| Overzicht van acute virale hepatitis | meer lever en galblaas |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
|
Wat is het? Acute virale hepatitis is een ontsteking van de lever, meestal een ontsteking veroorzaakt door een infectie met een van de vijf hepatitisvirussen. Bij de meeste mensen begint de ontsteking plotseling en duurt slechts enkele weken.
Acute virale hepatitis komt wereldwijd veel voor. De meeste gevallen van acute virale hepatitis gaan vanzelf over, maar sommige blijven bestaan en ontwikkelen zich tot chronische hepatitis. |
Oorzaak
Acute virale hepatitis kan worden veroorzaakt door vijf belangrijke hepatitisvirussen:
- hepatitis A
- hepatitis B, acuut, chronisch
- hepatitis C, acuut, chronisch
- hepatitis D
- hepatitis E
Hepatitis A-virus is de meest voorkomende oorzaak van acute hepatitis, gevolgd door het hepatitis B-virus.
Ook andere virussen kunnen acute virale hepatitis veroorzaken. Tot deze virussen behoort het
Epstein-Barr virus (EBV), het virus dat infectieuze mononucleose (mono) veroorzaakt.
Bepaalde activiteiten, zoals het nemen van een tatoeage of piercing, het delen van naalden om drugs te injecteren of het hebben van meerdere sekspartners, verhogen het risico op het ontwikkelen van falen.
Symptomen
Acute virale hepatitis kan variëren van een lichte griepachtige ziekte tot fataal
leverfalen.
Soms zijn er geen symptomen. De ernst van de symptomen en de snelheid van herstel variëren aanzienlijk, afhankelijk van het specifieke virus en de reactie van de persoon
op de infectie. Hepatitis A en C veroorzaken vaak zeer milde symptomen of helemaal geen symptomen en kunnen onopgemerkt blijven. Hepatitis B en E geven eerder ernstige symptomen.
Infectie met zowel hepatitis B als D (co-infectie genoemd) kan de symptomen van hepatitis B nog ernstiger maken.
De symptomen van acute virale hepatitis beginnen meestal plotseling. Ze omvatten:
- een slechte eetlust
- een algemeen gevoel van ziekte (malaise)
- misselijkheid en braken
- koorts
- pijn in het rechterbovengedeelte van de buik (waar de lever zich bevindt)
Bij rokers is een afkeer van sigaretten een typisch symptoom. Soms, vooral bij hepatitis B, ontwikkelen geïnfecteerde mensen gewrichtspijnen en jeukende rode netelroos op de huid (wheals of urticaria).
Ongeveer een week na het begin van de symptomen keert de eetlust meestal terug.
Soms wordt de urine na 3 tot 10 dagen donker en de ontlasting bleek. Er kan geelzucht (een gelige verkleuring van de huid en het oogwit) ontstaan. Dit gaat soms gepaard met jeuk. Deze symptomen treden op omdat de beschadigde lever bilirubine niet zoals normaal uit het bloed kan verwijderen. Bilirubine is een geel pigment dat wordt geproduceerd wanneer hemoglobine (het deel van rode bloedcellen dat zuurstof vervoert) wordt afgebroken als onderdeel van het normale proces van recycling van oude of beschadigde rode bloedcellen. Bilirubine hoopt zich dan op in het bloed en slaat neer op de huid (waardoor deze er geel uitziet en jeuk veroorzaakt) en het oogwit (waardoor deze er geel uitzien). Bilirubine wordt normaal uitgescheiden in de darm als bestanddeel van gal (de groengele spijsverteringsvloeistof die door de lever wordt geproduceerd) en uitgescheiden in de ontlasting, waardoor de ontlasting zijn typische bruine kleur krijgt. Bij mensen met hepatitis is de ontlasting bleek omdat bilirubine niet in de darm komt om via de ontlasting te worden uitgescheiden. In plaats daarvan wordt bilirubine uitgescheiden in de urine, waardoor de urine donker wordt.
De lever kan vergroot en gevoelig zijn.
De meeste eerste symptomen (slechte eetlust, misselijkheid, braken en koorts) verdwijnen meestal binnen een week en mensen voelen zich beter, hoewel de geelzucht kan verergeren. De geelzucht bereikt meestal een piek na 1 tot 2 weken en verdwijnt dan na 2 tot 4 weken. Maar het kan soms veel langer duren voordat de geelzucht volledig verdwenen is.
