Enkele oorzaken en kenmerken van persoonlijkheids- en gedragsveranderingen
Oorzaak	Kenmerken kenmerken omvatten symptomen en resultaten van het onderzoek door de arts genoemde kenmerken zijn typisch, maar niet altijd aanwezig	Tests
Geestelijke stoornissen
bipolaire stoornis	symptomen die optreden in episoden die enkele weken tot enkele maanden duren en die manie, depressie of beide omvatten: episoden van manie: opgetogenheid of prikkelbaarheid grootheidswaanzin (overdreven gevoel van superioriteit, macht, kennis of identiteit) spraakzaamheid toegenomen activiteit een verminderde behoefte aan slaap rennende gedachten, van het ene idee naar het andere springen soms hallucinaties of achtervolgingswanen episoden van depressie: schuldig of waardeloos voelen verdriet, wanhoop en een pessimistische stemming verlies van interesse in typische genoegens gebrek aan energie te veel of moeilijk slapen gedachten aan de dood of zelfmoord	onderzoek door een arts
depressie	episoden van depressie zoals beschreven bij bipolaire stoornis (zie hierboven) zonder een voorgeschiedenis van manie	onderzoek door een arts
schizofrenie	meestal symptomen die zich langzaam ontwikkelen, in het begin met licht gedesorganiseerd denken en moeite met dagelijkse routines latere symptomen: wanen en/of hallucinaties vaak desinteresse en gebrek aan emotie toenemend ongeorganiseerd denken en gedrag moeite met het onderhouden van relaties en werk	onderzoek door een arts
Drugs
gebruik van een drug, in het bijzonder: alcohol amfetaminen cocaïne hallucinogenen fencyclidine (PCP)	agitatie en soms paniek of agressie. Soms hallucinaties bij langdurig gebruik van alcohol: soms evenwichtsproblemen trillende ogen een abnormale manier van lopen bij langdurig gebruik van amfetaminen: soms paranoia bij kortdurend overmatig gebruik van amfetaminen of cocaïne: een verhoogde hartslag soms koorts	onderzoek door een arts soms bloedonderzoek of urineonderzoek om de drug op te sporen soms EEG (dat de elektrische activiteit van de hersenen registreert)
ontwenning van een drug, in het bijzonder: alcohol barbituraten benzodiazepinen	meestal aanzienlijke verwardheid en delirium trillen (tremoren), hoofdpijn, zweten, koorts en een snelle hartslag of hartkloppingen soms toevallen, hallucinaties en slaapstoornissen ontstaan na afbouwen of stoppen met de drug	onderzoek door een arts soms bloedonderzoek of urineonderzoek om drugs op te sporen
bijwerkingen van een drug	afhankelijk van de drug drugs met anticholinerge effecten, zoals: constipatie wazig zicht licht in het hoofd moeite met starten en stoppen met plassen droge mond	onderzoek door een arts soms stoppen met het medicijn om te zien of het symptoom verdwijnt
Hersenaandoeningen
ziekte van Alzheimer	langzaam voortschrijdende symptomen verlies van kortetermijngeheugen, moeite om de juiste woorden te vinden en een slecht beoordelingsvermogen moeite met dagelijkse activiteiten (zoals het opmaken van een chequeboekje of de weg vinden in de buurt) meestal bij mensen ouder dan 60 jaar	onderzoek door een arts vaak CT-scan, MRI-scan of PET-scan van de hersenen gedetailleerd testen van het mentale functioneren met een reeks vragen en taken (neuropsychologisch onderzoek)
herseninfecties zoals: encefalitis (bijvoorbeeld herpes simplex encefalitis) meningitis	hoofdpijn meestal verwardheid en koorts pijn en/of stijfheid wanneer de arts de nek naar voren buigt (komt vaker voor bij mensen met meningitis) bij herpes simplex encefalitis, hallucinaties van slechte geuren en soms toevallen	een ruggeprik (lumbaalpunctie) vaak CT-scan of MRI-scan van de hersenen kweek van bloed, urine en materiaal uit de keel EEG
