Myocarditis meer hart en bloedvaten  
  Ontstoken hartspier

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?
Myocarditis is een ontsteking van het spierweefsel van het hart (myocardium) die weefseldood veroorzaakt.

  • myocarditis kan worden veroorzaakt door vele aandoeningen, waaronder infectie, gifstoffen en geneesmiddelen die het hart aantasten, en systemische aandoeningen zoals sarcoïdose, maar vaak is de oorzaak onbekend
  • symptomen kunnen variëren en bestaan uit vermoeidheid, kortademigheid, zwelling (oedeem), bewustzijn van hartslagen (palpitaties), en plotselinge dood
  • de diagnose is gebaseerd op elektrocardiografie (ECG), meting van cardiale biomarkers (stoffen in het bloed die aanwezig zijn wanneer het hart beschadigd is), beeldvorming van het hart en biopsie van de hartspier
  • de behandeling hangt af van de oorzaak en omvat medicijnen tegen hartfalen en hartritmestoornissen en zelden een operatie
De ontsteking kan verspreid zijn over de hele hartspier of beperkt zijn tot één of enkele gebieden. Als de ontsteking zich uitbreidt tot in het hartzakje (de flexibele tweelaagse zak die het hart omhult), veroorzaakt dit myopericarditis. De mate van betrokkenheid van het hartspierweefsel en de uitbreiding naar het hartzakje zijn bepalend voor het soort symptomen. Een ontsteking die over het hele hart is verspreid, kan hartfalen, abnormale hartritmes en soms plotselinge hartdood veroorzaken. Een minder wijdverspreide ontsteking heeft minder kans op hartfalen, maar kan nog steeds abnormale hartritmes en plotselinge hartdood veroorzaken. Betrokkenheid van het hartzakje leidt tot pijn op de borst en andere typische symptomen van pericarditis. Sommige mensen hebben geen symptomen.

Oorzaak   
Myocarditis kan het gevolg zijn van infectieuze of niet-infectieuze oorzaken. Veel gevallen kunnen niet worden geïdentificeerd (idiopathisch).

In de Verenigde Staten en de meeste andere ontwikkelde landen wordt infectieuze myocarditis meestal veroorzaakt door een virusinfectie. De meest voorkomende virale oorzaken in de Verenigde Staten zijn het parvovirus B19 en het humaan herpesvirus 6. Het SARS-CoV-2 virus veroorzaakt soms myocarditis. In gebieden met minder middelen wordt infectieuze myocarditis meestal veroorzaakt door reumatische koorts, de ziekte van Chagas of AIDS.

Niet-infectieuze oorzaken zijn stoffen die giftig zijn voor het hart (zoals alcohol en cocaïne), bepaalde geneesmiddelen en sommige auto-immuunziekten en ontstekingsziekten. Myocarditis kan ook optreden na mRNA-vaccinatie tegen COVID-19 en is zeldzaam. Het treedt meestal op bij adolescente en jongvolwassen mannen, meestal binnen een week na vaccinatie. Myocarditis veroorzaakt door geneesmiddelen wordt overgevoeligheidsmyocarditis genoemd.

Reuzencel myocarditis
Reuscel myocarditis is een zeldzame, ernstige vorm van myocarditis die snel ontstaat. De oorzaak is onduidelijk, maar kan auto-immuun zijn. Voor de diagnose wordt een biopsie gedaan. Bij mensen met myocarditis met reusachtige cellen is het hart plotseling niet meer in staat voldoende bloed te pompen om de lichaamsfuncties te ondersteunen (cardiogene shock genoemd). Mensen hebben ook vaak abnormale hartritmes die moeilijk te corrigeren zijn. Reuzecel myocarditis heeft een slechte prognose, maar immunosuppressieve therapie kan de overleving verbeteren.

Symptomen   
Mensen kunnen slechts enkele symptomen hebben of ernstig en snel progressief hartfalen en ernstige hartritmestoornissen. De symptomen hangen af van de oorzaak van de myocarditis en van de mate en ernst van de ontsteking.

Tot de symptomen van hartfalen behoren vermoeidheid, kortademigheid en zwelling (oedeem).

Sommige mensen kunnen hartkloppingen (palpitaties) hebben of flauwvallen. Bij sommige mensen is het eerste symptoom een plotseling, ernstig afwijkend hartritme.

Wanneer een ontsteking van het hartzakje gepaard gaat met myocarditis, kunnen mensen pijn op de borst krijgen. De doffe of scherpe pijn kan zich uitbreiden naar de nek, rug of schouders. De pijn varieert van mild tot ernstig. Pijn op de borst door pericarditis wordt meestal verergerd door beweging van de borst, zoals hoesten, ademen of voedsel inslikken. De pijn kan worden verlicht door rechtop te gaan zitten en voorover te leunen.