In zeldzame gevallen ontstaat fulminante hepatitis. Fulminante hepatitis is ernstige hepatitis met tekenen van leverfalen. Fulminante hepatitis kan voorkomen bij mensen met hepatitis A, maar de kans is groter dat het zich ontwikkelt bij mensen met hepatitis B, vooral als ze ook hepatitis D hebben. Het kan ook voorkomen bij mensen die geneesmiddelen gebruiken die de lever kunnen beschadigen (inclusief kruidensupplementen), zoals acetaminofen, of het kan worden veroorzaakt door alcoholhepatitis bij mensen met een lange geschiedenis van zwaar drinken. Fulminante hepatitis kan heel snel verlopen, meestal binnen enkele dagen of weken. De lever kan niet langer voldoende eiwitten aanmaken die bloed helpen stollen. Maar ook al stolt het bloed niet normaal, mensen hebben niet meer kans op blauwe plekken of bloeden gemakkelijk of zonder oorzaak. De lever kan giftige stoffen niet meer verwijderen zoals normaal. Deze giftige stoffen stapelen zich op in het bloed en bereiken de hersenen, waardoor de mentale functie snel achteruit gaat, de zogenaamde hepatische (portosystemische) encefalopathie. Mensen kunnen binnen enkele dagen tot weken in coma raken. Fulminante hepatitis kan fataal zijn, vooral bij volwassenen. Soms moet er onmiddellijk een levertransplantatie worden uitgevoerd om het leven van de persoon te redden.
Mensen met acute virale hepatitis herstellen meestal binnen 4 tot 8 weken, zelfs zonder behandeling. Sommige mensen die geïnfecteerd zijn met hepatitis B of C ontwikkelen echter een chronische infectie.
Diagnose
Artsen vermoeden acute virale hepatitis op basis van de symptomen. Tijdens het lichamelijk onderzoek drukt een arts op de buik boven de lever, die bij ongeveer de helft van de mensen met acute virale hepatitis gevoelig en enigszins vergroot is.
Artsen vermoeden fulminante hepatitis als:
- mensen erg ziek zijn en snel geelzucht ontwikkelen
- de mentale functie snel verslechtert
- bloedtesten om te bepalen hoe snel bloed stolt - protrombinetijd of internationale genormaliseerde ratio (INR) - abnormaal zijn
- mensen met een leverziekte gaan snel achteruit
Testen op acute virale hepatitis begint meestal met bloedonderzoek om te bepalen hoe goed de lever functioneert en of de lever beschadigd is (leveronderzoek). Bij levertests worden de niveaus van leverenzymen en andere door de lever geproduceerde stoffen gemeten. Deze tests kunnen aangeven of de lever ontstoken is en helpen artsen vaak om hepatitis door alcoholmisbruik te onderscheiden van hepatitis door een virus.
Om de diagnose fulminante hepatitis te stellen, doen artsen leveronderzoek om te bepalen hoe snel het bloed stolt (want als mensen fulminante hepatitis hebben, stolt het bloed niet normaal).
Als acute virale hepatitis waarschijnlijk lijkt, wordt indien mogelijk de oorzaak vastgesteld. Om te helpen de oorzaak te achterhalen, doen artsen meestal het volgende:
- vragen naar activiteiten die het risico op het krijgen van virale hepatitis kunnen verhogen
- bloedtesten doen om vast te stellen welk hepatitisvirus de infectie veroorzaakt
Deze bloedtests kunnen delen van specifieke virussen detecteren of specifieke antilichamen die door het lichaam worden geproduceerd om de virussen te bestrijden. (Antilichamen zijn eiwitten die door het immuunsysteem worden geproduceerd om het lichaam te helpen verdedigen tegen aanvallen van virussen en andere vreemde indringers).
Om te bepalen of de oorzaak iets anders kan zijn dan een virus, kan de arts vragen of mensen geneesmiddelen gebruiken die hepatitis kunnen veroorzaken (zoals isoniazide, dat wordt gebruikt om tuberculose te behandelen) en hoeveel alcohol ze drinken.
Soms, als de diagnose onduidelijk is, wordt er een leverbiopsie gedaan: Hierbij wordt met een naald een stukje leverweefsel weggenomen en onderzocht.
Preventie
Omdat behandelingen voor virale hepatitis slechts gedeeltelijk effectief zijn, is het voorkomen van virale hepatitis erg belangrijk.
Vaccins en immuunglobuline
In de Verenigde Staten zijn vaccins tegen hepatitis A en hepatitis B beschikbaar. Een vaccin tegen hepatitis E is momenteel alleen in China beschikbaar.
Er zijn geen vaccins tegen het hepatitis C- of D-virus beschikbaar. Vaccinatie tegen het hepatitis B-virus vermindert echter ook het risico op infectie met
het hepatitis D-virus. Hepatitisvaccins worden toegediend door injectie in de spier.
Routinevaccinatie met het hepatitis A-vaccin en het hepatitis B-vaccin wordt in de Verenigde Staten aanbevolen voor alle kinderen en voor volwassenen met een hoog risico op hepatitis.
