| Halsknobbel | meer keel, neus, oren |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
|
Wat is het? Mensen kunnen een abnormale knobbel in hun hals ontdekken. Soms ontdekken artsen een knobbel in de hals tijdens een onderzoek. Halsknobbels kunnen pijnlijk of pijnloos zijn, afhankelijk van de oorzaak. Pijnloze knobbels in de hals kunnen lange tijd aanwezig zijn voordat mensen ze opmerken. |
Oorzaak
De meeste knobbels in de hals zijn vergrote lymfeklieren. Soms is de bult een aangeboren
cyste, een vergrote speekselklier of een vergrote schildklier.
Vergrote lymfeklieren door infecties
De meest voorkomende oorzaken van vergrote lymfeklieren bij jongere mensen zijn de volgende:
- reactie op nabije infectie (zoals verkoudheid of keelontsteking)
- directe bacteriële infectie van een lymfeklier
- bepaalde lichaamsbrede (systemische) infecties
Eén of meer lymfeklieren in de hals worden vaak groter als reactie op een infectie van de bovenste luchtwegen, keelinfectie of tandheelkundige infectie. In dergelijke gevallen zijn de knopen zacht en meestal niet gevoelig. Meestal worden ze kort na het verdwijnen van de infectie weer normaal.
Soms kunnen bacteriën rechtstreeks een lymfeklier infecteren (lymfeklierontsteking genoemd). Deze infecties omvatten kattenkrabziekte, toxoplasmose en actinomycose. Bij dergelijke infecties voelen de geïnfecteerde knopen zeer gevoelig aan.
Bepaalde systemische infecties veroorzaken meestal een vergroting van meerdere lymfeklieren, waaronder een aantal in de hals. De meest voorkomende van deze infecties zijn mononucleose, humaan immunodeficiëntievirus (HIV) en tuberculose.
Kankergezwellen in de hals
Een veel minder vaak voorkomende maar ernstigere oorzaak van vergrote lymfeklieren is:
Kankerachtige (kwaadaardige) knobbels in de hals komen vaker voor bij oudere mensen, maar ze kunnen ook bij jongere mensen voorkomen. Het kankergezwel kan een van de volgende oorzaken hebben:
- kanker van een nabijgelegen structuur, zoals de mond of keel, die in de hals is gegroeid
- een lymfeklier met kanker, die kan ontstaan wanneer een kanker zich uitzaait (metastaseert) vanuit een nabijgelegen structuur of vanuit verder weg gelegen delen van het lichaam
- kanker die in het lymfestelsel begint (lymfoom)
Kankergezwellen voelen niet pijnlijk of gevoelig aan en zijn vaak keihard.
Andere oorzaken
Cysten zijn holle, met vloeistof gevulde massa's die meestal
onschadelijk zijn, tenzij ze geïnfecteerd raken. Sommige cysten in de hals
zijn al vanaf de geboorte aanwezig door afwijkingen tijdens de foetale ontwikkeling. Soms ontstaan cysten in de huid (epidermoïdcyste),
ook in de huid van de hals.
Een speekselklier onder de kaak (submandibulaire klier) kan groter worden als hij verstopt raakt door een steen of geïnfecteerd raakt of als er kanker in ontstaat.
De schildklier, die in het midden van de hals net boven het borstbeen zit, kan groter worden. De meest voorkomende vorm van vergroting is struma, die niet kankerverwekkend (goedaardig) is. Schildklierkanker en schildklierontsteking (thyroiditis) komen minder vaak voor.
Evaluatie
De volgende informatie kan mensen helpen beslissen of een evaluatie door een arts nodig is en kan hen helpen te weten wat ze tijdens
de evaluatie kunnen verwachten.
Waarschuwingssignalen
Bij mensen met een knobbel in de hals zijn bepaalde symptomen en kenmerken reden tot bezorgdheid. Deze omvatten:
- een zeer harde knobbel
- zweertjes of gezwellen in de mond
- moeite met slikken en/of heesheid
- een nieuwe knobbel of knobbels bij een ouder persoon
Over het algemeen zijn pijnloze knobbels iets zorgwekkender dan pijnlijke.
Wanneer moet u naar de dokter?
Mensen die langer dan een paar dagen een knobbel in hun hals hebben, moeten naar de dokter gaan, vooral mensen met waarschuwingssymptomen.