Mensen met infectieuze myocarditis kunnen symptomen van de infectie hebben, zoals koorts en spierpijn, voordat de myocarditis zich ontwikkelt. Myocarditis door medicijnen of overgevoeligheid kan gepaard gaan met uitslag. Sommige mensen kunnen vergrote lymfeklieren hebben.

Myocarditis kan acuut, subacuut of chronisch zijn. In sommige gevallen kan myocarditis leiden tot gedilateerde cardiomyopathie.

Diagnose   

  • elektrocardiografie (ECG) en meting van hartmarkers (stoffen in het bloed die aanwezig zijn wanneer het hart beschadigd is)
  • beeldvorming van het hart
  • soms endomyocardiale biopsie
  • tests om de oorzaak te achterhalen

Artsen vermoeden myocarditis wanneer verder gezonde mensen zonder risicofactoren voor hartziekten symptomen van hartfalen of abnormale hartritmes hebben.

Er wordt een ECG gemaakt om te zoeken naar aanwijzingen voor een hartprobleem.

Artsen meten niveaus van hartmarkers (stoffen in het bloed die aanwezig zijn wanneer het hart beschadigd is).

Echocardiografie kan afwijkingen aantonen bij mensen met myocarditis.

Magnetische resonantiebeelden van het hart kunnen een karakteristiek patroon van afwijkingen laten zien bij mensen met myocarditis.

Endomyocardiale biopsie, waarbij een arts een weefselmonster van de binnenwand van het hart neemt om onder een microscoop te onderzoeken, kan worden gedaan om myocarditis te bevestigen. Omdat de diagnose echter afhangt van het verkrijgen van een weefselmonster uit een gebied dat de ziekte vertoont, is endomyocardiale biopsie mogelijk niet de beste test om myocarditis te diagnosticeren. Als endomyocardiale biopsie aanwijzingen voor myocarditis laat zien, is de aandoening dus bevestigd, maar het feit dat een weefselmonster geen tekenen van myocarditis vertoont, betekent niet dat deze diagnose kan worden uitgesloten. Omdat endomyocardiale biopsie risico's inhoudt op ernstige complicaties, waaronder een scheur in de hartwand en overlijden, wordt het bovendien niet routinematig gedaan, tenzij artsen reuzencelmyocarditis vermoeden (omdat snelle behandeling van reuzencelmyocarditis levensreddend kan zijn) of als myocarditis ernstig hartfalen of hartritmestoornissen veroorzaakt.

Diagnose van de oorzaak
Nadat myocarditis is vastgesteld, worden tests gedaan om de oorzaak vast te stellen. Bij een jonge, voorheen gezonde volwassene met een virusinfectie en myocarditis is een uitgebreide evaluatie meestal niet nodig.

Een volledig bloedbeeld is nuttig om te zoeken naar bepaalde soorten witte bloedcellen (eosinofielen), die in grote aantallen aanwezig zijn bij mensen met overgevoeligheids-myocarditis, meestal als gevolg van een geneesmiddelenallergie.

Hartkatheterisatie kan nuttig zijn om een verminderde bloedtoevoer naar het hart uit te sluiten, omdat myocarditis een hartaanval kan nabootsen.

In andere gevallen kan een biopsie van hartweefsel nodig zijn om de diagnose te stellen.

Andere tests, waaronder tests op auto-immuunziekten, humaan immunodeficiëntievirus, histoplasmose en andere infecties, kunnen nodig zijn.

Behandeling   

  • behandeling van hartfalen en abnormale hartritmes
  • behandeling van onderliggende aandoening

De behandeling van hartfalen omvat diuretica en nitraten ter verlichting van de symptomen. In sommige gevallen van hartfalen kan een operatie zoals het plaatsen van een linkerventrikelhulpmiddel (LVAD) of harttransplantatie noodzakelijk zijn. Langdurige medicamenteuze behandeling van hartfalen is nodig.

Afwijkende hartritmes worden behandeld met antiaritmica. Soms is een pacemaker nodig als het abnormale hartritme aanhoudt.

Antibiotica of geneesmiddelen om andere soorten infecties te behandelen kunnen soms worden gegeven als myocarditis wordt veroorzaakt door een infectie.

Wanneer een geneesmiddel of toxine myocarditis veroorzaakt, wordt de veroorzakende stof gestopt en worden corticosteroide gegeven.

Reuscel myocarditis wordt behandeld met corticosteroide en immunosuppressieve therapie.

Myocarditis veroorzaakt door sarcoïdose wordt behandeld met corticosteroïden.

Bronnen:

Laatste wijziging: 25 oktober 2022
  Einde van de pagina