Zoals bij de meeste vaccins, duurt het een aantal weken voordat het vaccin volledig werkzaam is, omdat het immuunsysteem geleidelijk antilichamen aanmaakt tegen het specifieke virus.
Als mensen die niet gevaccineerd zijn, worden blootgesteld aan het hepatitis A-virus, krijgen ze een eenmalige dosis hepatitis A-vaccin of een injectie met standaard immuunglobuline, afhankelijk van hun leeftijd en gezondheid. Standaard immuunglobuline bevat antistoffen die zijn verkregen uit bloed dat is afgenomen bij een grote groep mensen met een normaal immuunsysteem. Immuunglobuline voorkomt infectie of vermindert de ernst ervan. De mate van bescherming varieert echter en de bescherming is slechts tijdelijk.
Als mensen die niet gevaccineerd zijn, worden blootgesteld aan het hepatitis B-virus, krijgen ze hepatitis B-immuunglobuline en worden ze gevaccineerd. Hepatitis B immuunglobuline bevat antilichamen die zijn verkregen uit het bloed van mensen die een hoog niveau van antilichamen tegen hepatitis B hebben. Dit preparaat helpt het lichaam de infectie te bestrijden en voorkomt symptomen of vermindert de ernst ervan, hoewel het onwaarschijnlijk is dat het de infectie voorkomt.
Baby's van moeders met hepatitis B krijgen hepatitis B-immuunglobuline (geïnjecteerd in een spier) en hepatitis B-vaccin.
Andere preventieve maatregelen
Er kunnen nog andere preventieve maatregelen tegen infectie met het hepatitisvirus worden genomen:
- handen grondig wassen voordat je met voedsel omgaat
- geen naalden delen om drugs te injecteren
- geen tandenborstels, scheermesjes of andere voorwerpen delen waar bloed op kan komen
- veilig vrijen - bijvoorbeeld met barrièrebescherming zoals een condoom
- het aantal sekspartners beperken
Het is onwaarschijnlijk dat donorbloed besmet is omdat het gescreend is. Desondanks helpen artsen het risico op hepatitis te verminderen door alleen bloedtransfusies te bestellen als het echt nodig is. Voor een operatie kunnen mensen soms ook de noodzaak van een bloedtransfusie van een onbekende donor voorkomen door weken voor de operatie hun eigen bloed te doneren.
Behandeling
- ondersteunende zorg
- antivirale geneesmiddelen voor acute hepatitis C
Voor de meeste mensen met acute virale hepatitis is geen speciale behandeling nodig. Mensen met ernstige acute hepatitis moeten echter mogelijk in het ziekenhuis worden opgenomen zodat de symptomen kunnen worden behandeld. Als artsen vermoeden dat zich fulminante hepatitis ontwikkelt, wordt de persoon in het ziekenhuis opgenomen zodat de mentale status kan worden gecontroleerd, levertests kunnen worden gedaan en artsen kunnen bepalen of levertransplantatie nodig is.
Na de eerste dagen keert de eetlust meestal terug en hoeven mensen niet in bed te blijven. Ernstige beperkingen van dieet of activiteit zijn onnodig en vitaminesupplementen zijn niet nodig. De meeste mensen kunnen veilig weer aan het werk nadat de geelzucht is verdwenen, zelfs als hun levertestresultaten niet helemaal normaal zijn.
Mensen met hepatitis mogen geen alcohol drinken tot ze volledig hersteld zijn.
Het is mogelijk dat de geïnfecteerde lever medicijnen niet normaal verwerkt (metaboliseert). Het kan dus nodig zijn dat een arts moet stoppen met een geneesmiddel of de dosering moet verlagen van een geneesmiddel dat zich kan ophopen tot schadelijke niveaus in het lichaam (zoals warfarine of theofylline). Mensen met hepatitis moeten hun arts dus alle medicijnen vertellen die ze gebruiken (zowel medicijnen op recept als medicijnen zonder recept, inclusief geneeskrachtige kruiden), zodat de dosering van het medicijn indien nodig kan worden aangepast.
Als er jeuk optreedt, is cholestyramine, dat via de mond wordt ingenomen, vaak effectief.
Als hepatitis B fulminante hepatitis veroorzaakt, worden mensen meestal op een intensive care behandeld. Antivirale geneesmiddelen kunnen helpen. Levertransplantatie is echter de meest effectieve behandeling en is de beste hoop op overleving, vooral voor volwassenen.
Mensen met een acute hepatitis C-infectie moeten worden behandeld met antivirale geneesmiddelen om het risico van overdracht van de infectie op anderen te verkleinen en het risico dat de hepatitis chronisch wordt te verkleinen.
Bronnen:
| Laatste wijziging: 16 november 2023 |