|
inleiding
drinken
alcohol
cafeïne
drinken
energiedrankjes
frisdrank
koffie
sinaasappelsap
thee
water
eten
boter-margarine
ouder worden
rookworst
vasten
|
Cafeïne
Cafeïne is een stof die van nature voorkomt in koffie, en in kleinere hoeveelheden in thee.
Ook energiedrankjes, cola, ijsthee, chocolade en chocolademelk bevatten cafeïne.
Bij een kleine hoeveelheid, bijvoorbeeld met het drinken van 1 à 2 kopjes koffie, verbetert cafeïne de concentratie en prestatie en verdrijft het vermoeidheid.
Het nemen van te veel cafeïne kan nadelige effecten hebben, zoals rusteloosheid, angstgevoelens, slaapproblemen of hoofdpijn. Wat te veel is, verschilt sterk per persoon.
Er bestaan verschillende adviezen voor volwassenen, zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en kinderen.
Omschrijving
Cafeïne is een stimulerende stof die we in Nederland vooral binnenkrijgen door het drinken van koffie en thee.
Cafeïne kan positieve en negatieve effecten hebben. Voor volwassenen, zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en kinderen bestaan er daarom verschillende adviezen.
Cafeïne in thee wordt ook wel theïne genoemd. Theïne en cafeïne worden vaak als 2 aparte stoffen gezien, maar dit zijn ze niet.
Er is geen verschil tussen theïne en cafeïne.
Cafeïne zit in koffiebonen, theebladen, cacaobonen, guaranabessen en colanoten.
Koffie, thee, cola, ijsthee, chocolade en chocolademelk, energiedrankjes, energieshots en drankjes met guarana, bevatten cafeïne.
Tegenwoordig zijn er ook verschillende producten met extra cafeïne op de markt, zoals kauwgom, snoep en water.
Het cafeïnegehalte van een kop koffie en thee hangt af van de soort, hoe sterk het is gezet en de grootte van de kop.
Hoeveel cafeïne de verschillende dranken gemiddeld bevatten staat in de tabel hieronder.
| Product | Milligram cafeïne per 100 milliliter of per 100 gram | Portiegrootte | Milligram cafeïne per portie |
| Koffie - filter | 70 | Kopje 125 ml | 85 |
| Koffie - instant | 50 | Kopje 125 ml | 60 |
| Koffie - espresso | 130 | Kopje 50 ml | 65 |
| Decaf | 2.5 | Kopje 125 ml | 3 |
| Thee (zwart/groen) | 25 | Kopje 125 ml | 30 |
| Cola | 10 | Glas 180 ml | 18 |
| IJsthee | 9 | Glas 180 ml | 16 |
| Energiedrank | 30 | Blikje 250 ml | 80 |
| Energie shot | 135 | Blikje 60 ml | 80 |
| Chocolademelk | 2 | Beker 180 ml | 4 |
| Pure chocolade | 40 | 30 gr, dat is 1/3 reep* | 14 |
| Melk chocolade | 20 | 30 gr, dat is 1/3 reep* | 6 |
* Een normale reep is 100 gram en een grote reep is 200 gram.
Cafeïnevrije koffie, kruidenthee en cafeïnevrije cola zijn goede vervangers voor mensen die liever minder of geen cafeïne willen nemen.
Een kopje cafeïnevrije koffie is niet helemaal cafeïnevrij. Het bevat nog 2 tot 4 milligram cafeïne. In koffievervangers, zoals Bambu, zit helemaal geen cafeïne.
Gezondheidseffecten
Cafeïne komt snel in het bloed terecht. De helft zit al 3 tot 4 minuten na het eten of drinken in je bloed.
Tussen een half uur en 2.5 uur na het koffie drinken ervaar je de effecten.
Dranken met cafeïne leveren gewoon vocht aan het lichaam. Vaak wordt gedacht dat dranken met cafeïne vochtafdrijvend werken. Dat is niet zo.
Het lichaam verliest niet meer vocht door het drinken van bijvoorbeeld koffie. cafeïne zorgt er alleen voor dat het vocht het lichaam sneller verlaat,
doordat het de nieren stimuleert. Er verlaat dus niet méér vocht het lichaam.
Cafeïne heeft bij volwassenen bij hoeveelheden vergelijkbaar met 1 à 2 kopjes koffie een stimulerend effect op concentratie en prestatie:
het geeft een gevoel van verhoogde energie en verdrijft een gevoel van vermoeidheid. Ook verbetert cafeïne een klein beetje het geheugen, alertheid en motivatie.
Grotere hoeveelheden geven geen extra effect. Voor sporters kan cafeïne helpen zich voor langere tijd in te spannen.
Cafeïne is mogelijk schadelijk voor het ongeboren kind. Hoe meer cafeïne de moeder binnenkrijgt,
hoe meer kans op een miskraam of op een baby met een laag geboortegewicht. Na de geboorte kan cafeïne via de moedermelk de baby onrustig maken.
