| Abdominale Aortavertakking Occlusie | meer hart en bloedvaten |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
|
Wat is het? Abdominale aorta tak occlusie is een blokkade of vernauwing van een van de grote slagaders in de buik die uit de aorta komen. |
- vertakkingen van de aorta kunnen geblokkeerd (afgesloten) raken door atherosclerose, abnormale spiergroei in de wand van de slagader (fibromusculaire dysplasie), bloedstolsels of andere aandoeningen.
- verstopping veroorzaakt symptomen die verband houden met het gebrek aan bloedstroom, waaronder pijn, in het gebied dat door de slagader wordt bediend.
- om de diagnose te stellen worden beeldvormende tests gebruikt.
- de behandeling bestaat uit het verwijderen van een bloedstolsel, angioplastiek of soms een chirurgische bypassoperatie.
De aorta is de grootste slagader van het lichaam. Hij ontvangt zuurstofrijk bloed van het hart en verdeelt het over het lichaam via kleinere slagaders die zich ervan aftakken. De abdominale aorta is het deel van de aorta dat door de buikholte loopt. Belangrijke takken van de abdominale aorta zijn onder andere de slagaders die bloed leveren aan de
- darmen (arteria celiaca en arteria mesenterica superior en inferior)
- nieren (nierslagaders)
- benen (arteria iliaca)
Verstopping van de slagaders die aftakken van de aorta kan plotseling of langzaam optreden.
Plotselinge verstopping (acute occlusie) van takken van de abdominale aorta kan het gevolg zijn van een bloedstolsel dat in de slagader is ontstaan of van elders naar binnen is gereisd (embolie), of omdat de lagen van de slagader plotseling van elkaar zijn gescheiden (dissectie).
Langzaam ontwikkelende verstopping van takken van de abdominale aorta kan het gevolg zijn van verharding van de slagaders (atherosclerose), waarbij afzettingen van cholesterol en andere vettige materialen (atheromen of atherosclerotische plaques) zich ontwikkelen in de wanden van slagaders, abnormale spiergroei in de wand van de slagader (fibromusculaire dysplasie), of compressie van de slagader door een groeiende abdominale tumor.
Een soortgelijke verstopping kan ontstaan in slagaders van de benen of, minder vaak, de armen (zie occlusieve perifere arteriële aandoening).
Symptomen
Plotselinge verstopping sluit de bloedstroom af, wat onmiddellijk hevige pijn veroorzaakt. De pijn kan zich voordoen in de buik, rug of benen, afhankelijk van welke slagader
geblokkeerd is. Orgaanfalen en weefselsterfte (necrose) treden binnen enkele uren op tenzij de bloedstroom wordt hersteld.
De symptomen van een zich langzaam ontwikkelende verstopping variëren afhankelijk van de betrokken slagader en de ernst van de verstopping.
Onderste aorta en arteria iliaca
Plotselinge verstopping van de onderste aorta waar deze overgaat in de arteria iliaca veroorzaakt dat beide benen plotseling pijnlijk, bleek en koud worden.
Er is geen polsslag voelbaar in de benen, die gevoelloos kunnen worden. Plotselinge verstopping van een arteria iliaca veroorzaakt symptomen in slechts één been.
Deze symptomen duiden op een medisch noodgeval.
Geleidelijke vernauwing van de onderste aorta of van de arteria iliaca kan leiden tot kramp en pijn bij het lopen (claudicatio intermittens<) in de billen en dijen van beide benen. De benen kunnen ook koud aanvoelen of er bleek uitzien, hoewel ze er meestal normaal uitzien. Chronische occlusie kan ook erectiestoornissen veroorzaken. Deze combinatie van claudicatio en erectiestoornissen wordt ook wel het syndroom van Leriche genoemd.
Nierslagaders
Plotselinge, volledige verstopping van een van de nierslagaders,
die de nieren van bloed voorzien, kan een plotselinge pijn in de zij veroorzaken en de urine kan bloederig worden. Deze symptomen duiden op een medisch noodgeval.
Een geleidelijke, matige vernauwing van één of beide nierslagaders veroorzaakt mogelijk geen symptomen en heeft geen invloed op de nierfunctie. In zeldzame gevallen draagt een meer volledige vernauwing van een of beide nierslagaders bij aan de ontwikkeling van nierfalen en hoge bloeddruk (een aandoening die renovasculaire hypertensie wordt genoemd). Minder dan 5% van de mensen met hoge bloeddruk heeft renovasculaire hypertensie. Renovasculaire hypertensie kan echter moeilijk onder controle te houden zijn.