hoofdletsel (zoals postconcussiesyndroom)	vergeetachtigheid en hoofdpijn emotionele instabiliteit in de weken na een aanzienlijk hoofdletsel	CT-scan of MRI-scan van de hersenen testen van IQ en executieve functies zoals het vermogen om te plannen en problemen op te lossen (neurocognitieve testen)
hersentumoren of bloeding in de hersenen (hersenbloeding)	bij hersentumoren ontwikkelt de hoofdpijn zich geleidelijk en is vaak erger 's nachts of 's ochtends vroeg en als u plat ligt bij een bloeding, een hoofdpijn die plotseling begint (donderslag hoofdpijn) genoemd vaak verwardheid en slaperigheid soms toevallen	CT-scan of MRI-scan van de hersenen
multipele sclerose	zwakte en/of gevoelloosheid die komt en gaat in verschillende delen van het lichaam soms gedeeltelijk verlies van gezichtsvermogen of dubbel zicht soms symptomen die verergeren door warmte (zoals een warm bad of warm weer)	MRI-scan van de hersenen en het ruggenmerg soms een ruggeprik zenuwgeleidingsonderzoek (meten hoe snel zenuwen signalen doorgeven) en elektromyografie (spieren stimuleren en hun elektrische activiteit registreren)
ziekte van Parkinson	trillen van de handen en vingers terwijl ze in rust zijn stijfheid en moeite met bewegen en evenwicht bewaren vertraagde spraak en beperkte gezichtsuitdrukkingen	onderzoek door een arts
aanvalstoornissen (meestal complexe partiële aanvallen)	episoden van abnormaal gedrag meestal verwardheid en staren soms onwillekeurig kauwen, smakken van de lippen en doelloze bewegingen van de ledematen meestal geen bewustzijnsverlies en geen algemeen schudden van het lichaam (convulsies) soms hallucinaties van geur of smaak	MRI-scan van de hersenen EEG
beroerte	symptomen die plotseling optreden meestal zwakte of verlamming aan één kant van het lichaam en onvastheid bij het lopen	CT-scan of MRI-scan van de hersenen
Lichaamsbrede (systemische) aandoeningen
hypoglykemie (een laag bloedsuikergehalte)	zwakte, zweten en verwardheid bijna altijd bij mensen die diabetesmedicijnen gebruiken	tests om de bloedsuikerspiegel (glucose) te meten
Nierfalen	zwelling van de benen, verlies van eetlust en misselijkheid zwakte die zich meestal over meerdere weken ontwikkelt	bloedonderzoek en urineonderzoek om te beoordelen hoe goed de nieren functioneren
Leverfalen	gele kleur van de huid en/of het oogwit (geelzucht) meestal zwelling van benen en/of buik een roodpaarse uitslag van kleine puntjes (petechiën) meestal bij mensen van wie al bekend is dat ze een leveraandoening hebben	bloedonderzoek om te beoordelen hoe goed de lever functioneert (levertests)
systemische lupus erythematosus (lupus)	meestal pijnlijke, gezwollen gewrichten vaak huiduitslag, vooral in het gezicht of op plaatsen die blootstaan aan zonlicht soms hoofdpijn	bloedonderzoek om te controleren op bepaalde antilichamen
shildklieraandoeningen, waaronder: hyperthyreoïdie (een overactieve schildklier) hypothyreoïdie (een onderactieve schildklier)	typisch bij hyperthyreoïdie: hartkloppingen, overmatig zweten, moeite met het verdragen van warmte, een verhoogde eetlust, gewichtsverlies, trillen en soms uitpuilende ogen typisch bij hypothyreoïdie: Vermoeidheid, constipatie, moeite om kou te verdragen, verminderde eetlust, gewichtstoename, trage spraak, traagheid, een gezwollen gezicht, hangende oogleden, ruwe en dikke droge huid en verlies van wenkbrauwhaar	bloedonderzoek om te beoordelen hoe goed de schildklier werkt
vitaminegebrek, zoals een tekort aan thiamine of vitamine B12	abnormaal gevoel in handen en voeten andere symptomen, afhankelijk van welke vitamine een tekort vertoont	bloedonderzoek om het vitaminegehalte te meten

Bronnen:

• Merck Manual, consumer version

Einde van de pagina