Kinderen vormen een risicogroep omdat de ontwikkeling van het zenuwstelsel door een overmaat cafeïne kan worden aangetast.
Wie regelmatig te veel cafeïne binnenkrijgt, kan last krijgen van rusteloosheid, angstgevoelens, prikkelbaarheid, hoofdpijn, beven, duizeligheid, suizende oren
en hartkloppingen. Te veel cafeïne kan het ook moeilijk maken om in slaap te vallen.
Wat te veel is, verschilt sterk per persoon. Niet iedereen is even gevoelig voor de werking van cafeïne.
Gemiddeld krijgt een volwassen Nederlandse man ongeveer 600 milligram cafeïne binnen per dag, en een Nederlandse vrouw zo’n 500 milligram.
De meeste gezonde volwassenen krijgen daarvan geen klachten.
Wie veel koffie of energiedrankjes drinkt en daar opeens mee stopt, kan last krijgen van ontwenningsverschijnselen. Deze kunnen wel tot een week aanhouden.
Je kunt dan last hebben van hoofdpijn, vermoeidheid en trillende handen.
Cafeïne kan acuut de bloeddruk verhogen. Op de lange termijn verhoogt cafeïne de bloeddruk niet.
Een inname van cafeïne van 400 milligram/dag of minder, wat neerkomt op ongeveer 4 kopjes koffie,
heeft geen of mogelijk een positief effect op de gezondheid van hart en bloedvaten. cafeïne levert in die hoeveelheden geen risico op kanker.
Er is onvoldoende bewijs dat cafeïne effect heeft op het verbranden van vet en energieverbruik. Van cafeïne val je dus niet af.
Voedingsadvies
De adviezen hieronder zijn gebaseerd de gezondheidseffecten van cafeïne.
Een algemene waarschuwing voor cafeïne geldt voor kinderen, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven. Bekijk ook de adviezen specifiek voor koffie en thee.
Hoe lees je de adviezen? De adviezen gelden voor cafeïnerijke producten. Kopjes koffie of blikjes energiedrank zijn cafeïnerijk.
Bijvoorbeeld thee bevat wel cafeïne, maar is er minder rijk aan.
Deze adviezen houden er rekening mee dat mensen gemiddeld 100 milligram cafeïne uit andere bronnen binnenkrijgt, zoals thee, frisdrank en chocolade.
Gezonde volwassenen kunnen ongeveer 400 milligram cafeïne per dag innemen zonder dat er negatieve effecten te verwachten zijn. Dit komt neer op 4 cafeïnerijke producten.
Het advies is niet bedoeld voor mensen die gevoelig zijn voor cafeïne. Bijvoorbeeld personen die lijden aan angstgevoelens,
kunnen beter voorzichtig zijn met cafeïnerijke producten.
Kinderen onder de 13 jaar kunnen beter geen energiedrankjes en andere cafeïnerijke producten nemen.
Jongeren tussen 13 en 18 wordt aangeraden niet meer dan 1 cafeïnerijk drankje per dag te nemen.
Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven krijgen het advies geen cafeïnerijke producten te nemen,
of het gebruik ervan sterk te beperken tot minder dan 200 milligram cafeïne per dag.
Dat staat gelijk aan maximaal 1 kopje koffie per dag. Hierbij is rekening gehouden met een gemiddeld gebruik van andere bronnen van cafeïne, zoals thee en frisdrank.
Bij mensen met het prikkelbare darmsyndroom (PDS) kan cafeïne de darmklachten erger maken.
Het is aan te raden met de huisarts of diëtist te overleggen als de klachten blijven bestaan, ook als je geen koffie meer drinkt.
Etiket
Volgens het Warenwetbesluit Etikettering van levensmiddelen moet op dranken met meer dan 150 milligram cafeïne per liter het cafeïnegehalte staan
in milligram/100 milliliter. Ook moet op het etiket worden gezet ‘hoog cafeïnegehalte’. Dit geldt niet voor koffie en thee.
Het Warenwetbesluit Bereiding en behandeling levensmiddelen bepaalt dat frisdrank niet meer dan 350 milligram cafeïne per liter mag bevatten.
Vanaf 13 december 2014 is de nieuwe Europese verordening ‘Voedselinformatie aan consumenten’ van kracht. Het volgende moet vanaf dan verplicht op het etiket staan.
Op het etiket van dranken met meer dan 150 milligram cafeïne per liter, moet het cafeïnegehalte in mg/100 ml staan.
Net als de melding ‘Hoog cafeïnegehalte. Niet aanbevolen voor kinderen en vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven’.
Op het etiket van andere producten waaraan cafeïne is toegevoegd, moet het cafeïnegehalte in mg/100ml vermeld staan.
Deze producten krijgen de melding ‘Bevat cafeïne. Niet aanbevolen voor kinderen en zwangere vrouwen’.
Voor voedingssupplementen wordt het cafeïnegehalte uitgedrukt per dagelijkse aanbevolen portie.
Deze regels gelden niet voor dranken op basis van koffie of thee.
|