Pneumokokkeninfecties meer infecties    Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals. Wat zijn Pneumokokken infecties Pneumokokkeninfecties worden veroorzaakt door de grampositieve, bolvormige (coccen)bacterie Streptococcus pneumoniae (pneumokokken). Deze bacteriën veroorzaken vaak longontsteking, meningitis, sinusitis en middenoorontsteking. pneumokokkenbacteriën worden in de lucht verspreid wanneer besmette mensen hoesten of niezen pneumokokkeninfecties veroorzaken gewoonlijk koorts en een algemeen gevoel van ziekte, met andere symptomen afhankelijk van welk deel van het lichaam is geïnfecteerd de diagnose kan worden gesteld op basis van de symptomen of de identificatie van de bacterie in monsters van besmet materiaal jonge kinderen worden routinematig tegen deze infecties gevaccineerd, en vaccinatie wordt ook aanbevolen voor alle mensen van 65 jaar en ouder en alle mensen met een hoog risico penicilline of een ander antibioticumantibioticum is meestal een effectieve behandeling Er zijn meer dan 90 soorten pneumokokken. De meeste ernstige infecties worden echter slechts door een paar typen veroorzaakt. Pneumokokken verblijven meestal in de bovenste luchtwegen van gezonde mensen, hun natuurlijke gastheer, vooral in de winter en het vroege voorjaar. De bacterie verspreidt zich naar andere mensen wanneer zij het volgende doen: besmette druppeltjes inademen die door niezen of hoesten verspreid worden in nauw contact komen met een besmet persoon De kans op verspreiding is groter onder bepaalde bevolkingsgroepen, zoals militairen en daklozen. De kans op verspreiding is ook groter onder groepen mensen die op zichzelf wonen, verblijven of werken in verpleeghuizen of instellingen voor langdurige zorg, ziekenhuisafdelingen, gevangenissen, militaire bases, universiteiten of scholen, opvangtehuizen voor daklozen of kinderdagverblijven. Risicofactoren    Bepaalde aandoeningen verhogen het risico op het ontwikkelen en de ernst van pneumokokkeninfecties: chronische ziekten (zoals hartaandoeningen en longaandoeningen, diabetes en leveraandoeningen) stoornis in alcoholgebruik aandoeningen die het immuunsysteem verzwakken, zoals hivHIV-infectie geneesmiddelen die het immuunsysteem onderdrukken, zoals corticosteroïden of chemotherapie gebrek aan een goed werkende milt sikkelcelziekte verblijf in een instelling voor langdurige zorg roken aboriginal Australiërs, inheemse bewoners van Alaska, en bepaalde groepen Amerikaanse indianen Influenza en chronische bronchitis kunnen de bekleding van de luchtwegen beschadigen en het zo voor pneumokokkenbacteriën gemakkelijker maken om infectie te veroorzaken. Bovendien hebben oudere mensen, zelfs als ze gezond zijn, de neiging om ernstigere symptomen en complicaties te hebben wanneer ze een pneumokokkeninfectie oplopen. Symptomen en Diagnose    Symptomen van pneumokokkeninfecties variëren afhankelijk van de plaats van de infectie. De meeste pneumokokkeninfecties treden op in de: longen (longontsteking) middenoor (otitis media, wat vaak voorkomt bij kinderen) sinussen (sinusitis) De bacterie kan zich ook verspreiden naar en via de bloedbaan (bacteriëmie genoemd). Infecties kunnen optreden in de weefsels die de hersenen en het ruggenmerg bedekken ( meningitis) of, minder vaak, in hartkleppen ( endocarditis), botten, gewrichten, of de buikholte. Pneumokokkenpneumonie Vaak beginnen de symptomen van pneumokokkenpneumonie plotseling. Mensen hebben koorts, rillingen, een algemeen gevoel van ziekte (malaise), kortademigheid en hoesten. Bij het hoesten komt roestkleurig sputum vrij. Meestal treden aan één kant scherpe, stekende pijnen op in de borst. Diep ademhalen en hoesten verergeren de pijnen. Bij ongeveer 40% van de mensen hoopt zich vocht op tussen de weefsellagen die de longen bedekken (pleurale effusie genoemd). Een pleurale effusie kan pijn op de borst veroorzaken en het ademen bemoeilijken. Röntgenfoto's van de borstkas worden gemaakt om te kijken of er tekenen van longontsteking zijn. Artsen nemen een monster van sputum en onderzoeken dit onder een microscoop. Een monster van sputum, pus of bloed kan naar een laboratorium worden gestuurd om bacteriën te kweken. Pneumokokkenbacteriën zijn gemakkelijk te identificeren. Ze worden ook getest om te zien welke antibiotica effectief zijn (een proces dat gevoeligheidstests wordt genoemd). Pneumokokkenmeningitis Mensen met pneumokokkenmeningitis hebben koorts, hoofdpijn en een algemeen gevoel van ziekte (malaise). Ze hebben een stijve nek die het moeilijk en pijnlijk maakt om de kin naar de borst te brengen, maar dit probleem is niet altijd duidelijk in een vroeg stadium van de ziekte. In tegenstelling tot oudere kinderen en volwassenen, hebben de meeste zuigelingen met meningitis geen stijve nek. Ze kunnen alleen onwillig zijn om te eten en geïrriteerd of sloom zijn. Pneumokokkenmeningitis kan leiden tot complicaties, zoals: gehoorverlies (bij tot 50% van de mensen) aanvallen leerproblemen mentale disfunctie Voor de diagnose van pneumokokkenmeningitis