tekort aanzienlijk verhogen:
- zwangerschap
- borstvoeding
- aandoeningen die hoge koorts of ontstekingen veroorzaken
- een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie)
- diarree die lang aanhoudt
- chirurgie
- brandwonden
- roken, waardoor de vitamine C-behoefte met 30% toeneemt
Scheurbuik
Ernstig vitamine C tekort veroorzaakt scheurbuik. Scheurbuik bij zuigelingen is zeldzaam omdat moedermelk meestal voldoende vitamine C levert en zuigelingenvoeding verrijkt
is met de vitamine. Scheurbuik is zeldzaam in de Verenigde Staten, maar kan voorkomen bij mensen met een
alcoholprobleem en oudere mensen die ondervoed zijn.
Symptomen
Volwassenen voelen zich moe, zwak en prikkelbaar als hun voeding weinig vitamine C bevat. Ze kunnen gewicht verliezen en vage spier- en gewrichtspijnen hebben.
De symptomen van scheurbuik ontwikkelen zich na een tekort van een paar maanden. Bloedingen kunnen optreden onder de huid (vooral rond haarzakjes of als blauwe plekken), rond het tandvlees en in de gewrichten. Het tandvlees wordt gezwollen, paars en sponsachtig. De tanden komen uiteindelijk los te zitten. Het haar wordt droog, broos en opgerold (als een kurkentrekker) en de huid wordt droog, ruw en schilferig. Er kan zich vocht ophopen in de benen. Er kan bloedarmoede ontstaan. Er kunnen infecties optreden en wonden genezen niet.
Zuigelingen kunnen prikkelbaar zijn, pijn hebben als ze bewegen en hun eetlust verliezen. Zuigelingen komen niet aan zoals normaal. Bij zuigelingen en kinderen wordt de botgroei belemmerd en kunnen bloedingen en bloedarmoede optreden.
Diagnose
- lichamelijk onderzoek
- soms bloedonderzoek
- bij kinderen, röntgenfoto's van de botten
De diagnose van scheurbuik is gebaseerd op de symptomen. Het meten van het vitamine C-gehalte in het bloed kan helpen bij het stellen van de diagnose, maar deze test is niet altijd beschikbaar.
Bloedonderzoek kan worden gedaan om bloedarmoede te controleren.
Bij kinderen worden röntgenfoto's gemaakt om te controleren op een verminderde botgroei.
Behandeling
- vitamine C-supplementen
- een voedzaam dieet met meer verse groenten en fruit
- voor scheurbuik, hoge doses vitamine C-supplementen
Scheurbuik wordt behandeld met hoge doses dagelijkse vitamine C-supplementen (ascorbinezuur), gevolgd door een voedzaam dieet dat 1 tot 2 keer de dagelijks aanbevolen hoeveelheid vitamine C levert.
De meeste symptomen verdwijnen na 1 tot 2 weken. Tandvleesproblemen kunnen langer duren.
Preventie
Een tekort aan vitamine C kan worden voorkomen door de aanbevolen hoeveelheden vers fruit en groenten te eten of door de aanbevolen hoeveelheid vitamine C in dagelijkse supplementen te nemen. Mensen die roken hebben meer nodig.
Wist u dat...
|
Bronnen:
| Colofon Disclaimer Privacy Zoeken Copyright © 2002- G. Speek |