Dysartrie meer hersenen, ruggenmerg en zenuwstelsel  

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?   
Dysartrie is het verlies van het vermogen om woorden normaal uit te spreken.

  • spraak kan schokkerig, staccato, ademend, onregelmatig, onnauwkeurig of monotoon zijn, maar mensen kunnen taal wel begrijpen en correct gebruiken
  • spraaktherapeuten evalueren de spierkracht en -beweging door de persoon te vragen enkele eenvoudige taken uit te voeren met de mond en tong en woorden en zinnen te herhalen
  • spraaktherapie helpt sommige mensen met dysartrie

Hoewel dysartrie een taalprobleem lijkt te zijn, is het eigenlijk een probleem met de controle over de spieren van de spraak (een motorisch probleem).

Oorzaak   
Dysartrie kan worden veroorzaakt door schade aan de volgende:

  • delen van de hersenen die de spierbeweging controleren
  • hersenen: Het cerebellum, dat zich tussen de kleine hersenen en de hersenstam bevindt, coördineert de bewegingen van het lichaam
  • basale ganglia: deze grote verzamelingen zenuwcellen helpen bij het coördineren en gladstrijken van bewegingen (zie figuur De basale ganglia lokaliseren)
  • hersenstam: De hersenstam controleert de spieren die worden gebruikt bij de ademhaling en bij het maken van geluiden
  • de zenuwvezels die de buitenste laag van de grote hersenen (hersenschors) met de hersenstam verbinden: Deze zenuwvezels geven informatie door die nodig is voor de controle en coördinatie van de spieren die worden gebruikt om spraak te produceren, waaronder de spieren van de lippen, tong, gehemelte en stembanden
  • neuromusculair knooppunt: De zenuwen staan in verbinding met de spieren bij de neuromusculaire verbinding.

Deze structuren kunnen beschadigd raken door degeneratieve aandoeningen (zoals amyotrofische laterale sclerose, de ziekte van Parkinson en de ziekte van Huntington), multiple sclerose, hoofdletsel, hersentumoren, beroertes of infecties zoals de ziekte van Lyme.

Symptomen   
Mensen met dysartrie produceren geluiden die benaderen wat ze bedoelen en die in de juiste volgorde staan. De spraak kan echter schokkerig, staccato, ademend, onregelmatig, onnauwkeurig of monotoon zijn, afhankelijk van waar de schade zit.

Omdat het vermogen om taal te begrijpen en te gebruiken meestal niet wordt aangetast, kunnen de meeste mensen met dysarthrie normaal lezen en schrijven.

De aandoening die dysarthrie veroorzaakt kan ook problemen met kauwen en slikken veroorzaken.

Diagnose   

  • evaluatie door een arts
  • gestandaardiseerde tests van de hersenfunctie
  • beeldvormend onderzoek

Om de diagnose dysartrie te stellen, vraagt een arts de persoon naar de symptomen en doet een lichamelijk onderzoek. Een logopedist helpt vaak bij de evaluatie. De arts kan ook het volgende doen:

  • vraag de persoon om een aantal eenvoudige taken uit te voeren, zoals het uitblazen van een kaars, bijten op de onderlip en het uitsteken van de tong: Door te observeren hoe de persoon deze taken uitvoert, kan de arts de kracht en de beweging van de spieren die bij het spreken betrokken zijn, evalueren
  • vraag de persoon om woorden en zinnen te herhalen, te zingen en te tellen: Door te observeren hoe de persoon klanken voortbrengt, kan de arts problemen met spreken opsporen, zoals ademnood en schokkerig spreken

Gestandaardiseerde testen van de hersenfunctie (neuropsychologische testen) kunnen worden gegeven door een neuropsycholoog of logopedist. Deze tests helpen de behandelaars ook bij het plannen van de behandeling en het bepalen van de kans op herstel.

Beeldvormend onderzoek, zoals een computertomografie (CT) of magnetische resonantie beeldvorming (MRI), wordt gedaan om de oorzaak te helpen vaststellen. Het slikken wordt ook geëvalueerd, meestal met röntgenonderzoek met barium (bariumslik) en soms met een endoscopie.

Afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak kunnen nog andere onderzoeken worden gedaan. Deze onderzoeken kunnen bestaan uit bloedonderzoek en urineonderzoek, een ruggenprik (lumbaalpunctie), elektro-encefalografie (EEG), en elektromyografie en zenuwgeleidingsonderzoek.

Behandeling   

  • spraaktherapie
  • soms gebruik van een communicatie-apparaat

Spraaktherapie helpt sommige mensen met dysartrie. Logopedie kan bestaan uit ademhalings- en spieroefeningen en het herhalen van woorden of zinnen.

Als de dysartrie ernstig is, kunnen therapeuten het gebruik van een letter- of prentenbord of een computer-gebaseerd apparaat met een toetsenbord en berichtweergave aanbevelen.

Bronnen:

Laatste wijziging: 21 februari 2022
  Einde van de pagina