Hoest bij kinderen meer kinderen

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is Hoest bij kinderen
Hoesten helpt om materialen uit de luchtwegen te verwijderen en te voorkomen dat ze naar de longen gaan. Het kan gaan om ingeademde deeltjes of stoffen uit de longen en/of luchtwegen. Meestal is het materiaal dat uit de longen en luchtwegen wordt opgehoest sputum (ook wel slijm genoemd - een mengsel van slijm, puin en cellen die uit de longen komen). Maar soms komt er bij het hoesten bloed vrij. Een hoest waarbij één van beide omhoog komt, wordt als productief beschouwd. Oudere kinderen (en volwassenen) hoesten het materiaal meestal uit, maar jongere kinderen slikken het meestal door. Sommige hoestbuien brengen niets naar boven. Die worden als droog of niet-productief beschouwd.
Hoest is een van de meest voorkomende redenen waarom ouders hun kinderen naar de dokter brengen.

Oorzaak   
Mogelijke oorzaken van hoest hangen af van de vraag of de hoest minder dan 4 weken (acuut) of 4 weken of langer (chronisch) duurt.

Veel voorkomende oorzaken
De meest voorkomende oorzaak van acute hoest is:

  • een infectie van de bovenste luchtwegen door een virus

De meest voorkomende oorzaken van chronische hoest zijn:

Minder vaak voorkomende oorzaken
Acute hoest kan ook het gevolg zijn van een vreemd voorwerp (zoals een stuk voedsel of een stuk speelgoed) dat in de longen wordt ingeademd (aspiratie) of minder vaak voorkomende luchtweginfecties zoals longontsteking, kinkhoest of tuberculose.

Chronische hoest kan ook het gevolg zijn van aspiratie van een vreemd voorwerp, erfelijke aandoeningen zoals taaislijmziekte of primaire ciliaire dyskinesie, een geboorteafwijking van de luchtwegen of longen, ontstekingsziekten van de luchtwegen of longen, of kan stressgerelateerd zijn (ook bekend als gewoontehoest of psychogene hoest).

Evaluatie   
Niet elke hoest hoeft onmiddellijk door een arts te worden onderzocht. Als ouders weten welke symptomen op een ernstige oorzaak kunnen wijzen, kunnen zij beter beslissen of het nodig is contact op te nemen met een arts.

Waarschuwingssignalen   
De volgende symptomen zijn bijzonder zorgwekkend:

  • een blauwe tint op de lippen en/of de huid (cyanose)
  • een luid piepend geluid (stridor) wanneer het kind inademt
  • moeite met ademhalen
  • een zieke uitstraling
  • spasmen van oncontroleerbaar, herhaaldelijk hoesten gevolgd door een hoge luchtstroom (klinkt als een kreet)

Wanneer naar de huisarts   
Kinderen met waarschuwingssignalen moeten onmiddellijk naar een dokter of de spoeddienst worden gebracht, net als kinderen van wie de ouders denken dat ze een vreemd voorwerp hebben ingeademd. Als kinderen geen waarschuwingssignalen hebben, maar vaak hard of blaffend hoesten, moeten de ouders de dokter bellen. Artsen willen dergelijke kinderen meestal binnen een dag of zo zien, afhankelijk van hun leeftijd, andere symptomen (zoals koorts) en medische voorgeschiedenis (met name een voorgeschiedenis van longaandoeningen, zoals astma of taaislijmziekte). Verder gezonde kinderen die af en toe hoesten en typische verkoudheidsverschijnselen hebben (zoals een loopneus) hoeven misschien niet door een arts te worden gezien.

Kinderen met een chronische hoest en zonder waarschuwingssignalen moeten door een arts worden gezien, maar een uitstel van een paar dagen tot een week is meestal niet schadelijk.

Wat doet de arts   
Artsen stellen eerst vragen over de symptomen en de medische voorgeschiedenis van het kind. Daarna doen de artsen een lichamelijk onderzoek. Wat ze tijdens de voorgeschiedenis en het lichamelijk onderzoek vinden, wijst vaak op een oorzaak van de hoest en op de onderzoeken die eventueel moeten worden gedaan. Informatie over de hoest helpt een arts bij het vaststellen van de oorzaak.
Daarom kan een arts vragen:

  • op welk moment van de dag treedt de hoest op
  • welke factoren - zoals koude lucht, lichaamshouding, praten, eten, drinken of lichaamsbeweging - triggeren of verlichten de hoest?
  • hoe klinkt de hoest
  • begonnen de symptomen plotseling of geleidelijk
  • wat zijn de andere symptomen van het kind
  • komt er sputum of bloed uit de hoest

Een nachtelijke hoest kan worden veroorzaakt door astma of postnasaal infuus. Hoesten aan het begin van de slaap en 's ochtends bij het ontwaken wordt meestal veroorzaakt door een ontsteking van de sinussen (sinusitis). Hoesten midden in de nacht wijst eerder op astma. Een blaffende hoest wijst op kroep of soms op een hoest die is overgebleven van een virale infectie van de bovenste luchtwegen. Een plotseling begonnen hoest bij een kind zonder andere symptomen wijst op een mogelijke inademing van een vreemd voorwerp. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, helpt het feit of het sputum geel of groen of dik of dun is, niet om een bacteriële infectie te onderscheiden van andere oorzaken.