Mensen met andere symptomen (zoals koorts) moeten zo snel mogelijk naar de dokter.
Wat de dokter doet
Artsen stellen vragen over de symptomen en medische voorgeschiedenis van de persoon en doen een lichamelijk onderzoek. Wat artsen
tijdens de anamnese en het lichamelijk onderzoek vinden, helpt om te beslissen welke onderzoeken er eventueel moeten worden gedaan.
Tijdens de anamnese vragen artsen naar het volgende:
- symptomen van verkoudheid (zoals keelpijn, niezen en een loopneus), en keelinfecties (zoals pijn bij het slikken), en tandinfecties (zoals kiespijn)
- symptomen van kanker in de hals (zoals moeite met spreken of slikken) en risicofactoren voor kanker, met name roken en alcohol drinken
- risicofactoren voor besmetting met HIV en tuberculose
Tijdens het lichamelijk onderzoek richten artsen zich op de oren, neus en keel (inclusief de amandelen, de tongbasis en de schildklier en speekselklieren). Ze zoeken naar tekenen van infectie of abnormale gezwellen, waarbij ze met een spiegel of een dunne flexibele kijkbuis (laryngoscopie) in de keel kijken. Ze voelen ook aan de knobbel(s) in de hals om te bepalen of de knobbel zacht, rubberachtig of hard is en of hij gevoelig is.
Testen
Als er een duidelijke bron van infectie is (zoals een verkoudheid of keelpijn) of als de persoon jong en gezond is en de pijnlijke knobbel
slechts een paar dagen aanwezig is, zijn er niet meteen tests nodig. Zulke mensen worden goed in de gaten gehouden om te zien of de knobbel
zonder behandeling verdwijnt. Als het niet weggaat, zijn onderzoeken nodig.
De meeste andere mensen moeten een volledig bloedbeeld (CBC) en een röntgenfoto van de borstkas laten maken. Als jongere mensen geen risicofactoren voor kanker hebben of bevindingen die op kanker wijzen (zoals gezwellen in de mond), worden vaak beeldvormende tests gedaan, soms gevolgd door een biopsie. Bij oudere mensen, vooral bij mensen met waarschuwingssignalen of risicofactoren voor kanker, doen artsen vaak verschillende onderzoeken om naar een bron van kanker te zoeken voordat ze een stukje van het knobbeltje (een naaldbiopsie) of het hele knobbeltje voor onderzoek verwijderen (een excisiebiopsie). De onderzoeken omvatten vaak bloedtests en computertomografie (CT-scan) of MRI-scan (Magnetic Resonance Imaging) van het hoofd en de hals. Echografie heeft de voorkeur voor kinderen om blootstelling aan straling te voorkomen en kan ook bij volwassenen worden gebruikt als artsen een schildkliermassa vermoeden. Bij kinderen is infectie de meest voorkomende oorzaak van bultjes in de hals. Voordat er een beeldvormend onderzoek wordt gedaan, krijgen kinderen meestal eerst antibiotica om te zien of de bultjes verdwijnen.
Om te zoeken naar kanker die in andere delen van het lichaam is ontstaan, maken artsen meestal röntgenfoto's van het bovenste deel van het spijsverteringskanaal, een schildklierscan en een CT-scan van de borstkas. Tegelijkertijd kan rechtstreeks onderzoek van het strottenhoofd (laryngoscopie), de longen (bronchoscopie) en de slokdarm (oesofagoscopie) met biopsieën nodig zijn.
Behandeling
Artsen behandelen de oorzaak van de halsbult.
Als de bult een lymfeklier is die vergroot is door een infectie, verdwijnt de bult meestal nadat de infectie is verdwenen.
Als er kankercellen worden gevonden in een knobbel of een vergrote lymfeklier in de hals en er nergens anders tekenen van kanker zijn, wordt de hele knobbel of lymfeklier met kankercellen verwijderd, samen met andere lymfeklieren en vetweefsel in de hals. Als de tumor groot is, kunnen artsen ook de interne halsslagader verwijderen, samen met nabijgelegen spieren en zenuwen. Vaak wordt er ook bestralingstherapie gegeven.
Belangrijke punten
|
Bronnen:
| Laatste wijziging: 29 september 2023 |