Superieure mesenteriale slagader
Plotselinge, volledige verstopping van de arteria mesenterica superior veroorzaakt ernstige buikpijn, misselijkheid en braken en is een medisch noodgeval.
Aanvankelijk braken de meeste mensen met zo'n verstopping en hadden ze dringend behoefte aan een stoelgang. Ze kunnen ernstig ziek worden en ernstige buikpijn
krijgen omdat de arteria mesenterica superior een groot deel van de darm van bloed voorziet. De buik kan gevoelig aanvoelen als een arts erop drukt, maar de
hevige buikpijn is meestal opvallender dan de gevoeligheid, die wijdverspreid en vaag is. De buik kan licht gezwollen (opgezwollen) zijn. Door een stethoscoop
hoort een arts aanvankelijk minder darmgeluiden in de buik dan normaal. Later zijn er geen darmgeluiden meer te horen. De ontlasting bevat aanvankelijk kleine
hoeveelheden bloed, maar ziet er al snel bloederig uit. De bloeddruk daalt en er kan een
shock optreden als delen van de darm afsterven (necrose of gangreen genoemd).
Geleidelijke vernauwing van de arteria mesenterica superior veroorzaakt meestal pijn ongeveer 30 tot 60 minuten na elke maaltijd, omdat de darm meer bloed nodig heeft tijdens de spijsvertering. De pijn is constant, hevig en meestal gecentreerd bij de navel. Deze pijn maakt mensen bang om te eten, waardoor ze aanzienlijk gewicht kunnen verliezen. Omdat de darm minder bloed krijgt, kunnen voedingsstoffen slecht in de bloedbaan worden opgenomen, wat bijdraagt aan het gewichtsverlies. Mensen die pijn hebben na het eten kunnen ook last hebben van misselijkheid, braken, verstopping of diarree.
Lever- en miltslagaders
Verstopping van de leverslagader, die de lever van bloed voorziet, of de miltslagader, die de milt van bloed voorziet, is meestal niet zo gevaarlijk als verstopping
van de grote slagaders die de darmen van bloed voorzien. Wel kunnen delen van de lever of milt beschadigd raken. Mensen met een afsluiting van de leverslagader kunnen
geen symptomen hebben of buikpijn, koorts en koude rillingen, misselijkheid, braken en geel worden van de huid en het oogwit
(geelzucht).
Mensen met een milt-slagader occlusie kunnen geen symptomen hebben of buikpijn, koorts en koude rillingen.
Diagnose
Artsen vermoeden de diagnose meestal op basis van de symptomen van de persoon en de bevindingen tijdens het lichamelijk onderzoek. Beeldvormende tests zoals ultrasonografie, computertomografie (CT-scan)-angiografie, magnetische resonantie angiografie of traditionele angiografie worden gebruikt om de diagnose te bevestigen.
Meestal wordt angiografie, een invasieve procedure waarbij een flexibele plastic katheter in een van de grote slagaders in de bovenbenen wordt ingebracht, alleen gedaan als een operatie of angioplastiek (het openen van een verstopping door het opblazen van een ballonnetje in de slagader) nodig is. In dergelijke gevallen is het doel om artsen duidelijke beelden te geven van de aangetaste slagaders voordat er een operatie of angioplastiek wordt uitgevoerd. In zeldzame gevallen is angiografie nodig om te bepalen of een operatie of angioplastiek mogelijk is. Bij angiografie wordt een contrastmiddel dat zichtbaar is op röntgenfoto's via een flexibele plastic katheter in een slagader geïnjecteerd. Het contrastmiddel laat op röntgenfoto's de binnenkant van de slagader zien. Zo kan angiografie de precieze diameter van de slagader laten zien en is het nauwkeuriger dan ultrasonografie in het opsporen van sommige verstoppingen.
De meeste medische centra maken voor angiografie gebruik van een minder invasieve methode zoals computertomografie (CT-angiografie) of magnetische resonantiebeeldvorming (magnetische resonantie angiografie of MRA genoemd). In plaats van het inbrengen van een flexibele katheter in een grote slagader, worden bij deze tests kleine hoeveelheden radiografisch contrastmiddel in de bloedbaan geïnjecteerd via een ader met behulp van een standaard intraveneuze katheter in de arm.