Wanneer kinderen 6 maanden tot 6 jaar oud zijn, wordt de ouders gevraagd naar de mogelijkheid van het inslikken van een vreemd voorwerp (zoals een klein speeltje) of klein, glad, stevig voedsel (zoals pinda's of druiven). De artsen vragen ook of het kind onlangs infecties van de luchtwegen heeft gehad, vaak longontsteking heeft gehad, allergieën of astma heeft gehad of is blootgesteld aan tuberculose of andere infecties, zoals kan voorkomen tijdens reizen naar bepaalde landen.

Er wordt een lichamelijk onderzoek gedaan. Om op ademhalingsproblemen te controleren, observeren de artsen de borstkas van het kind, luisteren naar de borstkas met een stethoscoop en tikken (percussie) op de borstkas. De artsen controleren ook op verkoudheidsverschijnselen, gezwollen lymfeklieren en buikpijn.

Testen   
Onderzoek kan al dan niet nodig zijn, afhankelijk van de symptomen en de oorzaken die artsen vermoeden. Bij kinderen met waarschuwingssignalen meten artsen meestal de zuurstofconcentratie in het bloed met een klemsensor (pulsoximetrie) en maken ze een röntgenfoto van de borstkas. Deze tests worden ook gedaan als kinderen een chronische hoest hebben of als de hoest verergert. Artsen kunnen ook andere onderzoeken doen, afhankelijk van wat zij tijdens de anamnese en het lichamelijk onderzoek vinden.

Bij kinderen zonder waarschuwingssignalen wordt zelden onderzoek gedaan als de hoest 4 weken of minder duurt en er verkoudheidsverschijnselen zijn. In dat geval is de oorzaak meestal een virusinfectie. Er kunnen echter wel tests worden gedaan als een infectie zoals COVID-19 op een school of kinderdagverblijf aanwezig is.

Tests zijn misschien ook niet nodig als de symptomen sterk op een oorzaak wijzen. In dergelijke gevallen kunnen artsen gewoon een behandeling starten voor de vermoedelijke oorzaak. Maar als de symptomen ondanks de behandeling aanhouden, worden vaak tests gedaan.

Behandeling   
De behandeling van hoest richt zich op de behandeling van de oorzaak (bijvoorbeeld antibiotica voor een bacteriële longontsteking of antihistaminica voor een allergisch postnasaal infuus).

Om de hoest te verlichten krijgen ouders vaak het advies om huismiddeltjes te gebruiken, zoals het kind vochtige lucht laten inademen (zoals uit een verstuiver met koele nevel of onder een warme douche) en extra vocht laten drinken. Hoewel deze middelen onschadelijk zijn, is er weinig wetenschappelijk bewijs dat ze enig verschil maken in hoe kinderen zich voelen. Bij kinderen ouder dan een jaar kan honing (puur of verdund in een vloeistof) worden gegeven om de hoest te verlichten.

Hoestonderdrukkende middelen (zoals dextromethorfan en codeïne) worden zelden aanbevolen voor kinderen. Hoesten is een belangrijke manier voor het lichaam om afscheidingen uit de luchtwegen te verwijderen. Bovendien kunnen deze geneesmiddelen bijwerkingen hebben, zoals verwarring en sedatie, en er is weinig bewijs dat ze kinderen helpen zich beter te voelen of sneller te herstellen. Ontspanners, die slijm verdunnen en losmaken (waardoor het makkelijker op te hoesten is), worden ook meestal afgeraden bij kinderen.

Belangrijke punten
  • meestal kan de oorzaak van de hoest worden vastgesteld op basis van de resultaten van het onderzoek door de arts
  • bij kinderen van 6 maanden tot 6 jaar moet worden gedacht aan een vreemd voorwerp in de luchtwegen
  • een röntgenfoto van de borstkas wordt gemaakt als kinderen waarschuwingssignalen hebben of als de hoest langer dan 4 weken duurt
  • meestal worden hoestonderdrukkende en slijmoplossende middelen niet aanbevolen; aan kinderen ouder dan een jaar kan honing worden gegeven

Bronnen:

Laatste wijziging: 05 april 2023
  Einde van de pagina