is een ruggenprik (lumbaalpunctie) nodig om een monster te nemen van de vloeistof die de hersenen en het ruggenmerg omgeeft (cerebrospinaal vocht). Het monster wordt gecontroleerd op tekenen van infectie, zoals witte bloedcellen en bacteriën. Pneumokokken-oorontsteking Pneumokokken-oorontsteking veroorzaakt oorpijn en een rood, uitpuilend trommelvlies of pus achter het trommelvlies. Deze infecties kunnen het volgende veroorzaken mild gehoorverlies problemen met het evenwicht een scheur (perforatie) in het trommelvlies infecties in de schedelbeenderen bij het oor (mastoïditis) infectie van het binnenoor (labyrinthitis) De pneumokokkenbacterie veroorzaakt ongeveer 30 tot 40% van alle gevallen van otitis media bij kinderen. Pneumokokken-oorontsteking komt vaak terug. De diagnose pneumokokken-oorontsteking wordt meestal gesteld op basis van de symptomen en de resultaten van een lichamelijk onderzoek. Culturen en andere diagnostische tests worden meestal niet gedaan. Pneumokokken sinusitis Pneumokokken-sinusitis treft meestal de sinussen in de jukbeenderen (de maxillaire sinussen) en de sinussen aan weerszijden van de neusholte (de ethmoïdale sinussen). De infectie veroorzaakt sinuspijn en pusafscheiding uit de neus. De infectie kan chronisch worden. De infectie kan zich uitbreiden tot in de schedel en complicaties veroorzaken zoals de volgende: bloedstolsel van bepaalde belangrijke aders in de hersenen (zoals sinus cavernosetrombose) hersen-, epiduraal of subduraal abces (puszakken) meningitis Een arts baseert de diagnose van sinusitis op de typische symptomen. Een computertomografie (CT-scan) scan wordt gedaan wanneer mensen symptomen van complicaties hebben of wanneer mensen chronische sinusitis hebben. Pneumokokkenbacteriëmie Pneumokokkenbacteriëmie is een bacterie in de bloedbaan. Het kan de primaire infectie zijn, of het kan gepaard gaan met een van de andere pneumokokkeninfecties. Wanneer bacteriëmie optreedt, kan dit leiden tot andere infecties, zoals in de gewrichten (infectieuze artritis), de bekleding van het hart (endocarditis), of de weefsels die het ruggenmerg en de hersenen bedekken (meningitis). Als bacteriëmie wordt vermoed, nemen artsen meestal een bloedmonster, zodat ze kunnen proberen de bacterie in het laboratorium te kweken en te identificeren. Ondanks behandeling met antibiotica veroorzaakt pneumokokkenbacterie vaak de dood, vooral bij oudere mensen, mensen met aandoeningen die hun immuunsysteem verzwakken, of mensen die geen milt hebben. Preventie    Pneumokokkeninfecties kunnen worden voorkomen met vaccins en, voor bepaalde mensen, antibiotica. Vaccins Voor meer informatie, zie ook Pneumokokkenvaccin en de vaccinatieschema's voor kinderen en volwassenen van de Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Er zijn twee soorten pneumokokkenvaccins beschikbaar: een geconjugeerd vaccin (PCV13) dat beschermt tegen 13 typen pneumokokken een polysaccharidenvaccin (PPSV23) dat beschermt tegen 23 soorten pneumokokken De vaccinatieschema's variëren afhankelijk van de leeftijd en medische omstandigheden van de persoon. PCV13 wordt aanbevolen voor: alle kinderen van 2 maanden tot 6 jaar als onderdeel van het routinevaccinatieschema voor kinderen mensen van 65 jaar en ouder met een aandoening die hun immuunsysteem verzwakt, een hersenvochtlek of een cochleair implantaat en die nog niet eerder PCV13 hebben gekregen personen van 65 jaar en ouder die geen van de bovenstaande aandoeningen hebben, op voorwaarde dat zij de relatieve risico's en voordelen van het vaccin met hun arts bespreken mensen tussen 6 en 64 jaar met bepaalde aandoeningen met een hoog risico PPSV23 wordt aanbevolen voor: alle volwassenen van 65 jaar en ouder personen van 2 tot 64 jaar met bepaalde aandoeningen met een hoog risico Antibiotica Als kinderen jonger dan 5 jaar geen milt hebben of als hun milt niet functioneert, kunnen zij naast het vaccin antibiotica (zoals penicilline) toegediend krijgen. In dergelijke gevallen kunnen de antibiotica gedurende de hele kindertijd en tot op volwassen leeftijd worden toegediend. Behandeling    antibiotica Penicilline (of de verwante geneesmiddelen, ampicilline en amoxicilline) wordt gebruikt voor de meeste pneumokokkeninfecties. Het wordt meestal via de mond ingenomen, maar als de infectie ernstig is, kan het intraveneus worden toegediend. Pneumokokken die resistent zijn tegen penicilline komen steeds vaker voor. Daarom worden vaak andere antibiotica gebruikt, zoals ceftriaxon, cefotaxime, fluorochinolonen (zoals levofloxacine), vancomycine, lefamuline, of omadacycline. Vancomycine is niet altijd werkzaam tegen meningitis veroorzaakt door pneumokokken. Daarom krijgen mensen met meningitis gewoonlijk ceftriaxon of cefotaxime, rifampine, of beide, naast vancomycine. Bronnen: Merck Manual, professional version Merck Manual, consumer version Wiki Nederlandstalig Wiki Engelstalig Laatste wijziging: 16 juni 2022 Colofon  Disclaimer  Privacy  Zoeken  Copyright © 2002- G. Speek   Einde van de pagina