Behandeling
- herstel van de bloedstroom door angioplastiek of verwijdering van de bloedklonter
Acute occlusie is een chirurgisch noodgeval waarbij de bloedklonter moet worden verwijderd (embolectomie), angioplastiek of een andere procedure (zoals het injecteren van medicijnen om de klonter te breken of het uitvoeren van een chirurgische noodbypass) om de bloedstroom naar het getroffen gebied te herstellen.
Onderste aorta en arteria iliaca
Bij een plotselinge, volledige verstopping van de onderste aorta en de arteria iliaca wordt onmiddellijk geopereerd. De klonter wordt verwijderd met behulp van een katheter
die in de slagader wordt ingebracht en vervolgens wordt gebruikt om de klonter los te maken of weg te zuigen, of door tijdens een open operatie een incisie in de slagader
te maken en de klonter handmatig te verwijderen.
Nierslagaders
Angioplastiek met verwijdering van een bloedprop, het inbrengen van een stent of een operatie wordt uitgevoerd bij een plotselinge, volledige verstopping van een
nierslagader. Als dit snel gebeurt, kan de procedure de bloedstroom en nierfunctie herstellen.
Bij angioplastiek wordt een katheter met een ballon aan het uiteinde in het vernauwde deel van de slagader ingebracht en vervolgens wordt de ballon opgeblazen om de verstopping op te heffen en soms wordt er een uitzetbaar buisje van metaalgaas (stent) op de plaats van de verstopping geplaatst om het bloedvat open te houden. Sommige stents bevatten medicijnen die langzaam vrijkomen (drug-eluting stents) en voorkomen dat de verstopping opnieuw groeit. Als een chronische verstopping symptomen veroorzaakt, kan een operatie of angioplastiek nodig zijn. Medicijnen tegen bloedplaatjes kunnen helpen.
Er is geen specifieke behandeling nodig voor een geleidelijke, matige verstopping van een nierslagader zolang de bloeddruk onder controle is en bloedonderzoek uitwijst dat de nieren goed functioneren. Als renovasculaire hypertensie zich ontwikkelt, worden antihypertensiva gebruikt. Vaak zijn er minstens drie antihypertensiva nodig. Vooral angiotensine-converterend-enzym (ACE)-remmers zijn nuttig. Bij gebruik van ACE-remmers moet de nierfunctie worden gecontroleerd. Als de hoge bloeddruk aanhoudt en ernstig is of als de nierfunctie achteruitgaat, kunnen artsen een angioplastiek of bypassoperatie uitvoeren om de bloedtoevoer naar de nieren te herstellen.
Superieure mesenteriale slagader
Wanneer de arteria mesenterica superior plotseling en volledig geblokkeerd is, kan alleen onmiddellijke angioplastiek met stentplaatsing,
bypassoperatie of behandeling met medicijnen de bloedtoevoer snel genoeg herstellen om het leven van de persoon te redden. Om tijd te besparen sturen artsen mensen
vaak direct naar de operatiekamer in plaats van eerst diagnostisch onderzoek te doen. Tijdens de operatie kunnen artsen de blokkade verwijderen of omleiden, of soms
verwijderen ze het aangetaste stuk darm.
Medicijnen die stolsels oplossen of de slagaders wijder maken (verwijden) kunnen tijdens de procedure worden toegediend als de diagnose van een verstopping is gesteld door middel van angiografie. Deze medicijnen worden rechtstreeks in de slagader toegediend en kunnen de verstopping opheffen. Deze procedure kan een operatie voorkomen. Of iemand overleeft en of de darm kan worden gered, hangt af van hoe snel de bloedtoevoer wordt hersteld.
Nitroglycerine kan de buikpijn verlichten als de slagader van het mesenterium geleidelijk vernauwd is, maar er is nog steeds angioplastiek of een operatie nodig om de slagader wijder te maken.
Lever- en miltslagaders
Een operatie is nodig om een verstopping van de lever- of miltslagader op te heffen.
Bronnen:
| Laatste wijziging: 04 december 2023 | Colofon Disclaimer Privacy Zoeken Copyright © 2002- G. Speek |